Muhasebe Meslek Mensuplarının Dijital Muhasebe Uygulamalarını Kullanımlarına İlişkin Bir Araştırma

Teknolojik gelişmelere paralel olarak gelişen dijitalleşme ile birlikte pek çok alan ve meslekte olduğu gibi muhasebe alanında da köklü dönüşümler olmuştur. Bu çalışmanın amacı Çorum ilinde bağımsız olarak görev yapan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin (SMMM) dijital muhasebe uygulamaları kullanımına ilişkin görüşlerini belirlemek ve kullanıma etki eden faktörlerin neler olduğunu tespit etmektir. Anket yönteminin kullanıldığı bu çalışmada geçerli ve güvenilir olduğu yapılan çalışmalarla ispatlanmış olan Teknoloji Kabul Modeli (TKM) ölçeğinden yararlanılmıştır. Dijital muhasebe uygulamalarına uyarlanarak kullanılan ölçek toplam 14 ifadeden oluşmaktadır. Demografik özellikleri belirleyebilmek için ise 4 soru bulunmaktadır. Analiz kapsamında SMMM’lerin dijital muhasebe uygulamaları ile ilişkili olarak; algılanan kullanım kolaylığının algılanan fayda, algılanan kullanım kolaylığının kullanma niyeti ve algılanan faydanın kullanma niyeti üzerindeki etkisi yapısal eşitlik modeli kullanılarak incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre dijital muhasebe uygulamalarına yönelik SMMM’lerin algıladıkları faydanın, kullanma niyeti üzerinde pozitif bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ancak dijital muhasebe uygulamalarına yönelik SMMM’lerin algıladıkları kullanım kolaylığının, algıladıkları fayda ve kullanma niyeti üzerinde pozitif yönlü bir etkisi olmakla birlikte bunun istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Muhasebe Meslek Mensubu, Dijital Muhasebe Uygulamaları, Algılanan Fayda, Algılanan Kullanım Kolaylığı, Kullanma Niyeti

PDF

___

Akdoğan, N. ve Akdoğan, M. U. (2018). Büyük veri bilişim teknolojisindeki gelişmelerin muhasebe uygulamalarına ve muhasebe mesleğine etkisi. Muhasebe ve Denetime Bakış, 18(55), 1-14. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mdbakis/issue/63890/967128
Arslan, M. C. ve Demirkan, S. (2019). Endüstri 4.0 ve muhasebe sistemine etkisi üzerine kuramsal bir inceleme. Enderun, 3(1), 40-56. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/ pub/enderun/issue/44778/548304
Arslan, M. C. ve Karkacıer, A. (2019). Dijital dönüşüm sürecinde yönetim muhasebesinin geleceğini etkileyen faktörlere kavramsal bir bakış. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(6), 430-442. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ asead/issue/47256/595897
Aslan, Ü. ve Özerhan, Y. (2017). Big data, muhasebe ve muhasebe mesleği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(4), 862-883. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mbdd/ issue/33192/331154
Atasel, O.Y. ve Şeker, Y. (2017). Uluslararası eğitim standartları ve uygulama açıklamaları kapsamında Türkiye’de muhasebe meslek sınavları ve eğitimlerinde bilgi teknolojilerine yeterli önem veriliyor mu?. B. Ayhan, M. Ay, S. Avşaroğlu & Ş. Akpınar (Eds.), Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları 2017 (s. 397-407) içinde. Konya: Çizgi Kitabevi.
Bayraktar, C. ve Yıldırım, M. (2017). E-belge sistemleri üzerine davranışsal tutum ve kullanım niyetlerinin incelenmesi: Karabük ili muhasebe meslek mensupları örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (75), 95-114. doi: 10.25095/mufad.399884
Bozkurt, O. ve Çakmak, N. B. (2020). Teknoloji kabul modeli perspektifinden bağımsız denetçilerin bilgisayar destekli denetim programlarını kullanıma ilişkin tutum ve davranışlarının potansiyel fayda beklentisi üzerine etkisi. Business & Management Studies: An International Journal, 8(4), 607-646. doi: 10.15295/bmij.v8i4.1576
Browne, M.W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In: Bollen, K.A., & Long, J.S. (Eds.), Testing structural equation models (p. 136-162). Beverly Hills, CA: Sage.
Çınar, O. ve Güney, S. (2012). Muhasebe meslek mensuplarının e-sorunlar. Ekev Akademi Dergisi, 16(50), 259-272. Erişim adresi: https://arastirmax.com/en/system/files/dergiler/ 182912/makaleler/16/50/arastrmx_182912_16_pp_259-272.pdf
Davis, F. D. (1989). Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of information technology. MIS Quarterly, 13(3), 319-340. doi:10.2307/249008
Davis, F.D., Bagozzi, R.P. ve Warshaw, P.R. (1989). User acceptance of computer technology: a comparison of two theoretical models. Management Science, 35(8), 982-1003.doi: 10.1287/mnsc.35.8.982
Davis, F.D., ve Venkatesh, V. (1996). A critical assessment of potential measurement biases in the technology acceptance model: three experiments. International journal of human-computer studies, 45(1), 19-45. doi: 10.1006/ijhc.1996.0040
Dinç, E. ve Karakaya, A. (2004). Muhasebe meslek elemanlarının genel özelliklerinin e-muhasebe uygulamaları üzerine etkisi: doğu karadeniz bölgesi örneği. Karaman İİBF Dergisi, 1, 119-134. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/312901911_Muhasebe_Meslek_Elemanlarinin_Genel_Ozelliklerinin_E-Muhasebe_Uygulamalari_Uzerine_Etkileri_Dogu_Karadeniz_Bolgesi_Ornegi
Elçin, R., Gerekan, B. ve Usta, M. (2018). E-fatura, e-defter ve e-arşiv uygulamalarına geçiş sürecinde yaşanan sorunlar: serbest muhasebeci mali müşavirler üzerine bir araştırma. Mali Çözüm Dergisi, (146), 13-42. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/publication/ paper/detail/TXpBeE16Y3hNUT09
Erdem, A. ve Gülten, S. (2021). Dijital muhasebe uygulamaları. Ankara: Gazi Kitabevi.
Erdoğan, E. (2020). Dijital muhasebe uygulamaları kullanımının teknoloji kabul modeli ile incelenmesi: Muhasebe meslek mensupları üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
Erturan, İ. E. ve Ergin, E. (2018). Büyük verinin muhasebe ve denetim alanlarına uyumu. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(81), 208-222. doi:10.16992/ASOS.14255
Esmeray, A. (2018). Bilişim teknolojisindeki gelişmelerin muhasebe denetimine katkısı. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20, 294-309. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mbdd/issue/42789/517652
Fishbein, M. ve Ajzen, I. (1975). Belief, attitude, intention, and behavior: An introduction to theory and research. Addison-Wesley, Reading, MA.
Gökçen, G. ve Özdemir, M. (2016). Türkiye’de muhasebe uygulamalarından e-defter ve e-fatura uygulaması. Öneri Dergisi, 12(46), 137-154. doi:10.14783/od.v12i46.1000010008
Gönen, S. ve Solak, B. (2017). Maliye bakanlığı e-dönüşüm sürecinin muhasebe meslek mensupları açısından değerlendirilmesine ilişkin bir alan araştırması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (76), 63-80. doi: 10.25095/mufad.400219
Güney, S. ve Özyiğit, H. (2015). Muhasebedeki verilerin yönetimde kullanılması ve elektronik muhasebe verilerinin yönetim kararlarına etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 279. doi:10.17755/esosder.48280
Hatunoğlu, Z. ve Bakan, İ. (2010). Muhasebe bürolarında bilgisayar ve internet kullanımının faydaları ile muhasebe meslek mensuplarının demografik nitelikleri arasındaki ilişkiler: bir alan araştırması. World of Accounting Science, 12(2), 98-129. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/183255
Hoş, S. ve Bağcı, B. (2020). Genç nüfusun marka ve mağaza sadakatinin satın alma davranışları üzerine etkisi. H. Kahraman ve Y. T. Yıldırım (Eds.), Çivi Yazısından Dijital Kodlamaya Ekonomi, İşletme Ve Finans Çalışmaları. (s. 113-128) içinde. Ankara: Ekin Yayınevi
Karasioğlu, F. ve Garip, O. (2019). E-muhasebe uygulamaları kapsamında güncel sorunlar ve çözüm önerileri: Karaman’da bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(2), 433-446. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/844171
Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford.
Lian, J.-W. (2015). Critical factors for cloud based e-invoice service adoption in Taiwan: An empirical study. International Journal of Information Management, 35(1), 98-109. doi:10.1016/j.ijinfomgt.2014.10.005
Marinagi, C., Trivellas, P., Reklitis, P. ve Skourlas, C. (2015). Adoption and use of e-invoicing in Greece. AIP Conference Proceedings, 1644(1), 279-286. doi:10.1063/1.4907848
Özcan, M. ve Günlük, M. (2021). Muhasebe meslek mensuplarının Türkiye finansal raporlama standartlarını kabullerinin teknoloji kabul modeli çerçevesinde incelenmesi. İşletme Akademisi Dergisi, 2(1), 76-93. doi: 10.26677/TR1010.2021.702
Özer, G., Özcan, M. ve Aktaş, S. (2010). Muhasebecilerin bilgi teknolojisi kullanımının teknoloji kabul modeli (TKM) ile incelenmesi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 5(19), 3278-3293. doi:10.19168/jyu.69780
Özer, G. ve Yılmaz, E. (2010). Mantıklı eylem teorisi (MED) ile muhasebecilerin bilgi teknolojisi kullanımına yönelik bir uygulama. İktisat İşletme ve Finans, 25(290), 65-88. doi: 10.3848/iif.2010.290.2463
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23-74. Erişim adresi: https://psycnet.apa.org/record/2003-08119-003
Serçemeli, M. ve Kurnaz, E. (2016). Denetimde bilgi teknoloji ürünleri kullanımının teknoloji kabul modeli (TKM) ile araştırılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45(1), 43-52. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuisletme/issue/30530/330269
Spoz, A. (2014). A look at e-invoices from enterprices’ and government’s perspective. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, (365), 254-264. doi:10.15611/pn.2014.365.21
Şençiçek Tektüfekçi, F. (2013). Bilişim teknolojilerindeki gelişmelerin muhasebe uygulamalarına etkisi: e-muhasebe. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(2), 89-102. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sobiadsbd/issue/22122/237592
Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics: International edition. Boston: Pearson.
Tektüfekçi, F. (2017). E-dönüşüm sürecinde e-muhasebe uygulamaları: Türkiye örneği. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 12(1), 79-88. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/beyder/issue/31845/318052
Tektüfekçi, F. (2019). Endüstri 4.0 kapsamında dijital dönüşümün güncel elektronik muhasebe uygulamalarına yansıması ve pragmatik yaklaşım olarak mali mühendislik. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 14(1), 43-56. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/beyder/issue/46315/458539
Tosunoğlu, B. ve Öztürkci, N. (2020). Dijital okuryazarlığın alt boyutlarının muhasebe mesleği üzerindeki etkisi: TR90 bölgesi muhasebe meslek mensupları örneği. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 13(3), 571-587. doi: 10.29067/muvu.652081
Tuğay, O. ve Güler, A. (2021). Elektronik muhasebe uygulamaları konusunda muhasebe meslek mensuplarının görüşleri: Isparta ilinde bir araştırma. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 14(2), 695-726. doi: 10.29067/muvu.705569
Venkatesh, V., ve Bala, H. (2008). Technology acceptance model 3 and a research agenda on interventions. Decision sciences, 39(2), 273-315. doi:10.1111/j.1540-5915.2008.00192.x