1920

ATATÜRK DÖNEMİ’NDE ESKİ ESERLERİN KORUNMASINA YÖNELİK YAPILAN HUKUKİ DÜZENLEMELER

Ülkemizde eski eserlerin korunmasına yönelik çalışmalar Osmanlı Devleti Dönemi’nde başlamıştır. Osmanlı Devleti eski eserlerin korunması ve yurt dışına çıkarılmasını engellemek için bazı hukuki düzenlemeler yapmış; ancak ekonomik, siyasi faktörler ve I. Dünya Savaşının etkileri gibi sebeplerden dolayı başarılı olamamıştır. Osmanlı Devleti yıkıldıktan sonra Anadolu’da Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştur. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde eski eserlerin korunmasına yönelik bazı çalışmalar yapılmıştır. 1923-1938 yılları arasında yapılan bu hukuki düzenlemelerin bir kısmı kendinden önce yaşamış olan devletin rejimine ait olan siyasi ya da ideolojik anlamlar taşıyan taşınır ve taşınmaz eserlerin göz önünden müze depolarına kaldırılması şeklinde, bazıları ise müze yerleri, yurtdışına öğrenci gönderilmesi ve eğitim-öğretim programlarında düzenlemeler yapılması şeklinde olmuştur. Bu çalışmada, Atatürk Dönemi’nde (1923-1938) Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yürürlüğe konulan eski eserlerle ilgili kanun çalışmalarının incelenmesi, bu çalışmaların açıklanması ve yorumlanmasını amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Atatürk Dönemi, Eski Eser, Hukuk Düzenlemeleri

HODJAS OF CONQUEST FROM MOLLA GURANI TO SEYH AKSEMSEDDIN: 1432-1453

In this study was given information about Sehzade Mehmed's hodjas who played an important role in the conception of conquering Istanbul and who personally participated in the conquest of Istanbul. In the entrance section of the study with three sections, the political and cultural activities carried out by Sultan Murad II are briefly mentioned. In addition, it was revealed that the developments in the political and cultural fields as a result of these activities of Sultan Murad II started the process of conquest of Istanbul. In the first part, from Sultan Mehmet II’s born to the conquest of Istanbul (1432-1453) was given information about him the activities. In second part, The lives of Molla Gürani, Molla Hüsrev and Seyh Aksemseddin, who have made great contributions in the conquest of İstanbul, are considered as biographical. But especially in the second part, the contributions of these three hodja to the conquest and to conqueror of Istanbul were emphasized.

Keywords:

Sultan Murad II, XV. century, Sultan Mehmed II, Molla Gürani Molla Hüsrev, Seyh Aksemseddin, The conquest of Istanbul,

PDF

___

ARIK, Remzi Oğuz (1941), Arkeoloji Enstitüsü’nün Dünü, Bugünü, Yarını Hakkında, İstanbul: Cumhuriyet Matbaası. ARIK, Remzi Oğuz (1947), Halkevlerinde Müze, Tarih ve Folklor Çalışmaları Kılavuzu, Ankara: CHP Halkevleri Yayınları. BAŞGELEN, Nezih (2011), Atatürk’ün Yurt Dışına Öğrenci Gönderme Projesi ve Eskiçağ Bilimleri Alanında İlk Yetişenler, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.CAN, Nurettin (1948), Eski Eserler ve Müzelerle ilgili Kanun Nizamname ve Emirler, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.ÇAL, Halit (1990), Türkiye'nin Cumhuriyet Dönemi eski eser politikası (2 cilt), Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.ÇETİN, Yusuf (2007), “Mustafa Kemal Atatürk Döneminde (1920-1938) Müze ve Eski Eserler Konusunda Yapılan Çalışmalar”, Erzurum Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, S. 12, 117-121. İNAN, Afet (1989), Atatürk’ten Mektuplar, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.KARADUMAN, Hüseyin (2007), Türkiye’de Eski Eser Kaçakçılığı, Ankara: Icom Yayınları. MADRAN, Emre (1996), “Cumhuriyetin İlk Otuz Yılında (1920-1950) Koruma Alanının Örgütlenmesi”, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, C. 16, S. 1-2, 59-97.ÖNDER, Mehmet (2002), “Atatürk ve Müzeler”, Atatürk Bildirileri, 158-180.Resmi Gazete, sayı 1742, Ankara 1934, 4080.Resmi Gazete, sayı 2820, 19 Eylül 1934, 4377-4379. Resmi Gazete, sayı 3867, 28 Mart 1938, 9548. TUĞLACI, Pınar (1987), “Tevhid-i Tedrisat Kanununun Kabul Edilmesi, Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Kapatılışı”, Çağdaş Türkiye I, 205-216.UMAR, Bilge (1981), Eski Eserler Hukuku, İzmir: Ege Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.