Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yılında Sosyal Bilimlerde Kalite: Açık ve Uzaktan Öğrenmeye Bir Bakış

Cumhuriyetimizin 100. yılına girdiğimiz 2023 yılında açık ve uzaktan öğrenmeye ilgi ve talebin artarak devam ettiği görülmektedir. Global Covid-19 salgınıyla birlikte, eğitimin tüm (yükseköğretim ve K12) kademelerinde açık ve uzaktan öğrenme yöntemi aracığıyla eğitim sağlayan okul/kurumların ve bu öğretim kurumlarında öğrenim gören öğrenenlerin sayısındaki hızlı artış, Türkiye’de olduğu gibi diğer ülkelerde de açık ve uzaktan öğrenmede kalite konusunun önemini ortaya çıkarmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti’nin açık ve uzaktan öğrenmenin kalitesi konusunda bölgesel ve uluslararası sistem içerisindeki geçmiş yüzyılına dair değerlendirmelerin yanı sıra gelecek yıllara yönelik eğilimlerin de araştırma konusu yapılması önemli görülmektedir. Bu bağlamda çalışma; Cumhuriyetimizin 100. yılı itibarıyla ülkemizin açık ve uzaktan öğrenmenin kalitesi üzerine mevcut durumunun tespit edilerek sonraki dönemde yapılacak çeşitli iyileştirmeler aracılığıyla ülkemizin bu alanda daha rekabet edebilir duruma gelmesini sağlamak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma; nitel araştırma yönteminin anlatısal inceleme modelinde desenlenen bir derleme çalışmasıdır. Çalışma kapsamında kalite kavramları, yükseköğretimde/sosyal bilimlerde kalite çalışmaları, açık ve uzaktan öğrenmede kalite süreçleri üzerine değerlendirmeler ve bilgilendirmelere yer verilmektedir. Çalışmanın sonucunda, Cumhuriyetimizin 100 yıllık döneminde yükseköğretimde sosyal bilimlerin alt alanı olan açık ve uzaktan öğrenmede kalite üzerine gerçekleştirilen çalışmalar, tanımlar, geliştirilen standartlar vb. ışığında; öğrencilere nitelikli açık ve uzaktan öğrenme ortamları sunmanın önemli olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. İlaveten ülkemizin bu alanda uluslararası arenada rekabet edebilirliğini artırmak amacıyla öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Açık ve Uzaktan Öğrenme, Kalite ve Akreditasyon, Açık ve Uzaktan Öğrenmede Kalite, Sosyal Bilimlerde Kalite, Kalite Güvencesi

Quality in Social Sciences in the 100th Year of the Republic of Turkey: A Look at Open and Distance Learning

As we enter 2023, the 100th anniversary of our Republic, it is seen that the interest and demand for open and distance learning continues to increase. With the global Covid-19 pandemic, the rapid increase in the number of schools/institutions providing education through open and distance learning at all levels of education (higher education and K12) and the number of learners studying in these educational institutions reveals the importance of quality in open and distance learning in other countries as well as in Turkey. In addition to evaluating the past century in the regional and international system regarding the quality of open and distance learning in the Republic of Turkey, it is also important to investigate the trends for the coming years. In this context, this study was carried out in order to determine the current situation of our country in terms of quality in open and distance learning as of the 100th anniversary of our Republic and to ensure that our country becomes more competitive in this field with various improvements to be made in the coming period. This study is a compilation study designed with the narrative analysis technique of qualitative research method. As a result of the study, it was concluded that it is important to provide qualified open and distance learning environments for students. In addition, suggestions were made to increase the competitiveness of our country in the international arena in this field.

Keywords:

Open and Distance Learning, Quality and Accreditation, Quality in Open and Distance Learning, Quality in Social Sciences, Quality Assurance,

PDF

___

Aktan, C. C. ve Gencel, U. (2010). Yükseköğretimde akreditasyon. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 137-146. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/oybd/issue/16336/333501
AUDAK, (2017). Açık ve uzaktan öğretim programları değerlendirme ve akreditasyon derneği uygulama esasları. Erişim Adresi: https://docplayer.biz.tr/208543992- Audak-degerlendirme-ve-akreditasyon-uygulama-esaslari-yonergesi.html
Bakioğlu, A. (2009). Çağdaş sınıf yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Bayburt, B. ve Eğin, F. (2021). Teknoloji ve sanayideki gelişmelerin yansıması olarak eğitim 4.0. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 16(2), 137-154. doi: 1 0.54860/beyder.1010372
Belawati, T. (2010). Quality assurance. T.Belawati ve J.Baggaley (Eds.), Policy and practice in Asian distance education içinde (s. 49-60). New Delhi: SAGE.
Bernardo W.M., Nobre M.R.C. ve Jatene F.B. (2004). A prática clinica baseada em evidências. Parte II: buscando as evidências em fontes de informação. Rev Assoc Med Bras. 50(1), 1-9. Erişim Adresi: https://www.academia.edu/12961982/A_pr%C3%A1tica_cl%C3%ADnica_baseada_em_evid%C3%AAncias_parte_II_buscando_as_Evid%C3%AAncias_em_Fontes_de_Informa%C3%A7%C3%A3o
Can, E. (2012). Açık ve uzaktan eğitimde akreditasyon yeterlilik düzeyinin incelenmesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Can, E. (2016). Açık ve uzaktan yükseköğretimde akreditasyon. A. Metin Ger (Ed.), Uluslararası Yükseköğretimde Yeni Eğilimler Kongresi: Değişime Ayak Uydurmak içinde (s. 72-88). İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi Yay. Erişim Adresi: https://www.aydin.edu.tr/tr tr/akademik/fakulteler/egitim/Documents/Uluslararas%C4%B1%20Y%C3%BCksek%C3%B6%C4%9Fretimde%20Yeni%20E%C4%9Filimler%20Kongresi-De%C4%9Fi%C5%9Fime%20Ayak%20Uydurmak -2.pdf
Cansoy, R. (2018). Uluslararası çerçevelere göre 21.yüzyıl becerileri ve eğitim sisteminde kazandırılması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4), 3112-3134. Erişim Adresi: http://www.itobiad.com/issue/39481/494286.
Çengel, M. (2014). Uzaktan eğitimde öğrenci başarı ve memnuniyetini etkileyen faktörlerin incelenmesi: Sakarya Üniversitesi örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Creswell, J. W. (2013). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Demirel, E. (2016). Acreditation of distance learning. Universal Journal of Educational Research, 4(10), 2469-2476. doi: 10.13189/ujer.2016.041026.
Dziuban, C., Moskal, P., Thompson, J., Kramer, L., DeCantis, G. ve Hermsdorfer, A. (2015). Student satisfaction with online learning: Is it a psychological contract?. Journal of Asynchronous Learning Network, 19(2), 1–15. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1062943.pdf
Efil, İ. (1996). TKY ve toplam kaliteye ulaşmada önemli bir araç ISO 9000 kalite güvence E sistemi, (2. bs.). Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayınları.
Eurocons, (2020). Akreditasyonun Uluslararası Boyutu. Erişim Adresi: http://www.eurocons.com.tr/akreditasyon-bilgi_bankasiAKRED%C4%B0TASY %A0BOYUTU.html.
Ferrari, M. (2015). Writing narrative style literature reviews. Medical Writ. 24, 230–235. doi: 10.1179/2047480615Z.000000000329
Güler, M. ve Soyer, B. (2021). Yükseköğretimde yeniden yapılanma: Türk yükseköğretimde kalite güvence sisteminin gelişimi. Kalite ve Strateji Yönetimi Dergisi, 1(1), 45-89. Erişim Adresi: https://dergipark. org.tr/tr/pub/ksydergi/issue/64787/990878
Johnson, S. D. ve Aragon, S. R. (2003). An instructional strategy framework for online learning environments. New Directions for Adult and Continuing Education, 100, 31-43. Erişim Adresi: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ace.117
Jung, I. ve Latchem, C. (2012). Quality assurance and accreditation in open and distance learning. In I. Jung ve C. Latchem (Eds.), Quality assurance and accreditation in distance education and e-learning: models, policies and research içinde (s. 13-22). Newyork, NY: Routledge.
Jung, I., Wong, T. M., Li, C., Baigaltugs, S., ve Belawati, T. (2011). Quality assurance in Asian distance education: diverse approaches and common culture. International Review of Research in Open and Distance Learning, 12(6), 63-83. doi: https://doi.org/10.19173/irrodl.v12i6.991
Kaban, A. ve Çakmak, E. K. (2016). Uzaktan eğitim kalite standartlarının belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(2), 719-736. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/22590/241286
Koçdar, S. (2011), Uzman görüşlerine göre Türkiye’de uzaktan eğitim programlarının akreditasyonu (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Liber, O. ve Olivier, B. (2003). Learning content interoperability standards. A. Littlejohn (Ed.), Reusing onlineresources: A sustainable approach to eLearning içinde (s. 144- 175). London: Kogan Page
Mahiroğlu, A. ve Buluç, B. (1999). Eğitimde toplam kalite yönetimi ve kalite yönetiminin araçları. Politeknik Dergisi, 2(1), 1-23. Erişim Adresi: https://www.researchgate.net/publication/314280824_ Egitimde_toplam_kalite_yonetimi_ve_kalite_yonetiminin_araclari
Oakes, P. J., Haslam, S. A. ve Reynolds, K. J. (1999). Social categorization and social context: Is stereotype change a matter of information or of meaning? D. Abrams veM. A. Hogg (Eds.), Social identity and social cognition içinde (s. 55–79). Blackwell Publishing. Okur, M. R. , Paşaoğlu Baş, D. ve Uça Güneş, E. P. (2019). Açık ve uzaktan öğrenmede öğrenimi bırakma sebeplerinin incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (2), 225-235. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/higheredusci/issue/61509/918469
Özen, E. (2022). Çevrimiçi eğitimde öğrenen destek hizmetleri kalite boyutları ve ölçümü: Bir ölçek geliştirme çalışması (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Özen, E. (2022). Yükseköğretimde kalite güvencesi ve akreditasyon: Açık ve uzaktan eğitim. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 8(1), 87-93. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/auad/issue/68353/1036014
Sağlam, P. D. M., Özüdoğru, F. ve Çıray, F. (2011). Avrupa Birliği eğitim politikaları ve Türk eğitim sistemine etkileri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 87-109. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyuefd/issue/13707/165953
Simonson, M., Smaldino, S., Albright, M. ve Zvacek, S. (2012). Teaching and learning at a distance: Foundations of distance education (5th ed.). Boston, MA: Pearson Education.
Şimşek, M. (2004). Toplam Kalite Yönetimi. 4. Baskı. İstanbul: Alfa.
Şimşek, N. (2012). Uzaktan eğitimde kalite göstergeleri ve teknoloji temelli uzaktan eğitimin bu göstergeler açısından değerlendirilmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 11(21), 1-24. Erişim Adresi: http://www.ebuline.com/pdfs/21sayi/ebu21_1.pdf
Şişman, M. (2005). Eğitim bilimlerine giriş, Ankara: Pegem Yayıncılık.
Taşkıran, A. (2017). Dijital çağda yükseköğretim. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(1), 96-109. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/auad/issue/34114/377387
Tezsürücü, D. ve Bursalıoğlu, S. A. (2013). Yükseköğretimde değişim: Kalite arayışları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 97-108. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ksusbd/issue/10273/126042
Toker, A. (2022). Bir Araştırma Metodolojisi Olarak Sistematik Literatür İncelemesi: Meta-Sentez Yöntemi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, AÜSBD Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Özel sayısı, 313-340. DOI: 10.18037/ausbd.1227360
Uysal, Ö. (2011). Meslek yüksekokullarında çevrimiçi derslerin kalite standartlarına yönelik bir araştırma, (Yayımlanmış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Yılmaz, A. (2021). Fen bilimleri eğitim kapsamında uzaktan eğitimde kalite standartları ve paydaş görüşleri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (42), 26-50. doi: 10.33418/ataunikkefd.850063
YÖK, (2007). Türkiye’nin yükseköğretim stratejisi. Erişim Adresi: https://www.yok.gov.tr/ Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/Turkiyenin-yuksekogretim-stratejisi.pdf YÖK, (2004). Türk yükseköğretiminin bugünkü durumu. Erişim Adresi: https://www.yok.gov.tr/ Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/Turk-yuksekogretiminin-bugunku-durumu-kasim-2004.pdf
YÖK, (2014). Yükseköğretim kurumlarında uzaktan eğitime ilişkin usul ve esaslar. Erişim Adresi: https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Uzaktan_ogretim/yükseköğretim-kurumlarinda-uzaktan-ogretime-iliskin-usul-ve-esaslar.pdf.
YÖKAK, (2020). Uzaktan eğitimde kalite güvencesi ölçütleri ve değerlendirme rehberi. Erişim Adresi: https://yokak.gov.tr/uzaktan-egitimde-kalite-guvencesi-olcutleri-ve-degerlendirme-rehberi-2020-156.