Mehmet Akif Ersoy’un Şiirlerinde Sosyolojik Temalar

Bu makalenin temel amacı Türkiye’de en çok bilinen ve Türk Milli marşını yazan şair olan Mehmet Akif Ersoy’un şiirlerinde ki bazı sosyolojik yaklaşımları anlamaya çalışmaktır. Mehmet Akif Ersoy yeni kurulan Türkiye Cumhuriyetinde ortaya çıkan toplumsal ve kültürel sorunlar hakkında oldukça kaygılıdır. Özellikle birey ve toplum arasındaki ilişkilere eğilmiş ve geniş bir açıdan bakarak toplumsal meseleleri incelemede tarihsel bir yol geliştirmiştir. Bu şekilde Doğu’nun hikmetini Batı’nın estetik modernitesiyle mezcetmeye çalışmıştır. Şiirleri ülkede yaşayan bireylerin sorunları kadar toplumsal ve kültürel sorunlarla da ilişkilidir. Aslında asırlardır devam eden toplumsal sorunları eleştirme ve ironic bir şekilde ele alma yolunu bulmuştur. Onun için şiirlerinde birçok toplumsal ve kültürel realiteleri bulmak mümkün gözükmektedir. Bu özellikleri onu Türkiye tarihinde yer alan en ünlü, yaratıcı ve güçlü şairlerinden biri haline getirmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Mehmet Akif Ersoy, Sosyoloji, Birey, Toplum, İnsan

Sociological Themes in the Poems of Mehmet Akif Ersoy

The main aim of this study is to try to understand some of sociological approaches in the poems of Mehmet Âkif Ersoy as one of the most known Turkish poets and also the author of national anthem of Turkey. He was deeply concerned about social and cultural problems emerged in newly established Turkish Republic. Specifically leaning on the relationship between individual and society he achieved to develop an historical way of analyzing social issues from multifaceted angles. By this way he tried to combine Eastern wisdom with Western modernization perspectives. His poems dealt with social and cultural problems as well as those of each individuals living in the country. On this base he also created a way of looking at social problems going on for ages in an ironic manner and criticized them rigorously. Therefore it is possible to see many kinds of social and cultural realities in his poetry. This perhaps made him one of the famous, creative and strongest poets in the history of Turkish society.

Keywords:

Mehmet Âkif Ersoy, Sociology, Individual, Society, Human Being,

PDF

___

Akbaş, A. V. (2015). Bir Hazan Şairi Mehmet Âkif Ersoy. İstanbul: Beyan Yayınları.
Alver, K. (2015). Türkiye’de Edebiyat Sosyolojisi Çalışmaları Üzerine Bir Değerlendirme. Sosyoloji Konferansları, 52(2), 343-354.
Avcı, B. (2012). Mustafa Şekip Tunç’un Kültür, Medeniyet ve Eğitim Anlayışı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Aydı E. (2009). Edebiyat-Sosyoloji İlişkisinde Sosyolojik Kaynak Ve Ölçütler. Turkish Studies, 4(1), 357-370.
Canatan, K. (2008). Mehmet Âkif’in Şarp ve Garp İmgesi. Hece Dergisi, 133, 104-112.
Cirhinlioğlu, Z. (1999). Azgelişmişliğin Toplumsal Boyutu. Ankara: İmge Kitabevi.
Cuma, A. (2009). Mehmet Âkif Ersoy ve Johann Chrıstoph Frıedrıch Von Schıller’in Şiirlerinde Hürriyet Motifi 29- 42. İçinde: I. Uluslararası Mehmet Âkif Ersoy Sempozyumu (19-21 Kasım 2008), (Ed. Gökay Yıldız, M. Zeki Yıldırım, Şevkiye Kazan, Hülya Yazıcı Okuyan). 29-42. Ankara: Mehmet Âkif Ersoy Üniversitesi Yayınları.
Düzgün, Ş. A. (2013). İnsan Onuru: Kaynağı, Sınırı ve Temellendirilmesi. Hz. Peygamber ve İnsan Onuru. Ankara: DİB Yayınları.
Erol, K. (2014). Mehmet Âkif’in Şiirlerinde İki Anahtar Kelime: “Cehâlet” ve “Kavmiyet”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(32), 95-110.
Ersoy, M. A. (2009). Safahat. (haz: Hüseyin Su-Abdurrahim Karadeniz). İstanbul: Hece Yayınları.
Escarpit, R. (1992). Edebiyat Sosyolojisi. (çev. Hüseyin Portakal). İstanbul: İletişim Yayınları. Giddens, A. (2008). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Göle, N. (2000). İslâm ve Modernlik Üzerine Melez Desenler. İstanbul: Metis Yayınları.
İmamoğlu, A. (2010). Mehmet Âkif’te Medeniyet Kavramı. Journal of Islamic Research, 21(3), 165-71.
Kara, İ. (2005). İslâmcı söylemin Kaynakları ve Gerçeklik Değeri. İçinde: Türkiye’de Siyasi Düşünce, 6, 34-47. İstanbul: İletişim Yayınları.
Kır, İ. (1988). Mehmet Âkif Ersoy’un Görüşlerinin Sosyolojik Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.
Kırtıl, G. (2012). Edebi Metinlerin Sosyolojik İmkânı Üzerine Farklı Yaklaşımlar. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 291-312.
Küçük, M. (2014). Mehmet Âkif Ersoy ve Türkçe. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 21(2), 93-112.
Marshall, G. (2009). Sosyoloji Sözlüğü. (çev: Osman Akınhay ve Derya Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Mazıoğlu, H. (1986). Ölümünün 50. Yılında Mehmet Âkif Ersoy’u Anma Kitabı. Ankara: Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları.
Okay, M. O. (1998). Mehmet Âkif-Bir Karakter Heykelinin Anatomisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
Özçelik, M. (2009). Gençler İçin Mehmet Âkif ve Safahat. İstanbul: Nar Yayınları.
Özkalp, E. (2007). Sosyolojiye Giriş. Bursa: Ekin Yayınları. Özyurt, C. (2005). Milletleşme Sürecinde Ziya Gökalp’in Medeniyet Arayaşı. Doğu-Batı, 31, 179-198.
Özyurt, C. (2014). Modern Türk Düşüncesinin Sosyolojisi. Ankara: Kadim Yayınları.
Subaşı, M. İ. (2016). Gül Devrini Arayan Adam. Kayseri: Kayseri Organize Bölgesi Müdürlüğü Yayınları.
Şahin, V., & Topdaş, F. (2016). Toplumsal Gerçekçilik Bağlamında Yaşar Kemal’in ‘Dağın Öteki Yüzü’ Üçlemesi. Journal of Turkish Language and Literature, 2(1), 463-482.
Şavran, T. G. (2015). Toplum, Bilim ve Yöntem. İçinde: Sosyolojiye Giriş. (Ed. Nadir Suğur), ss. 3-33. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Türkdoğan, O. (2004). Milli Kültür Modernleşme ve İslam. İstanbul: Iq Kültür Sanat Yayıncılık.
Yazıcı, F. S. (2007). Mehmet Âkif Ersoy’un Safahat İsimli Eserindeki Ahlak Anlayışı ile İlgili Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Yetiş, K. (1992). Mehmet Âkif’in Sanat-Edebiyat ve Fikir Dünyasından Çizgiler. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.