DERYA SİLİBOLATLAZ BAYKARA, K. Serdar GİRGİNER

TATARLI HÖYÜK FAUNAL ÇALIŞMALARI

Tatarlı Höyük Adana’nın Ceyhan ilçesinin 35 km. doğusundaki Tatarlı Mahallesi’nin girişinde yer almaktadır. Tatarlı Höyük hem günümüzde, hem de tarihin en eski çağlarından beri kullanılan önemli yol güzergâhları üzerinde bulunmaktadır. Bu çalışmada 2012 yılında toplamda 1052 hayvan kemiğinin 998 tanesi taksonomik açıdan sınıflandırılmıştır. Hayvanlara ait kemikler Helenistik Dönem, Demir Çağ, Geç ve Orta Tunç dönemlerinden ele geçmiştir. Faunanın büyük bir çoğunluğunu evcil hayvanlar oluşturmaktadır. İncelenen malzeme içinde yaban hayvanlarına az sayıda rastlanmıştır. Genel olarak memeli faunası incelendiğinde sayıca en fazla koyun/keçi kemikleri ele geçmiş olup, bunu sığırlar ve domuzlar izlemektedir. Ayrıca faunada atgillere, etçillere, geyiklere, az sayıda kuşlara, balıklara ve kunduza ait kemikler de bulunmaktadır. Son olarak faunada çizgili sırtlana ait alt ve üst çene kalıntıları tespit edilmiştir. 2012 yılı Tatarlı Höyük hayvan kemikleri incelendiğinde evcil hayvanların geçim ekonomisinde önemli rol oynadıkları görülmüştür. At kemikleri üzerinde bulunan kesim izleri atların da nadir de olsa olasılıkla diyete katıldığını işaret etmektedir. Ayrıca adak çukuru olarak tanımlanan Helenistik Dönem 11 numaralı çukurdan ele geçen ve üzerlerinde kesim izleri bulunan tilki ve köpeğe ait kalıntılar, olasılıkla Doğu Çukurova Bölgesi’ndeki Zeus Olybris kültü ile ilişkilendirilmektedir.

FAUNAL STUDIES AT TATARLI HÖYÜK

Tatarlı Höyük is located 35 km. east of Ceyhan district of Adana and placed at the entrance of the Tatarlı district. The site is also located on junction of important routes that have been used since the earliest times in history as well as today. In this study, a total numbers of 1052 animal bones were recovered from 2012 excavation campaign and 998 bone remains were identified in taxonomic level. The animal bone remains were found from different periods; Hellenistic Period, IronAge, Late and Middle Bronze Ages. The remains of domestic animals dominate all faunal samples. There are small number of wild animals are also recovered. When we look at the mammalian fauna, the large number of sheep / goat bones have been found, followed by cattle and pigs. Furthermore, equids, carnivores, deer and a small number of birds, fish and beaver are also represented in the Tatarlı faunal assemblages. Lastly, striped hyaena bones were also represented by upper and lower jaw remains in the fauna. When we look at the animal bones from 2012, it is understood that main animal economy concentrated on sheep, goat, cattle and pig, and they were also the most important animals in the local food economy. Cut marks on horse’s bones were observed this might be indicated that horse rarely consuming as food. In addition, fox and dog remains were recovered from Hellenistic Period pit number 11, cut marks were also observed on these bones. The function of pit number 11 is defined as for ritual activities, and associated with the cult of Zeus Olybris, known with Eastern Çukurova Region.

PDF

___

B. S. Arbuckle, The Evolution of Sheep and Goat Pastoralism and Social Complexity in Central Anatolia, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Harvard Üniversitesi (Massachusetts - Cambrige 2006).

M. M. Baskıcı, “Evcilleştirme Tarihine Kısa Bir Bakış”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Dergisi, 53.1,1998, 73-94.

C. Çakırlar, “Arkeolojide Temel Yöntemler”, içinde: S. Ünlüsoy – C. Çakırlar – Ç. Çilingiroğlu (ed.), Zooarkeoloji, (Ege Yayınları 2018), 181-219.

C. Çakırlar, “Aççana Höyüğünde Arkeozooloji Çalışmaları: 2007 Yılı Raporu”, AST 24, 2008, 253-267.

G. Dardeniz - K.S. Girginer - Ö. Oyman Girginer, “A Pottery Kiln from Tatarlı Höyük (Adana, Turkey) and Its Implications for Late Bronze Age Pottery Production in Cilicia and Beyond”, Adalya 21, 2018, 117-134.

B. De Cupere, Evidence of The Faunal Remains Studies in Eastern Mediterra-nean Archaeology IV, (Belgium 2001).

V. Eisenmann – M. Baylac, “Extant and Fossil Equus (Mammalia, Pe-rissodactyla) skulls: A Morphometric Definition of the Subgenus Equus”, Zoologica Scripta 29.2, 2000, 89-100.

F. Erhan, Antik Çağ Kilikia Sikkelerinde Dinsel Tasvirler, Yayınlan-mamış Doktora Tezi, (İstanbul 2014).

D. Fremondeau – B. De Cupere – A. Evin - W. V. Neer, “Diversity in pig husbandry from the Classical-Hellenistic to the Byzantine Periods: An integrated dental analysis of Düzen Tepe and Sagalassos Assembla-ges”, JASc 11, 2017, 38-52.

A. Gerçek – K. S. Girginer – Ö. Oyman Girginer – H. Gerçek, “The Witnesses of Cultural Continuity in Tatarlı Höyük: The Bone Arti-facts”, İçinde: ICAZ, 12th Meeting of the Worked Bone Research Group (23 – 27 May )(Granada 2017).

K. S. Girginer – D. Collon, “Cylinder and Stamp Seals from Tatarlı Höyük”, AnSt 64, 2014, 59-72.

K. S. Girginer, “Kilikya-Tatarlı Höyük”, Aktüel Arkeoloji, Mayıs - 2010, 75-85.

K. S. Girginer, “Tatarlı Höyük Kazıları ve Kizzuwatna Arkeolojisindeki Yeri ve Önemi” içinde: Y. Kurt – M. F. Sansar (ed.), Uluslararası Tarihte Adana ve Çukurova Sempozyumu, Cilt 1-İlk Çağ’dan Orta Çağ’a Adana ve Çukurova, (17-19 Nisan 2015), (Adana 2016), 91-98.

K. S. Girginer – Ö. Girginer Oyman – H. Akıl, “Tatarlı Höyük (Ceyhan) Kazısı: İlk İki Dönem”, KST 31.3, 2010, 453-476.

K. S. Girginer - Ö. Girginer Oyman - H. Akıl 2011, “Tatarlı Höyük Kazısı 2009-2010, Excavation at Tatarlı Höyük in 2009-2010”, AN- MED 9, 2011,128-135.

A. Grant, “The use of tooth wear as aguide to the age of domestic un- gulates”, içinde: B. Wilson - C. Grigson - S. Payne (ed.), Ageing and Sexing Animal Bones from Archaeological Sites, BAR 109 (Oxford 1982) 91- 108.

S. Hillson, Teeth, (New York 2005).

M. Kasparek - A. Kasparek - B. Gözcelioğlu - E. Çolak - N. Yiğit, “On The Status and Distribution Of The Striped Hyaena, Hyaena Hyaena, in Turkey”, Zoology in the Middle East 33, 2004, 93-108.

M. Novak - A. L. D’Agata – I. Caneva – C. Eslick – Gates-M. H. Gates – K. S. Girginer – Ö. Oyman-Girginer – E. Jean – G. Köroğlu – E. Kozal - S.G. Kulemann Ossen - G. Lehmann - A. Özyar – T. Özaydın - J. N. Postgate - F. Şahin - E. R. Ünlü – R. Yağcı - D. Yaşin - Meier, “Cilician Chronology Group, A Comparative Stratigraphy of Cilicia, Result of the first three Cilician Chronology Workshops”, AoF 44.2, 2017, 150-186.

A. Matsui, Fundamentals of Zooarcheology Japan and East Asia, (Japan 2007).

S. Payne, “Morphological Distinction Between Mandibular Cheek Te- eth of Young Sheep, Ovis And Goats, Capra,” JASc 12, 1985, 139-147.

S. Payne, “Kill-off Patterns in Sheep and Goats: The Mandibles from Aşvan Kale”, AnSt 22, 1973, 281-303.

J. Peters, “Archaic Milet: Daily Life and ReligiousCustom from an Archaeozoological Perspective”, içinde: H. Buitenhuis – A. T. Clason (ed.), Archaeozoology of Near East. Proceedings of the First International Symposium on the Archaeozoology of Southwestern Asia & Adjacent Areas (Le- iden 1993) 88-96.

S. E. J. Reitz - E. S. Wing, Zooarchaeology, (Cambridge 1999).

M. H. Sayar, “Kilikya’da Tanrılar ve Kültler”, OLBA I, 1999, 131-154.

E. Schmid, Atlas of Animal Bones for Prehistorians, Archaeologist and Quater- nary Geologists (Amsterdam – London - New York 1972).

H. P. Uerpmann, “The Ancient Distribution of Ungulate Mammals in the Middle East- Fauna and Archaeological Site in Southwest Asia and Northeast Africa”, Beihefte zum Tubinger Atlas des Vonderen Orients, Reihe A (Natuwissenschaften) 1987, 27-173.

A. Von Den Driesch, A guide to the Meausurement Of Animal Bones form Archaeological Sites: Peabody Museum Bulletin I (Massachusetts 1976).

M. A. Zeder - H. A.Lapham, “Assessing the Reliability of Criteria Used to Identify Postcranial Bones in Sheep, Ovis and Goats, Capra”, JASc 37, 2010, 225-242.