GREENWASHING’TEN YEŞİL AKLAMAYA: TÜRKİYE’DE YAPILAN AKADEMİK ÇALIŞMALAR ÜZERİNDEN KURAMSAL BİR BAKIŞ

Greenwashing stratejisi, şirketlerin çevre dostu oldukları yönünde tüketicilere yanlış ya da eksik bilgi vermeleri olarak açıklanabilmektedir. Bu makalenin amacı, greenwashing stratejisinin tartışılması ve Türkiye’de yapılan akademik çalışmalar üzerinden, terimin Türkçe karşılığının oluşmasında katkıda bulunmaktır. Bu kapsamda ilk başta yeşil pazarlama, greenwashing stratejisi ve uygulama çeşitlerine değinilmiş ve ardından Türkiye’de 2022 yılı nisan ayına kadar yayınlanan ve/veya kabul edilen greenwashing ile ilgili akademik çalışmalar incelenmiştir. İnceleme sonrası yirmi dokuz kaynaktan oluşan bu literatürde, kullanım sıklığı ile kelime anlamı açısından yeşil aklama ifadesinin Türkçe’de greenwashing ifadesi yerine kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Türkçe bir ifade kullanılmasının tüketicilerin ve pazarlama uzmanlarının zihninde daha somut bir olgu oluşturacağı ve böylelikle farkındalığa ve çevre bilincine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Greenwashing, Yeşil Aklama, Yeşil Pazarlama, Tüketici Davranışı, Marka İmajı, Green Marketing, Consumer Behavior, Brand Image

FROM GREENWASHING TO “YEŞIL AKLAMA”: A HYPOTHETIC VIEW FROM THE ACADEMIC WORK AREA IN TURKEY

Greenwashing can be defined as a strategy where companies give false or incomplete information about their environmental behaviors to their customers. This paper aims to discuss greenwashing and contribute to the formalizing of the Turkish equivalent of it by looking at its use in Turkish academic studies. Firstly, green marketing, greenwashing, and the types of greenwashing will be explained. Then academic studies on greenwashing, that were published and/or accepted until April 2022 in Turkey, will be examined. This examining process includes the obtained literature, which consists of twenty-nine studies. The findings show that, in terms of usage frequency and word meaning, the term “yeşil aklama” can be used instead of greenwashing in Turkish. It is thought that the use of a Turkish expression will create a more concrete phenomenon in the minds of consumers and marketing experts, thus contributing to awareness and environmental consciousness.

Keywords:

Green Marketing, Consumer Behavior, Brand Image,

PDF

___

Abbas, M. A. H. (2019). Konaklama endüstrisinde manipülasyon "yeşil aklama"ın tüketici tepkileri üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Akkaya, R. H. (2019). Peyzaj ve toprak ilişkisinin geçmiş analizi, günümüz görüntüsü ve gelecek öngörüsü üzerinden incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Aklamak (t.y.). Türk Dil Kurumu Sözlüğü içinde. https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
Akturan, U., & Tezcan, N. (2019). How do firms’ actions impact green scepticism? The effects of green brand associations, green brand equity and greenwashing. Journal of Management Marketing and Logistics, 6(4), 204-211.
Akyüz, A. M. (2020). Reklamlarda algılanan yeşile boyamanın yeşil tüketicilerin tüketim değerlerinin farklılaşmasındaki olası rolü. The Journal of International Scientific Researches, 5(1), 22-37.
American Marketing Association (2021). Definitions of marketing [Blog yazısı]. https://www.ama.org/the-definition-of-marketing-what-is-marketing/ adresinden erişildi.
Biswas, A., & Roy, M. (2015). Green products: An exploratory study on the consumer behavior in emerging economies of the east. Journal of Cleaner Production, 87, 463-468.
Bhati, M., & Jain, A. (2013). Green marketing: A study of consumer perception and preferences in India, Electronic Green Journal, 36, https://escholarship.org/uc/item/5mc39217 adresinden erişildi.
Bodur, İ. (2019). Yeşil göz boyama sonucunda oluşan şüpheciliğin turistlerin davranışsal niyetlerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
Boztepe, V. (2018). Televizyon reklamlarının toplumsal işlevleri üzerine göstergebilimsel bir çözümleme: Toyota hibrit örneği. Kurgu, 26(1), 26-47.
Bradley, T. C. (2011). Likelihood of eco-friendly confusion: Greenwashing and the FTC. Green Guides, 4(1), 1-5.
Cansız, G. (2021) Negative impact of greenwashing on consumer perception and brand image in food industry in Turkey. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
Çakır M. (2017). Yeşil ürün grupları çerçevesinde marka ve markalama kararları. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 333-378.
Çavuşoğlu, S. (2021). Yeşile boyama ve yeşil satın alma davranışı arasındaki ilişkide yeşil marka imajı ve yeşil marka sadakatinin aracılık rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2146-2161.
Dangelico, R. S., & Vocalelli, D. (2017). “Green marketing”: An analysis of definitions, strategy steps, and tools through a systematic review of the literature. Journal of Cleaner Production, 165, 1263-1279.
Delmas, M. A., & Vanessa, C. B. (2011). The drivers of greenwashing. California Management Review, 54(1), 64-87.
Demirci, K. (2021). Sürdürülebilir geleceğin önündeki tehdit: Yeşil boyama (greenwashing) Türkiye kentleri üzerinden bir değerlendirme. Kent ve Çevre Araştırmaları Dergisi, 3(2), 34-55.
Ecevit, M. Z. (2018). Yeşil kalite ve yeşil imaj algısının daha fazla ödeme niyeti ile ilişkisi: Yeşil göz boyamanın düzenleyici rolü. Business & Management Studies: An International Journal, 6(3), 472-486.
Erden, O., & Erkartal, P. Ö. (2019). Greenwashing in Turkey: Sustainability as an advertising strategy in architecture. A+ Arch Design International Journal of Architecture and Design, 5(1), 1-13.
Erdem, S., Feng, X., Moss, J. Regan, L., & Yang, W. (2017). Hanesbrands renewable energy prioritization (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Nicholas School of the Environment of Duke University, Caroline.
Erdoğan Tarakçı, İ. & Göktaş B. (2019). Pazarlamanın yeni rengi: yeşil aklama. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(3), 1095-1113.
Furlow, N. E. (2010). Greenwashing in the new millennium, The Journal of Applied Business and Economics, 10(6), 22-25.
Genç, E. (2013). “Yeşile boyama” kavramının analitik incelenmesi: sertifikalı etiketlerin sertifikasızlarla karşılaştırılması. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 20(2), 151-175.
Güngör, A. C. (2015). Animasyon sinemasına ekoeleştirel yaklaşım:“Wall-E” filminin incelenmesi. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 5(1), 1-16.
Gürçam, S. (2022). The neoliberal ınitiative of the aviation ındustry to fight the climate crisis: Greenwashing. International Journal of Environment and Geoinformatics, 9(3), 178-186.
Gürül, B. (2021). Gıda tedarik zincirinde sürdürülebilirlik performansı değerlendirmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Kahraman, Ö. E. (2021). Yeşil aklama, bir rıza mühendisliği örneği. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (31), 413-433.
Khan S., İftikhan K., Farooq S., & Mehmood R. (2021). The impact of greenwash on consumer green purchase behavior: moderating role of green brand loyalty. PJAEE, 18(10), 869-880.
Khandelwal, M., Sharma, A., & Jain, V. (2019). Greenwashing: A study on the effects of greenwashing on consumer perception and trust build-up, Research Review International Journal of Multidisciplinary, 4(1), 607-612.
Koçer, L. L. ve Delice T. (2017). Yeşile boyama ve yeşil güven arasındaki ilişkide algılanan yeşil riskin ve algılanan tüketici şüpheciliğinin aracılık rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (50), 1-25.
Cresmer, K. (2022). What is Greenwashing? Examples 2022 [Blog yazısı]. https://greenandthistle.com/what-is-greenwashing/ adresinden erişildi.
Kurnaz, A. (2021). Green building certificate systems as a greenwashing strategy in architecture. Bartın University International Journal of Natural and Applied Sciences, 4(1), 72-88.
Leonidou, C. N., & Skarmeas, D. (2017). Gray shades of green: causes and consequences of green skepticism. Journal of Business Ethics, 144(2), 401-415.
Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği. (2015, 10 Ocak). Resmî Gazete (Sayı 29232). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=20435&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
Miller, S. (2008). Watchdogs to raise red flags over green marketing practices. Brandweek, 49(1), 11.
Özdemir, S. (2021). Sustainability communication in tourism industry: An analysis of companies listed in Borsa Istanbul Equity Market according to OSEC model. Turizm Akademik Dergisi, 8(1), 321-334.
Özdemir, E. K., Topsümer, F., & Göztaş, A. (2017). Yeşil aklama kampanyaları ve medya gündemine yansımaları: Volkswagen emisyon krizinin Amerikan basınında sunumu. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 2(2), 357-370.
Özel, A. P. (2015). Çevresel aktivizm, halkla ilişkiler ve yeşil aklama üzerine kurumsal bir bakış. Selçuk İletişim Dergisi, 8(4), 73-89.
Peattie, K. (2001). Towards sustainability: The third age of green marketing. The Marketing Review, 2(2), 129-146.
Petter, O. (2020, 1 Şubat). H&M accused of ‘greenwashing’ over plans to make clothes from sustain-able fabric. The Independent. https://www.independent.co.uk/climate-change/news/hm-greenwashing-sustainable-circulose-venetia-falconer-manna-a9312566.html adresinden erişildi.
Plungis, J. (2015, 25 Eylül). Volkswagen emissions scandal: Forty years of greenwashing- the well-travelled road taken by VW. The Independent. https://www.independent.co.uk/news/busi-ness/analysis-and-features/volkswagen-emissions-scandal-forty-years-greenwashing-well-travelled-road-taken-vw-10516209.html adresinden erişildi.
Sabherwal A., Ballew M. T., & Van Der Linden, S. (2021). The Greta Thunberg effect: familiarity with Greta Thunberg predicts intentions to engage in climate activism in the United States. Journal of Applied Social Psychology, 51(4) 321–333.
Sampurna, M. E. (2015). Uluslararası finans kurumu ve avrupa yatırım bankası sürdürülebilir kalkınma kılavuzlarının karşılaştırmalı bir analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Fatih Üniversitesi, İstanbul.
Sanz-Navarro, M. (2021). Effects of greenwashing on consumer perception (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Haaga-Helia University of Applied Sciences, Helsinki Sheth J. N., Gardner D. M., & Garrett D. E. (1988). Marketing theory: Evolution and evaluation. New York: John Wiley & Sons.
Straughan, R. D., & Roberts, J. A. (1999). Environmental segmentation alternatives: a look at green consumer behavior in the new millennium, Journal of Consumer Marketing, 16(6), 558-575. United Nations Environment Programme. (2021). About UN Environment Programme. [Blog yazısı]. https://www.unep.org/about-un-environment adresinden erişildi.
Urkut, S., & Cengiz, E. (2021). Yeşil pazarlamanın tüketicilerin çevre dostu kozmetik ürünleri satın alma niyetine etkisi. Journal of Research in Business, 6(2), 470-492.
Yavuz, Ş. (2009). Yeşil halkla ilişkiler ve ikna. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (37), 128-143.
Yapraklı, T. Ş., & Yıldız, T. (2018). Yeşil aklamanın algılanan risk, kalite ve memnuniyet üzerindeki etkisi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(18), 359-378.
Yıldız, E., & Kırmızıbiber, A. (2019). Yeşil aklamanın yeşil marka değeri üzerindeki etkileri: otomobil markaları üzerine bir uygulama. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(2), 566-584.
Yıldırım, E., Mert, K., & Cebeci, H. İ. (2021). pazarlama etiği literatürünün kapsamlı incelemesi: bibliyometrik bir yaklaşım. İş Ahlakı Dergisi, 14(2), 242-269.
Zimmer M.R., Thomas F. S., & Stafford M. R. (1994). Green issues: Dimensions of environmental concern. Journal of Business Research, 30(1), 63-74.