BALKANLAR’DA TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ’NİN YUMUŞAK GÜCÜ

1990 sonrası uluslararası arenanın aldığı şekil devletlerin hegemonyasını devam ettirmek için sadece askeri ve ekonomik gücünün yeterli olmayacağının farkına varılmıştır. Sert gücün yanında kültür, değerler ve politikaların da gerekli olduğunu açıklayan Joseph Nye, “yumuşak güç” kavramını bu dönemde ABD’nin gücünü pekiştirmesi için gerekli olan özellikler üzerinden ortaya atmıştır. Yeni uluslararası sistemde bölgesel-alt sistemler görünür hale gelmiş, Balkanlar hem bu anlamda hem de bünyesinde artan etnik ve dini çatışmalar anlamında önemli bir bölge haline gelmiştir. Etnik ve dini grupların anlaşmazlığı nedeniyle yaşanan kanlı çatışmalar, katliamlar ve insan hakları ihlalleri Balkanlarda uluslararası bir çözümün gerekliliğini doğurmuştur. Tüm bu olaylar Balkanlar’ın ne kadar kırılgan bir yapıya sahip olduğunun ve bölgede istikrarın sağlanması, ekonominin ve demokrasinin geliştirilmesi açısından hem ekonomik güce hem de yumuşak güce sahip bir aktöre ihtiyaç olduğunun göstergesidir. Balkan ülkeleri bu açıdan, özellikle bölgede istikrarın nispeten sağlandığı 2000 yılından sonra yüzünü AB’ye dönmüş ve onun yumuşak gücünü benimsemiş; Balkanlar’da bu güce sahip olan bir ülkenin var olmaması Türkiye’nin de “bölgesel liderlik/dengeleyicilik” politikası ile bölgede özellikle yumuşak güç uygulamalarının artmasına olanak sağlamıştır. Bu çalışmada da Türkiye ve AB’nin Balkanlar’daki yumuşak güç faaliyetleri, Joseph Nye’ın ABD üzerinden tanımını yaptığı bu kavram tanımı perspektifinden incelenecektir.

TURKEY AND THE EUROPEAN UNION'S SOFT POWER IN THE BALKANS

In the post-1990 period, American political scientist Joseph Nye explained that in order to be considered strong in the international arena, hard power including military and economic power is necessary, as well as culture, values and policies, and introduced the concept of "soft power". In the new international system, regional- sub-systems have become visible, and the Balkans has become an important region both in this sense and in terms of increasing ethnic and religious conflicts. In this sense, the Balkans, which has a fragile structure, needs an actor with both economic power and soft power for the development of economy and democracy. In terms of soft power in the Balkan region, which borders Turkey and the European Union as a representative democracy it has become effective. In this study, the EU's soft power activities in Turkey and the Balkans, will be examined from the perspective that Joseph Nye explains this concept through the United States.

PDF

___

AKÇAY, Nazlı Ceren, Kamu Diplomasisi Aracı Olarak Kültürel Diplomasi ve Fransa’nın Afrika Ülkelerine Yönelik Uluslararası Öğrenci Programları Örneği, (Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, Uzmanlık Tezi), Ankara 2014.
AKDAĞ, Zekeriyya; EKİCİ, Süleyman, “Avrupa Birliği’nin Uluslararası Politikada Etkili Olma Aracı: Yumuşak Güç”, Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 7, Sayı:2, 2017, s. 33-64.
ALBAYRAK DÖNMEZ, Burcu, “Türkiye-Bosna Hersek İlişkileri”, Soğuk Savaş Sonrası Türkiye’nin Balkanlar Siyaseti, Derleyenler: Pınar Yürür ve Arda Özkan, Detay Yayıncılık, Ankara 2017.
ARSLAN, Mustafa, Dış Politikada Yumuşak Güç Kavramı ve Türkiye’nin Bir Yumuşak Güç Enstrümanı Olarak YTB Örneği, (Altınbaş Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası İlişkiler, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2019.
BAYRAKTAR, Zülfikar, “Türkiye’nin Balkanlar’daki Yumuşak Gücü: Türk Kültürü”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı 35, 2012, s. 181-189.
BEKAR, Nurgül, “Kültürel Diplomasi Açısından Batı Balkanlarda Türkiye ve Almanya (2000-2015)”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 2013, s. 3064-3084.
CAVLAN, Turan, “Yeni Osmanlıcılık: Batı’dan Kopuş mu?”, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, 2010, s. 126-156.
ÇEVİK, B. Senem, “Kültürel Diplomaside Devlet Dışı Aktörler: Türk Sineması ve Dizileri”, Türk Dış Politikası ve Kamu Diplomasisi, Editörler: Mehmet Şahin-B. Senem Çevik, Nobel Yayıncılık, Ankara, 2015, s. 391-438.
DEMİRTAŞ, Birgül “AB’nin Dönüştürücü Gücü ve Batı Balkanlar’da Demokratikleşme Süreci: Başarılanlar ve Başarılamayanlar”, Hukuki, Siyasi ve İktisadi Yönleriyle Avrupa Bütünleşmesinde Son Gelişmeler ve Türkiye-AB İlişkileri, Derleyenler: Sanem Baykal, Sinem Akgül Açıkmeşe, Belgin Akçay, Çağrı Erhan, Ankara, 2018, s. 190-191.
DOĞAN, Hatice, “Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Kamu Diplomasisi Faaliyetleri”, Türk Dış Politikası ve Kamu Diplomasisi, Editörler: Mehmet Şahin-B. Senem Çevik, Nobel Yayıncılık, Ankara 2015, s. 293-320.
ERDAĞ, Ramazan, “Türkiye’nin Kalkınma Yardımları ve TİKA”, Türk Dış Politikası ve Kamu Diplomasisi, Editörler: Mehmet Şahin-B. Senem Çevik, Nobel Yayıncılık, Ankara, 2015, s. 241-262.
EREN, Tevfik Mesut, “Avrupa Birliği’nin Genişleme Politikası ve Yumuşak Gücünün Geleceği”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 1, 2014, s. 359-374.
EKŞİ, Muharrem, Kamu Diplomasisi ve Ak Parti Dönemi Türk Dış Politikası, 1. Baskı, Siyasal Kitapevi, Ankara 2014.
EKŞİ, Muharrem, “Ak Parti Döneminde Türkiye’nin Balkanlarda Kamu-Kültürel Diplomasi Aracılığıyla Toplumsal-Kültürel Etkinliğini Arttırma Politikası”, 1. Uluslararası Sosyal Bilimler Araştırmaları Kongresi Bildiriler, Editör: Hasan Kara, Denizli 2015, s. 715-730.
EKŞİ, Muharrem, “Türkiye’nin Türk Dünyasına Yönelik Kamu Diplomasisi : Yeni Araç ve Mekanizmalar”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Cilt:17, Sayı:1, 2017, s. 9-19.
GÜNEŞ, Mehmet, “Osmanlı Devleti’nin Gayrimüslim Tebaaya Yaklaşımında Dönemsel Değişimler”, Tarih ve Gelecek Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 3, 2017, s. 12-26.
KARAGÖZ, Seda, Stratejik İletişim Yöntemi Olarak Kamu Diplomasisi ve Medyanın Rolü, (İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2016.
KARAGÜL, Soner, “Türkiye’nin Balkanlardaki “Yumuşak Güç” Perspektifi: TİKA”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Cilt:8, Sayı:1, 2013, s. 79-102.
KARDAŞ, Tuncay; ERDAĞ, Ramazan “Bir Dış Politika Aracı Olarak TİKA”, Akademik İncelemeler Dergisi, Cilt:7, Sayı:1, 2012, s. 167-193.
KURTULUŞ, Begüm, 21. Yüzyılda Değişen Kamu Diplomasisi Anlayışının Türk Dış Politikasına Yansıması, (İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul 2014.
NYE JR, Joseph S., Soft Power-The Means to Success in World Politics, Public Affairs, New York 2004.
ÖZDEMİR, Haluk, “Uluslararası İlişkilerde Güç: Çok Boyutlu Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63-3, s. 113-144.
ÖZEL, Cengiz, “Yumuşak Güce Bütünsel Bakış”, Güvenlik Bilimleri Dergisi, 7 (1), 2018, s. 1-27.
ÖZKAN, Mehmet, “Türk Dış Politikasında Din ve Dini Diplomasi”, Türk Dış Politikası ve Kamu Diplomasisi, Editörler: Mehmet Şahin-B. Senem Çevik, Nobel Yayıncılık, Ankara 2015, s. 133-154.
POYRAZ, Emre; Dinçer, MELİH, “Küreselleşen Dünyada Türkiye’nin Kamu Diplomasisi Faaliyetleri”, Intermedia International e-Journal, 3(1), 2016, s. 30-48.
PURTAŞ, Fırat, “Türk Dış Politikasının Yükselen Değeri: Kültürel Diplomasi”, Akademik Bakış, Cilt 7, Sayı 13, 2013, s. 1-14.
SANCAK, Kadir, “Yumuşak Güç Kaynağı Olarak Kültür ve Türkiye’nin Yumuşak Gücünde Kültür Faktörü”, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt No.2, Sayı 4, 2016, s. 16-26.
SÖNMEZOĞLU, Faruk, Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi, Genişletilmiş 6. Baskı, Der Yayınları, İstanbul 2014.
SÖNMEZOĞLU, Faruk, Son Onyıllarda Türk Dış Politikası: 1991-2015, 1. Baskı, Der Yayınları, İstanbul 2016.
TURAN, Yıldırım; KARANFİL, Ahmet, “Türk Dış Politikasında Yumuşak Güç Unsuru Ve T.C. Başbakanlık Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü Örneği”, Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, Nisan 2017, Cilt:3, Sayı 1, s. 17-32.
TÜYSÜZOĞLU, Göktürk, “Çatışma ve İşbirliği Dikotomisi Bağlamında Balkanlar’ın Siyasal Görünümü”, Avrasya Etüdleri Dergisi, Cilt 42, Sayı 2, Ocak 2012, s. 83-110.
YAPICI, Utku; “Yumuşak Güç Ölçülebilir mi?”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 12, Sayı 47, s. 5- 25.
YILDIRIM, Gonca, Uluslararası Halkla İlişkiler Perspektifinden Kamu Diplomasisi: “Türkiye Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü Örneği Çerçevesinde Kültürel Diplomasi”, (İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul 2014.
YILMAZ, Ayhan Nuri; KILIÇOĞLU, Gökmen, “Balkanlar’da YTB ve TİKA’nın Türk Kamu Diplomasisi Kurumları Olarak Faaliyetleri ve Türkiye’nin Bölgedeki Yumuşak Gücüne Etkileri”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, 2017, s. 115-131.
YILMAZ, Ayhan Nuri; KILIÇOĞLU, Gökmen, “Avrupa Birliği’nin Yumuşak Güç Kullanımı ve Diğer Ülkeler Üzerindeki Olumlu Etkisi”, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 15, 2017, s. 83-118.
Avrupa Birliği Zirve Sonuç Bildirgeleri, https://www.ab.gov.tr/avrupa-birligi-zirve-sonuc- bildirgeleri_45449.html (24.12.2019)
Avrupa Birliği’ne Üye ve Aday Ülkeler, https://www.avrupa.info.tr/tr/etkilesimli-avrupa- haritasi-9 (24.12.2019)
Auswärtiges Amt, Auswärtige Kultur- und Bildungspolitik: Basis für starke internationale Beziehungen, https://www.auswaertiges- amt.de/de/aussenpolitik/themen/kulturdialog/01-ziele-und-aufgaben (14.10.2020)
Auswärtiges Amt, Internationale Kulturprogramme, https://www.auswaertiges- amt.de/de/aussenpolitik/themen/kulturdialog/kulturprogramme-node (14.10.2020)
Auswärtiges Amt, Grundprinzipien deutscher Außenpolitik, https://www.auswaertiges- amt.de/de/aussenpolitik/themen/grundprinzipien/216474 (14.10.2020)
Dışişleri Bakanlığı, Dış Politika, http://www.mfa.gov.tr/dis-politika-genel.tr.mfa (24.12.2019)
DAAD Network, https://www.daad.de/en/the-daad/daad-network/ (14.10.2020)
Das Institut Für Auslandsbeziehungen, https://www.ifa.de/en/ (14.10.2020)
Die Zentralstelle Für Das Auslandsschulwesen, https://www.auslandsschulwesen.de/Webs/ZfA/DE/Schulnetz/DAS/Weltkarte/weltkar te_node.html (14.10.2020)
GIZ Worldwide, https://www.giz.de/en/worldwide/289.html (25.12.2019)
Goethe Enstitüsü, https://www.goethe.de/ins/tr/tr/index.html (25.12.2019)
Hürriyet,Türk Dizilerinin Yurtdışı Reytingi Hizmet ve Mal İhracatını Artırdı, http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/keyif/turk-dizilerinin-yurt-disi-reytingi-hizmet- ve-mal-ihracatini-artirdi-41370314 (24.12.2019)
Müzakerelere Başlayan Aday Ülkelerin İlerleme Durumu, https://www.ab.gov.tr/siteimages/birimler/kpb/mzakerelere_balayan_aday_ulkelerin_i lerleme_durumu_temmuz_2019_tr.pdf (24.12.2019)
Portland, The Soft Power 30 A Global Ranking Of Soft Power 2019, https://softpower30.com/wp-content/uploads/2019/10/The-Soft-Power-30-Report- 2019-1.pdf (13.10.2020)
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, Uluslararası Öğrenci Hareketliliği, https://www.ytb.gov.tr/uluslararasi- ogrenciler/uluslararasi-ogrenci-hareketliligi (23.12.2019)
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, Türkiye Bursları, https://www.ytb.gov.tr/uluslararasi-ogrenciler/turkiye-burslari (23.12.2019)
TRT Avaz, Balkanlar Diyarı, https://www.trtavaz.com.tr/videolar/gezi-programlari/balkanlar- diyari-trt-avaz/PL4i8eZUVaPZkLdGwto1PHcj79kE8ByjRn (24.12.2019)
Türkiye Maarif Vakfı Tanıtım Kataloğu, https://turkiyemaarif.org/uploads/TanitimKatalogu2018.pdf (25.12.2019)
Türkiye Maarif Vakfı, Dünyada TMV, https://turkiyemaarif.org/page/42-dunyada-tmv-16 (25.12.2019)
YTB 2018 Faaliyet Raporu, https://www.ytb.gov.tr/kurumsal/faaliyet-raporlari (23.12.2019)
Yunus Emre Enstitüsü, Kültür Merkezlerimiz, https://www.yee.org.tr/tr/kurumsal/yunus- emre-enstitusu (24.12.2019)