Cerrahi menopoza giren genç kadınlarda cinsellik nasıl etkileniyor?
Menopoz, overlerin fonksiyonlarını yitirmeleriyle birlikte mensturasyonun kalıcı bir şekilde sonlanmasıdır. Menopoz genellikle 45-55 yaşlar arasında görülür, ancak sigara içme, hiç doğum yapmama, toksik kimyasallara maruz kalma gibi birçok faktörün etkisiyle birlikte daha erken yaşlarda da görülebilmektedir. Vücudundaki herhangi bir kanser türü nedeniyle kemoterapi veya radyoterapi tedavileri alan ya da overlerindeki patolojiden dolayı cerrahi tedavi görmüş kişiler cerrahi menopoza girmektedir. Normal menopozdaki gibi menopoza geçiş dönemi bulunmadığından cerrahi menopoz ani olarak gerçekleşir ve etkileri daha ağır görülür. Dolayısıyla, menopozla birlikte vücut bütünlüğü değişen kadınlarda hormon düzeylerindeki ani düşüşle birlikte terleme, sıcak basması, cinsel istekte azalma, depresyon, sinirlilik, özgüven kaybı, bellek sorunları gibi problemler daha şiddetli yaşanır. Yaşanan tüm bu sorunların erken tanılanmasıyla birlikte yapılacak olan eğitim-danışmanlık hizmetleri kadının yaşam kalitesini arttıracaktır. Bu derlemede, kanser ve tedavileri nedeniyle cerrahi menopoza giren genç kadınlarda cinselliğin nasıl etkilendiğinin incelenmesi amaçlandı
How does surgical menopause affect sexuality in young women?
Menopause is, loss of functions of the ovaries and permanent ending of menstruation. Menopause usually occurs between 45–55 years of age, but it can be seen at younger ages with smoking, not giving birth and exposure to toxic chemicals. Some people can get menopause because of they receive chemotherapy or radiotherapy for any type of cancer that occurs in the body and those who have undergone surgical intervention due to the pathology of the ovaries. Surgical menopause is not like normal menopause and it happens suddenly and the effects are more severe. Whereat, sweating with a decrease in hormone levels, hot press, decreased sexual desire, depression, irritability, loss of selfesteem, memory problems are more severe in women who have this type of menopause. The quality of life of the woman will increase with education-counseling to be done after the early identification of such problems. This review aimed to show how sexuality is affected by young women entering surgical menopause
___
- 1. Ertekin Pınar Ş, Yıldırım G, Duran Aksoy Ö, Cesur B. Kadına özgü bir sorun: Menopozda ruh sağlığı. International Journal of Human Sciences 2015;12:787–98.
- 2. Özcan H, Kızılkaya Beji N. Menopoz döneminde cinsellik. Androloji Bülteni 2014;58:209–11.
- 3. Demirel Bozkurt Ö, Sevil Ü. Menopoz ve cinsel yaşam. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016;3:53.
- 4. Kal HE. Menopozal dönemlerdeki kadınlarda uyku sorunları ve ilişkili faktörler (yüksek lisans tezi). Konya; 2011.
- 5. Varma GS, Oğuzhanoğlu NK, Karadağ F, Özdel O, Amuk T. Doğal ve cerrahi menopozda depresyon ve anksiyete düzeyleri ile cinsel doyum arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri 2005;8:109–15.
- 6. Uludağ A, Çakır Güngör AN, Gencer M, Şahin EM, Coşar E. Kadınların hayatındaki başka bir dönem: Menopoz ve menopozun yaşam kalitesine etkisi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 2014;18:25– 30. doi: 10.2399/tahd.14.38415
- 7. Bag B. Kanser hastalarında uzun dönemde görülen psikososyal sorunlar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2013;5:109–26. doi:10.5455/cap.20130508
- 8. Cancer. http://www.who.int/cancer/en/ (Erişim tarihi:31.10.2016)
- 9. Uçar T, Bekar M. Türkiye’de ve dünyada jinekolojik kanserler. Türk Jinekolojik Onkoloji Dergisi 2010;13:55–60.
- 10. Bilge Ç, Kaydırak MM, Aslan E. Jinekolojik kanserin cinsel yaşam üzerindeki etkileri. SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016;7:31–8.
- 11. Pınar G. Kanser tedavisi alan hastalarda cinsel disfonksiyon ve danışmanlığa ilişkin hemşirelik yaklaşımları. Gülhane Tıp Dergisi 2010;52:241–7.
- 12. Aslan Erdoğan Ç. Cerrahi menopozun metabolik parametreler (insülin direnci, lipid profili ve karaciğer enzimleri) üzerine etkileri (uzmanlık tezi). İstanbul; 2009.
- 13. Reis N. Jinekolojik kanser ve tedavilerinin kadın cinsel sağlığına etkileri. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2003;7:35–40.
- 14. Dinçer Y, Oskay Ü. Kanser ve cinsellik. Androloji Bülteni 2017;63:311–4.
- 15. Irmak P, Oskay Ü. Jinekolojik kanserlerde uygulanan pelvik radyoterapinin cinsel yaşama etkisi ve hemşirelik yaklaşımı rolü. Androloji Bülteni 2013;55:279–83.
- 16. Oğurlu N. Kadınların menopozal yakınmaları ve baş etme yöntemlerinin incelenmesi (yüksek lisans tezi). Aydın; 2008.
- 17. Nappi RE, Albani F, Santamaria V, Tonani S, Martini E, Terreno E, et al. Menopause and sexual desire: the role of testosterone. Menopause International 2010;16: 162–8. doi: 10.1258/ mi.2010.010041
- 18. Topçuoğlu A, Koç Ö, Duran B, Dönmez M. Cerrahi ve doğal yolla menopoza giren kadınların anksiyete ve depresyon açısından karşılaştırılması. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni 2009;43:89–92.
- 19. Fakılı FE. Menopoza girmiş kadınların beslenme durumları ile fiziksel aktivite ve beslenme bilgi düzeylerinin belirlenmesi (yüksek lisans tezi). Ankara; 2013.
- 20. Akdağlı S, Tekin M, Özdamar Oİ, Acar G. Cerrahi menopoz sonrası nazal fizyolojide oluşan değişikliklerin anterior rinoskopi ve anterior rinomanometri ile değerlendirilmesi. Göztepe Tıp Dergisi 2011;26:69–77. doi:10.5222/J.GOZTEPETRH.2011.069
- 21. Özkan S, Alataş E. Menopoz döneminde cinsellik. Türk Fertilite Dergisi 2004;12:370–5.
- 22. Taylor M. Psychological consequences of surgical menopause. J Reprod Med 2001;46:317–24.
- 23. Alpay N, Kıvanç ZE, Ulaşoğlu C. Menopoz dönemindeki kadınlarda hormon profilinin depresif belirtiler ile ilişkisi. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences 2013;26:171–6. doi: 10.5350/DAJPN2013260207
- 24. Greenblum CA, Rowe MA, Neff DF, Greenblum JS. Midlife women: symptoms associated with menopausal transition and early postmenopause and quality of life. Menopause 2013;20:22– 7. doi: 10.1097/gme.0b013e31825a2a91
- 25. Cheng MH, Lee SJ, Wang SJ, Wand PH, Fuh JL. Does menopausal transition affect the quality of life? A longitudinal study of middleaged women in Kinmen. Menopause 2007;14:885–90. doi: 10.1097/GME.0b013e3180333a58
- 26. Erkin Ö, Ardahan M, Kert A. Menopoz döneminin kadınların yaşam kalitesine etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2014;3:1095–113.
- 27. Çalışkan E, Çorakçı A, Doğer E, Coşkun E, Özeren S, Çorapçıoğlu A. Türk kadınlarının menopoza geçiş ile menopoz döneminde cinsel fonksiyonlarının ve yaşam kalitesinin kesitsel olarak değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30:1517–23. doi: 10.5336/medsci.2008-9799
- 28. Sis Çelik A, Pasinlioğlu T. Klimakterik dönemdeki kadınların yaşadıkları menopozal semptomlar ve etkileyen faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2014; 16–29.