Dünya Mitolojisinde Yılan ve Muş Halk Anlatılarında Marê Ziha

Birçok yaratılış mitinde yılan ve varyasyonları karşımıza çıkmaktadırlar. Çoğunlukla mitolojikyaratıklar coğrafya özelliklerine göre değişirken yılan bu durumdan azadedir. Bu özelliğindendolayı yılan, birçok olumlu ve olumsuz özellikleri de kendinde barındırır. Bu çalışma arketipselaraştırma yöntemine göre, dünya yılan mitolojilerinin ve Muş halk anlatıların üzerine yoğunlaşır.Çalışmamız Muş halk anlatılarındaki yılan anlatılarını Mısır, Yunan, Çin ve İran gibi eski yılananlatıları ile karşılaştırır. Bu şekilde yılan varyasyonları incelenir ve özellikleri üzerinde durulur.Bildiğimiz kadarıyla Muş için henüz mitolojik bir karşılaştırma çalışması yapılmamış olmasısebebiyle bu konu çalışılmıştır.

Snake in World Mythology and Marê Ziha in the Muş Folk Narratives

The serpent and its variations appear in various myths. Often the mythological creatures changethe geography, while the snake is free from this situation. Because of this feature, it contains manypositive and negative features. This work focuses on world snake narratives in the folk narrativessof Muş with the ancient snake narratives such as Egypt, Greece, China, Iran. In this way the snakeis studied differently and its features are emphasized. As far as we know, this issue has beenstudied since there has not been a mythological comparison study for Muş yet.

PDF

___

Aydın, Ö. (2013). “Çin ve Türk İşlemelerinde Ejderha Motifleri” Akdeniz Sanat Dergisi cilt: 6, sayı:12, ss: 1-12.
Aydunlu, S (2011). Firdevsi’nin Şehname’sinde Kürtler. İstanbul: Avesta Yayınları.
Boratav, Pertev N. (2012). Türk Mitolojisi, (Çev): Recep Özbay, Ankara: Bilgesu Yayınları.
Campbell, J. (2015a). Batı Mitolojisi, Çev: Kudret Eminoğlu, İstanbul: Islık Yayınları.
Can, Ş. (2014). Klasik Yunan Mitolojisi, Ötüken Ankara: Neşriyat Yayınları.
Çekici, M. (2019). “Pers Mitolojisi ve Despotizm Sembolü Zahhâk”. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi Cilt 6, Sayı 3, ss 1323-1339 Erişim Tarihi:09.01.
Duman, H. Sağır, T. (2018). “Antik Dönem Medeniyet ve İnançlarında Ejderha ve Tanrı İlişkileri Üzerine Bir Değerlendirme”. Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt 11, Sayı 58, ss 278-291.
Eliade, M. (2014a). Dinler Tarihine Giriş, Cilt 1, (Çev): Lale Aslan Özcan, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Eliade, M. (2012). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi, (Çev): Ali Berktay, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Erden, C. (2016). Dünya Mitlerinde Yılan (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmanazi Üniversitesi SBE.
Etimoloji Türkçe Online sözlük, https://www.etimolojiturkce.com/kelime/ejderha, Erişim Trihi: 13.12.2020.
Hançerlioğlu, O. (2013). Dünya İnançları Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Hart, G. (2012). Mısır Mitleri, Çev: Mehmet Sait Türk, Ankara: Phoenix Yayınları.
İrde H. Y. (30.04.2019). Ejderha Nereden Geliyor, http://nerdengeliyo.com/ejderha/, Erişim Tarihi: 13.12.2020.
Jung, Carl Gustav. (2006). Analitik Psikoloji. (Çev): Ender Gürol, 2. Baskı, Payel Yayınları, İstanbul.
Jung, C. G. (2013b). Dört Arketip, (Çev): Zehra Aksu Yılmazer, İstanbul: Metis Yayınları.
Mackenzie, D.A. (1996). Çin ve Japon Mtolojisi, (Çev): Koray Akten, Ankara: İmge Kitabevi.
Naskali, E. G. (ed). (2014). Yılan Kitabı, İstanbul: Kitabevi Yayınlar.
Pala, İ, (2004) Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Kapı Yayınları.
Pejmân, F, S. Ve Semedî, M. (2016). Berresi-i Mefhum-i İnkılâb der Dâstân-i Zahhâk bâ Nezeriye-yi Goldemen, faslnâme-yi Tehessus-i Tehlil u Negd-i Motûn-i Zebân u Edebiyât-i Farsî, Şomâre 28 (Tâbistân 1395/2016): 149.
Sayce, A. H. (2018). Antik Mısır ve Babil Tanrıları. İzmir: Lilith Yayınları.
Öncü, M. (2014). Çîrokên Efsaneyî Yên Kurdan. İstanbul: Pak Ajans Yayıncılık.
Vamer, G. R (2007). Creatures in the Mist: Little People, Wild Men and Spirit Beings Around the World: A Study in Comparative Mythology, Algora Publishing, USA.
Yördemli, F. (2004). Tarih Öncesinden Günümüze Yılan, Ankara Piramit Yayıncılık. Yılmaz, K. K. (28.04.2020) https://kubrakucukyilmaz.wordpress.com/ogeler/cinmitolojisi/, Erişim Tarihi: 03.09.2020.
Adnan Adıgüzel, (Çiftçi – 72) “Marê Ziha yê li Kopê Hat Dîtin” Konulu ropörtaj, Bulanık/Muş. 19.08.2020.
Derya Kocadağ, (Öğretmen – 25)”Marê Ziha” Konuu ropörtaj, Varto/Muş. 19.08.2020.
Derya Kocadağ, (Öğretmen-25) “Marê Ziha” Konulu ropörtaj, Varto/Muş.
Dilêr Serhed, (Öğrenci – 27) “Taybetiyên Marê Ziha” Konulu ropörtaj, Diyadin/Ağrı. 21.08.2020.
Fahriye Ayan, (Ev hanımı – 69) “Taybetiyên Marê Ziha” Konulu ropörtaj, Malazgirt/Muş. 20.08.2020.
Sarıgül Mehmet Sefa, (İmam – 52) “Marê Ziha li gor vebêjan çi ye?” Bulanık/Muş. 20.08.2020.