Fisher Etkisinin Türkiye Örnekleminde Değerlendirilmesi

Bu çalışmada; Türkiye’de nominal faiz oranlarının enflasyona olan etkisi, 2004:M01-2019:M08dönemi TÜFE, ÜFE, tüketici kredileri faiz oranı ve ticari kredilerin faiz oranı verileri kullanılarakaraştırılmıştır. Uzun dönem analizi sonucunda; Türkiye’de 2004-2019 döneminde tüketicikredilerinin faizlerindeki %1’lik artışın tüketici enflasyonunu %0.33, ticari kredilerin faizlerindeki%1’lik artışın üretici fiyatları enflasyonunu %0.59 artırdığı tespit edilmiştir. Kısa dönem analizisonucunda; enflasyonun bir dönem gecikmeli değerlerinin pozitif ve istatistiksel olarak anlamlıolması, Türkiye’deki enflasyonda yapısal bir durumun söz konusu olduğunu göstermektedir.Çalışmanın sonucunda, TÜFE’den tüketici kredileri faiz oranlarına doğru tek yönlü, ÜFE ile ticarikredilerin faiz oranları arasında iki yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Ayrıca, tüketicikredilerinin faiz oranları ile ticari kredilerin faiz oranları arasında da iki yönlü güçlü nedensellikilişkileri tespit edilmiştir.

Evaluation of Fisher Effect in The Sample of Turkey

In this study, impact of nominal interest rates on inflation in Turkey is investigated by using 2004:M1-2019:M08 period data of CPI, PPI, consumer credits interest rate and commercial credits interest rate. In long run analysis, 1% increase in consumer credits interest rates is found to rise consumer inflation by 0.33% and 1% increase in commercial credit interest rates is estimated to incline producer prices inflation by 0.59% in Turkey in 2004-2019 period. In short term analysis, the coefficient of one period lagged value of inflation is determined to be negative and statistically significant, demonstrating that a structural problem about inflation exists in Turkey. At the end of the study, one way causality from CPI to consumer credits interest rates and two way causality between PPI and commercial credit interest rates are found. Moreover, strong bilateral causality is also determined between consumer credits interest rates and commercial credits interest rates.

PDF

___

Alçam, E. (2003). Fisher etkisi ve Türkiye’de geçerliliğinin sınanması. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Atgür, M. & Altay, N. O. (2015). Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği (2004-2013). Yönetim ve Ekonomi Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 521-533.
Awomuse, B. O. & Alimi, S. R. (2012). The Relationship between Nominal Interest Rates and Inflation: New Evidence and Implication for Nigeria. Journal of Economics and Sustainable Development, 3(9), 62-69.
Bai, J. & Perron, P. (2003). Critical Values for Multiple Structural Change Tests. Econometrics Journal, (1), 1- 7.
Bayat T.(2012). Türkiye’de Fisher Etkisinin Geçerliliği: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28, 47-60.
Bocutoğlu, E. (2012). İktisadi Düşünceler Tarihi. Murathan Yayınevi.
Bolatoğlu, N. (2006). Türkiye’de Enflasyon ve Nominal Faiz Oranları Arasındaki Uzun Dönemli İlişki: Fisher Etkisi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 24, Sayı 2, 2006, 1-15
Capistrán, C. & Ramos-Francia, M. (2009). Inflation Dynamics in Latin America. Contemporary Economic Policy, 27(3), 349-362.
Choudhry, A. (1997). Cointegration analysis of the inverted Fisher effect: Evidence from Belgium, France and Germany. Applied Economics Letters, 4, 257-260.
Çakmak, E. vd. (2002). Fisher Hipotezinin Türkiye Açısından Değerlendirilmesi 1989-2001. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(3-4), 31-40.
Çinko, L. (2017). Türkiye’de Fisher Hipotezinin Geçerliliğinin Sınanması. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6(1), 53-64.
Demirgil, B. & Türkay, H. (2018). Enflasyon-Faiz İlişkisi: Bir ARDL Sınır Testi Uygulaması. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 1: 11/2018
Doğan, B. vd. (2016). Enflasyon ve Faiz Oranı Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 405-425.
Dornbusch, R. & Fischer, S. (1998). Makro Ekonomi. (Çev: Erhan Yıldırım, Salih Ak, Mahir Fisunoğlu, Refia Yıldırım), McGraw-Hill.
EVDS (2019a). Fiyat Endeksi (Tüketici)(2003=100)(TÜİK)(Aylık). https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, (02.10.2019).
EVDS (2019b). Fiyat Endeksi (Yurt İçi Üretici Fiyatları)(2003=100)(TÜİK)(NACE REV.2)(Aylık). https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket. (02.10.2019).
EVDS (2019c). Tüketici Kredisi (TL Üzerinden Acılan)(İhtiyaç+Taşıt+Konut)(Akım Veri,%)-Düzey, Bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları (Akım Veriler,%). https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket. (02.10.2019).
EVDS (2019d). Ticari (TL Üzerinden Açılan)(Akım Veri,%)-Düzey, Bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları (Akım Veriler,%). https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, (02.10.2019).
Fama, E.F. (1975). Short-term Interest rates as predictors of inflation, American Economic Review. 65(3), 269-82.
Fisher, I. (1930). The Theory of Interest, The Macmillan Company. New York.
Göçer, İ. & Hepkarşı, N. (2013). İhracat-Büyüme İlişkisi: Yapısal Kırılmalı Bir Analiz. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi,1(4), 57-87.
Gül, E. & Ekinci, A. (2006). Türkiye’de Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1984-2003. Sosyal Bilimler Dergisi, 2006 (1), 91-106.
Hacıoğlu, V. & Yerlikaya, Ö. (2014). Fisher Hipotezi ve Beklentilerin Rolü. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 64(2), 109-130.
Im, K., Pesaran, H. & Shin, Y. (2003). Testing For Unit Roots in Heterogenous Panels. Journal of Econometrics, 115, 53-74.
Ito, T. (2016). Does the Fisher Hypothesis Hold in Sweden? An Analysis of Long-Term Interest Rates Under the regime of Inflatoin Targeting. Review of Integrative Business and Economic Resarch, 5(3), 283-295.
Kandel, S. vd. (1996). Real Interest Rates and Inflation: An Ex-Ante Empirical Analysis. The Journal of Finance, 51(1), 205-225.
Kapetanios, G. (2005). Unit-Root Testing Against The Alternative Hypothesis of up to m Structural Breaks. Journal of Time Series Analysis, 26(1), 123-133.
Kızılkaya, O., Sofuoğlu, E. & Karaçor, Z. (2016). Türkiye’de Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(1), 203-2015.
Köksel, B. & Destek, M. A. (2015). Türkiye Ekonomisinde Fisher Hipotezinin Test Edilmesi: 2001-2014 Dönemi Üzerine Bir Ampirik Analiz. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (41), 1247-1253.
Linden, M. (1995). Interest Rate and Inflation Expectations in Finland 1987-1994: A Case for the Inverted Fisher Hypothesis. Finnish Economic Papers, 8(2), 108-115.
Maghyereh, Aktham I. ve Al-Zoubi, Haitham A. (2006). Does Fisher Effect Apply in Developing Countries: Evidence from a Nonlinear Cotrending Test Applied to Argentina, Brazil, Malaysia, Mexico, South Korea and Turkey. Applied Econometrics and International Development, 6(2), 31-46.
Maki, D. (2003). Nonparametric Cointegration Analysis of the Nominal Interest Rate and Expected Inflation Rate. Economics Letters, 81(3), 349-354.
Mankiw, N.G., (2010), Makroekonomi, Editör: Ömer Faruk Çolak, Efil Yayınevi, Ankara.
Mercan, M. (2013). Enflasyon ve Nominal Faiz Oranları Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Fisher Hipotezi Çerçevesinde Test Edilmesi: Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4), 368-384.
Mishkin, F. S. (1991). Is the Fisher Effect for Real? A Reexamination of the Relationship between Inflation and Interest Rates. National Bureau of Economic Research, Working Paper No: 3632.
Nusair, S. A. (2008). Testing for the Fisher Hypothesis under Regime Shifts: An Application to Asian Countries. International Economic Journal, 22(2), 273- 284.
Oktar S. & Dalyancı L. (2011). Türkiye Ekonomisinde Para Politikası ve Enflasyon Arasındaki İlişkinin Analizi. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 31(2), 1-20.
Österholm, P. (2009). The Time-Series Properties of Norwegian Inflation and Nominal Interest Rate. Applied Economics, 41(10), 1303-1309.
Panopoulou, E. (2005). A Resolution of the Fisher Effect Puzzle. The Institute for International Integration Studies Discussion Paper Series.
Payne, J. E. & Ewing, B. T. (1997). Evidence From Lesser Developed Countries on The Fisher Hypothesis: A Cointegration Analysis. Applied Economics Letters, 4(11), 683-687.
Pesaran, M. H., Shin, Y. & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 226-339.
Pınar, A. & Erdal, B. (2018). Enflasyon Hedeflemesi Rejiminde Fisher Etkisinin Geçerliliği: Türkiye’den Ampirik Sonuçlar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(3), 1-12.
Şimşek, M. & Kadılar, C. (2006). Fisher Etkisinin Türkiye Verileri ile Testi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(1), 99- 111.
Tanzi, V. (1980). Inflationary expectations, economic activity, taxes and interest rates. American Economic Review, 70(1), 12-21.
Tarı, R. (2012). Ekonometri. Umuttepe Yayınları, (8. Basım), Kocaeli.
Toda, H.Y. & Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possbly Integrated Process. Journal of Econometrics, 66, 225-250.
Tung, D. T. (2015). Remittances and Economic Growth in Vietnam: An ARDL Bounds Testing Approach. Review of Business and Economics Studies, 3(1), 80-88.
Turgutlu, E. (2004). Fisher Hipotezinin Tutarlılığının Testi: Parçalı Durağanlık, Parçalı Koentegrasyon Testi. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:19 Sayı:2, 55- 74.
Umar, M. & Dahalan, J. (2016). An Application of Asymmetric Toda-Yamamoto Causality on Exchange Rate-Inflation Differentials in Emerging Economies. International Journal of Economics and Financial Issues, 6 (2), 420-426.
Uslu, H. (2018). Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Panel Veri Analizi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(20), 729-744.
Wallace, M.S. & Warner, J.T. (1993). The Fisher effect and the term structure of interest rates tests of cointegration. The Review of Economics and Statistics, 320-324.
Yaya, K. (2015). Testing the Long-Run Fisher Effect in Selected African Countries: Evidence from ARDL Bounds Test. International Journal of Economics and Finance, (7), 168-175.
Yılancı, V. (2009). Fisher Hipotezinin Türkiye için Sınanması: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 205-213.
Zainal, N. vd. (2014). Fisher Effect: Evidence from Money Market in Malaysia. Journal of Social Science Studies, 1(2), 112.