Fuat Sezgin’in 1 Ağustos 1957 Tarihli Raporunda Din Adamları ve Dini Yaşantıya Yönelik Görüşleri

Toplumlarda kültürü oluşturan öğeler arasında iklim, coğrafya, tarih, edebiyat, sanat, dil ve dingibi çeşitli hususlar mevcuttur. Her biri bu oluşumda büyük bir önem arz etmektedir. Ancak dinhususu ilk sıralarda yer almaktadır. Çünkü yaşandığı toplumda, sahibi olduğu kural kaide veyasaklar o toplumun kültürünün oluşmasında en birincil amili oluşturmaktadır. Hatta tarihsel süreçiçerisinde toplumun yönetim şekli bile dini kurallar çerçevesinde şekillenmiştir. TürkiyeCumhuriyeti’nin mirasını devralıp kurulduğu Osmanlı Devleti’nin yönetim anlayışında da budurum görülmektedir. Cumhuriyetin ilanından sonra toplumun aydın kesiminden uzman görüşlerialınarak yapılan yenilik çalışmaları içerisinde bütün alanlarda olduğu gibi din alanında da birtakımdüzenlemelere gidilmiştir. Bu çalışmamızda Türkiye’nin bilim öncülerinden Prof. Dr. FuatSezgin’in din alanında öngördüğü iyileştirme çalışmaları arşiv belgeleri ışığında ele alınacaktır.

Fuat Sezgin's Views on Religious Officials and Religious Life in the Report Dated 1 August 1957

There are various issues such as climate, geography, history, literature, art, language and religion among the elements that make up the culture in societies. Each of them is of great importance in this formation. However, the issue of religion is in the first place. Because the rules and prohibitions it has in the society it lives in constitute the primary agent in the formation of that society's culture. Even the management of the society in the historical process has been shaped within the framework of religious rules. The heritage of the Republic of Turkey in the Ottoman Empire established by taking over the management concept is seen in this case. After the proclamation of the Republic, some arrangements were made in the field of religion, as in all fields, within the innovation studies made by taking expert opinions from the intellectuals of the society. In this study, one of the leading scientists of Turkey Dr. Fuat Sezgin's improvement efforts in the field of religion will be discussed in the light of archive documents.

PDF

___

Cumhuriyet Arşivleri Başkanlığı.
Aydın, Ö. (2019), Diyanet İşleri Başkanlığı Üzerine Bir Tartışma: Temsil Meselesi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(3), 891-918.
Baş, E. (2011), Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Döneminde Din Kültürü ve Hayatı (Tarih Yazarı Neşri’nin Anlatılarına Göre), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 52(2), 55-84.
Başer, S. (1990), Kutatgu Bilig’de Kut ve Töre, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Baylı, G. (2013), Türkiye’de İstihdam Edilen Fransız Uzmanlar ve Türk Modernleşmesine Katkıları, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Bulut, M. (1999), Osmanlı Devleti’nde Dini Teşkilatlanma ve Yaygın Din Eğitimi, Diyanet İlmi Dergi, 35(2), 101-116.
Coşkun, Ö. (2016), Türk Yönetim Sistemi Üzerine Kısa Bir Değerlendirme, The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences, 2(2), 126- 135.
Çelik, C. (2018), Türkiye’de Dini Hayatın Sosyo-Tarihsel Boyutları ve Dindarlığın Dönüşen Görünümleri (1960-1980) Bilimname Dergisi, 25(1), 215-249.
Eraslan, C. (2002), Türk İnkılabında Yöntem ve Anlayış, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, 2, 129- 162.
Güngör, E. (1996), Tarihte Türkler, Ötüken Yayınları, İstanbul.
İşler, A. (2018), Demokrat Parti Döneminde Dinde Reform Tartışmaları, İçtimaiyat Dergisi, 2(2), 52-64.
Kafesoğlu, İ. (1998), Türk Milli Kültürü, Ötüken Yayınları, İstanbul.
Kaya, U. (2017), Osmanlı’da Din Hizmeti Görevlilerinin Atanma ve Çalışma Şartlarını Düzenleyen Tevcîh-i Cihât Nizâmnâmeleri Hakkında Bir Değerlendirme, Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21(1), 203-254.
Keskin, M. (2004), Din ve Toplum İlişkileri Üzerine Bir Genelleme, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 4(2), 7-21.
Kodaman, B. (2007), Osmanlı Devleti’nin Yükseliş ve Çöküş Sebeplerine Genel Bir Bakış, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 1-24.
Rogan, E. (2017), Osmanlı’nın Çöküşü Ortadoğu’da Büyük Savaş (1914-1920), İletişim Yayınları, İstanbul.
Sarıkaya, Y. (1999), Osmanlı Medreselerinin Gerileme Meselesi: Eleştirel Bir Değerlendirme Meselesi, İslâmi Araştırmalar Dergisi, 3, 23-39.
Sezgin, F. (2017), İslam Bilimler Tarihi Konferansları, 1, İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul.
Tanrıverdi, H. (2018), Din-Kültür İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8(3), 595-601.
Taşbaş, E. (2018), Klasik Dönem Osmanlı Devlet ve Toplum Hayatında Dinin Yeri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(57), 147-157.
Tayhani, İ. (2009), Türkiye Cumhuriyeti’nin Temeli: Lâiklik, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 43, 517-529.
Uğurlu, Serdar. (2012), Eski Türklerin Dini, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(20), 323-335.
Yücel, İ. (1999), Diyanet İşleri Başkanlığı, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 9, 455-460.