Cari Açığı Belirleyen Faktörler: Türkiye Ekonomisi Üzerine Ampirik Bir Uygulama

Tarih boyunca Türkiye ekonomisinin en önemli problemlerinde birisi şüphesiz cari açık sorunuolmuştur. Cari açığın GSYH oranının belli bir değer üzerine çıkması kriz belirtisi olacağındandolayı ekonomi yönetimlerinin en önemli amaçlarından birisi cari açık sorununu çözmekolmuştur. Bu çalışma Türkiye’de cari açığın belirleyicilerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Bukapsamda Dünya Bankası, TCMB ve TÜİK’ten 1990-2018 dönemine ait yıllık verilerkullanılarak Türkiye’de cari açığın belirleyicileri tespit edilmiştir. Çalışmanın ekonometrikanaliz kısmında ise En Küçük Kareler(EKK) yöntemi kullanılmıştır. EKK uygulamadan önceserilerin durağanlıkları ve EKK için gerekli varsayımlar test edilmiş, test sonucunda serilerindurağan olduğu ve gerekli varsayımların sağlandığı görülmüştür. Çalışmanın sonucundaihracatın ithalatı karşılama oranı, doğrudan yabancı ve portföy yatırımlarının cari açığı azalttığı,dışa açıklık oranının ise cari açığı artırdığı sonucuna ulaşılmıştır

Factors Determining the Current Account Deficit: An Empirical Application on Turkey Economy

Throughout history, one of the most important problems of Turkey's economy has been the problem of the current deficit. One of the most important objectives of the economic management was to solve the current deficit problem, since the current deficit would be a sign of the crisis as the GDP ratio exceeds a certain value. This study aims to identify the determinants of the current deficit in Turkey. In this context, analysis was made with the help of the Least Squares Method, using annual data for the period 1990-2018. As a result of the study, it was concluded that the ratio of exports to imports, direct foreign and portfolio investments decreased the current deficit, openness ratio increased the current deficit.

PDF

___

Aristovnik, A. (2007). Short- And Medıum-Term Determınants of Current Account Balances in Middle East and North Africa Countries. William Davidson Institute Working Paper Number 862.
Aristovnik, A. (2006). The Determinants and Excessiveness of Current Account Deficits in Eastern Europe and the Former Soviet Union. William Davidson Institute Working Paper Number 827.
Ayhan, D. (2014). BRICS-T Ülkelerine Yönelik Portföy Yatırımlarının Cari Açık Üzerindeki Etkisi: Dinamik Panel Veri Analizi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(1), 67-75.
Bayar, Y., Kılıç, C. Ve Arıca, F. (2014). Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1), 451-471.
Bayraktutan, Y. ve Demirtaş, I. (2011). Gelişmekte Olan Ülkelerde Cari Açığın Belirleyicileri: Panel Veri Analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (22), 1-28.
Bitzis, G., Paleologos, J. M. & Papazoglou, C. (2008). The Determinants of the Greek Current Account Deficit: The EMU Experience. Journal of International and Global Economic Studies, 1(1), 105-122.
Bozgeyik, Y. ve Kutlu, A. (2019). Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri: 1992-2017 Dönemi İçin Ampirik Çalışma. Maliye Dergisi. (176). 1-26.
Calderon, C.A., Chong, A. & Loayza, N. (1999). Determinants of Current Account Deficits in Developing Countries. World Bank Policy Research Working Paper No. 2398.
Clarida, R. H. (2007). G7 Current Account Imbalances: Sustainability and Adjustment. National Bureau of Economic Research.
Chinn, M. & Prasad, E.S. (2000). Medıum-Term Determınants Of Current Accounts In Industrıal And Developıng Countrıes: An Empırıcal Exploratıon. NBER Workıng Paper Serıes Working Paper 7581.
Craney, T.A. & Surles, J. G. (2002). Model-Dependent Variance Inflation Factor Cutoff Values. Quality Engineering, 14(3), 391-403.
Çakır, A. S. B. ve Sözen, İ. (2016). Türkiye’de Cari İşlemler Dengesini Etkileyen Finansal Değişkenlerin Var Analizi. The Academic Elegance. 19-42.
Çiftçi, N. ve Eşmen, M. (2017). Türkiye’de Cari Açığı Belirleyen Faktörler ve Cari Açığı Azaltmada Alternatif Enerji Kaynaklarının Rolü: VAR Modeli. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2(1), 83-110.
Çinko, L. (2009). Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketlerinin Makroekonomik Etkileri. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 26(1), 117-131.
Çinko, L ve Demirci, S. (2017). Sustainability of Current Area: An Applicatıon on Turkey. Eurasian Business & Economics Journal, 12, 148-155.
Debelle, G. & Farequee, H. (1996). What Determinants the Currnet Account? A cross- Sectional and Panel Data Approach. IMF Working Paper, 96/58, 1-35.
Erdoğan, S. ve Bozkurt, H. (2009). Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri: MGARCH Modelleri ile Bir İnceleme. Maliye Finans Yazıları, 23(84), 135-172.
Gulzar, S, Feng, H. X. & Yajie, W. (2007). The Current Account Balance of Pakistan 1972-2005: A Cointegration Analysis. Information Technology Journal, 6(5), 665-671.
Göçer, İ. ve Peker, O. (2014). Yabancı Doğrudan Yatırımların Cari İşlemler Dengesi Üzerindeki Etkileri: Türkiye, Çin ve Hindistan Örnekleminde Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar. 8(1), 87-116.
Güriş, S ve Çağlayan, E. (2013). Ekonometri: Temel Kavramlar. İstanbul: DER Yayınları.
Herwartz, H. & Siedenburg, F. (2007). Determinants of Current Account Imbalances in 16 OECD Countries: An Out-Of-Sample Perspective. Review of World Economics, 143(2), 349-374.
Husted, S. (1992). The Emerging U.S. Current Account Deficit in the 1980s: A Cointegration Analysis, The Review of Economics and Statistics, 74(1), 159-166.
Khan, S. K. & Knight, M.D. (1983). Determinants of Current Account Balances of Non-Oil Developing Countries in the 1970s: An Empirical Analysis. IMF Staff Papers, 30(4), 819-842.
Kım, C.-H. & Kım, D. (2011). Do Capital Inflows Cause Current Account Deficits?. Applied Economics Letters, 18(5). 497-500.
Kwalingana, S. & Nkuna, O. (2009). The Determinants of Current Account Imbalances in Malawi”. MPRA Paper No. 14694.
Mercan, M. ve Yurttançıkmaz, Z. Ç. (2013). Doğrudan Yabancı Yatırımlar- Cari İşlemler Açığı İlişkisi: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz, Bankacılar Dergisi, 24(87), 57-78.
Morsy, H. (2009). Current Account Determinants for Oil- Exporting Countries. IMF Working Paper WP/09/28.
Yurdakula, F. ve Ucar, B. (2015). The Relationship Between Current Deficit and Economic Growth: An Empirical Study on Turkey. Procedia Economics and Finance, 26. 101-108.
Obstfeld, M. & Rogoff, K. (1996). Foundations of International Macroeconomics, Cambridge: The MIT Press.
Peker, O. (2009). Türkiye’deki Cari Açık Sürdürülebilir mi? Ekonometrik Bir Analiz, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(17). 164-174.
Telatar, O. M. ve Terzi, H. (2009). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Cari İşlemler Dengesi İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), 119-134.