Medenî Usûl Hukuku Açısından Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması

Koruma amacıyla özgürlüğün kısıtlanması, Türk Medenî Kanunu’nun (TMK) 432 ile 437. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Türk Medenî Kanunu’nun 432. maddesinin birinci fıkrasına göre; akıl hastalığı, akıl zayıflığı, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, ağır tehlike arz eden bulaşıcı hastalık veya serserilik sebeplerinden biriyle toplum için tehlike teşkil eden her ergin kişi, kişisel korunmasının başka şekilde sağlanamaması durumunda, tedavisi, eğitimi veya ıslahı için elverişli bir kuruma yerleştirilir veya alıkonulabilir. Koruma amacıyla özgürlüğün kısıtlanmasına ilişkin yargılama bakımından Türk Medenî Kanunu’nda usûl hukukuna dair özel hükümler bulunmaktadır. Söz konusu özel hükümler dışında ise koruma amacıyla özgürlüğün kısıtlanmasına ilişkin yargılamada niteliğine uygun düştüğü ölçüde Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) ilgili hükümleri uygulama alanı bulur. Bu noktada, koruma amacıyla özgürlüğün kısıtlanmasına ilişkin yargılamanın medenî usûl hukuku bakımından önemli özelliklere sahip olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması, Medenî Usûl Hukuku, Çekişmesiz Yargı İşi, İlk Derece Yargılaması, Kanun Yolları

Restriction of Freedom for Protection in terms of Civil Procedure Law

Restriction of freedom for protection is enacted in between 432nd and 437th Article of the Turkish Civil Law. According to the first paragraph of Article 432 of the Turkish Civil Code; each person of age shall be placed with an appropriate institution for treatment, education or rehabilitation or retained unless their protection cannot be ensured by other means due to mental illness, weakness of mind, alcohol or drug abuse, communicable disease that poses grave danger or vagabondism. There are special provisions regarding procedural law in the Turkish Civil Code in the proceedings related restriction of freedom for protection. Except for the special provisions in question, in the proceedings regarding the restriction of freedom for the purpose of protection, the relevant provisions of the Code of Civil Procedure shall be application to the extent that it is appropriate to its nature. At this point, the proceedings regarding the restriction of freedom for the purpose of protection have important features in terms of civil procedural law.

Keywords:

Restriction of Freedom for Protection, Civil Procedural Law, Non-Contentious Jurisdiction, Court of First Instance, Legal Remedies,

PDF

___

AHRENS, Hans-Jürgen: Der Beweis im Zivilprozess, Verlag Dr. Otto Schmidt KG, Köln, 2015.
AKINTÜRK, Turgut / ATEŞ, Derya: Türk Medenî Hukuku İkinci Cilt Aile Hukuku, 23. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2021.
AKİL, Cenk: “Medeni Yargılama Hukukunda Mahkeme Tarafından Atanan Bilirkişi-Uzman Tanık Ayrımı”, Ankara Barosu Dergisi, 2011, Sayı 2, s. 171-183 (Uzman Tanık).
AKİL, Cenk: “Vesayete İlişkin Olanlar Dışında Türk Medeni Kanunu’nda Yer Alan Çekişmesiz Yargı İşleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2013, Cilt 62, Sayı 4, s. 923-969 (Çekişmesiz Yargı).
AKKAYA, Tolga: Medenî Usûl Hukukunda İstinaf, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009.
ALANGOYA, Yavuz / YILDIRIM, Kamil / DEREN-YILDIRIM, Nevhis: Medenî Usul Hukuku Esasları, 8. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2011.
ALBAYRAK, Zeynep: “Medeni Yargıda İnsan Bedeni Üzerinde İnceleme”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2018, Sayı 33, s. 721-751.
ALDEMİR, Hüsnü: Hukuk Davalarında Yargılama Giderleri, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2012.
ALTINKAYA, Miray: Medenî Usûl Hukuku Açısından Mirasçılık Belgesine İlişkin Talep, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
AMSTUTZ, Marc / BREITSCHMID, Peter / FURRER, Andreas / GIRSBERGER, Daniel / HUGUENIN, Claire / MÜLLER-CHEN, Markus / ROBERTO, Vito / RUMO-JUNGO, Alexandra / SCHNYDER, Anton K. (Hrsg.): Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Schulthess Verlag, Zürich-Basel-Genf, 2007.
ARAS, Aslı: “Çekişmesiz Yargıda Tasarruf İlkesi”, Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukuku Dergisi, 2014, Cilt 10, Sayı 27, s. 53-63.
ARAS, Aslı: “Çekişmesiz Yargı İşlerinde Görev ve Yetki”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016, Cilt 7, Sayı 1, s. 65-86.
ARAS, Aslı: Çekişmesiz Yargıda Yargılama Usûlü, Yetkin Yayınları, Ankara, 2017 (Çekişmesiz Yargı).
ARSLAN, Ramazan: Medeni Usul Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi (İade-i Muhakeme), Turhan Kitabevi, Ankara, 1977.
ARSLAN, Ramazan / YILMAZ, Ejder / TAŞPINAR AYVAZ, Sema / HANAĞASI, Emel: Medenî Usul Hukuku, 7. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
ASLAN, Ali Çetin: Medenî Usûl Hukukunda Görev, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2022.
AŞIK, İbrahim: Medenî Usul Hukukunda Keşif, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
ATALAY, Oğuz: Medeni Usul Hukukunda Menfi Vakıaların İspatı, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayını, İzmir, 2001.
ATALAY, Oğuz: “Delil Kavramı Üzerine”, Halûk Konuralp Anısına Armağan, Cilt I, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009, s. 129-138.
ATALI, Murat / ERMENEK, İbrahim / ERDOĞAN, Ersin: Medenî Usûl Hukuku, 5. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
AYDIN ÖZDEMİR, Elif: “19.12.2008 Tarihli İsviçre Medeni Kanunu Değişikliği ile Karşılaştırmalı Olarak Türk Medeni Kanunu’nda Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Düzenlemesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2013, Cilt 15, Sayı 2, s. 171-209.
BÄRMANN, Johannes: Freiwillige Gerichtsbarkeit und Notarrecht, Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg, 1968.
BAUR, Fritz: Freiwillige Gerichtsbarkeit, Buch I, J. C. B. Mohr, Tübingen, 1955.
BERKİN, Necmeddin M.: Medenî Usul Hukuku Esasları, Hamle Matbaası, İstanbul, 1969 (Esaslar).
BERKİN, Necmeddin M.: Tatbikatçılara Medenî Usul Hukuku Rehberi, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1981 (Rehber).
BETTERMANN, Karl August: “Die freiwillige Gerichtsbarkeit im Spannungsfeld zwischen Verwaltung und Rechtsprechung”, Festschrift für Friedrich Lent, C.H. Beck, München-Berlin, 1957, s. 17-42.
BİLGE, Necip / ÖNEN, Ergun: Medenî Yargılama Hukuku Dersleri, 3. Baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1978.
BİLGİN, Hikmet: Medenî Usûl Hukuku Açısından Babalık Davası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
BOLAYIR, Nur: Hukuk Yargılamasında Delillerin Toplanmasında Hâkimin ve Tarafların Rolü, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014.
BORAN GÜNEYSU, Nilüfer: Medenî Usûl Hukukunda Karar, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014.
BORK, Reinhard / ROTH, Herbert (Hrsg.): Stein/Jonas Kommentar zur Zivilprozessordnung, Band 2, §§ 78-147, 23. Baskı, Mohr Siebeck, Tübingen, 2016.
BRUNNER, Alexander / GASSER, Dominik / SCHWANDER, Ivo (Hrsg.): Schweizerische Zivilprozessordnung ZPO Kommentar, 2. Baskı, Dike Verlag, Zürich-St.Gallen, 2016 (Yazar, DIKE-Komm-ZPO).
BUDAK, Ali Cem: Medeni Usul Hukukunda Üçüncü Kişilerin Haklarının Korunması, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2000 (Üçüncü Kişiler).
BUDAK, Ali Cem: “Türk Hukukunda Çekişmesiz Yargı”, Medenî Usul ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı-IV, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, 2005, s. 128-187 (Çekişmesiz Yargı).
BUDAK, Ali Cem / KARAASLAN, Varol: Medenî Usul Hukuku, 5. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2021.
BUMILLER, Ursula / HARDERS, Dirk / SCHWAMB, Werner (Hrsg.): FamFG, 13. Baskı, C. H. Beck, München, 2022.
CUMALIOĞLU, Emre: “Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması: Özellikle Psikososyal Engelli Bireyler Bakımından ‘Elverişli Kurum’ Sorunu”, İzmir Barosu Dergisi, 2021, Sayı 1, s. 15-51.
ÇAVUŞOĞLU IŞINTAN, Pelin: “Türk Hukukunda Yeni Bir Müessese: Koruma Amacıyla Kişi Özgürlüğünün Kısıtlanması (TMK m. 432-437)”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2002, Sayı 2, s. 297-306.
DEYNEKLİ, Adnan: Medeni Usul Hukukunda Islah, Bilge Yayınevi, Ankara, 2013.
DIRENİSA, Efe: “Medenî Usûl Hukukunda Keşfe Katlanma Zorunluluğu”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019, Cilt 18, Sayı 2, s. 257-317.
DIRENİSA Efe: Medenî Yargılamada Ön İnceleme Aşaması, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021 (Ön İnceleme).
DURAL, Mustafa / ÖĞÜZ, Tufan / GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku, 16. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2021.
ELYILDIRIM, Hasan: Hukuk Yargılamasında Uzman Görüşü, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
ERİŞİR, Evrim: Medeni Usûl Hukukunda Taraf Ehliyeti, Turhan Kitabevi, İzmir, 2007.
ERTANHAN, Mesut: Yargılama ve Takip Giderleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
GENÇCAN, Ömer Uğur: Vasi, Kayyım, Yasal Danışman ve Vesayet Daireleri, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
GÖRGÜN, L. Şanal / BÖRÜ, Levent / KODAKOĞLU, Levent: Medenî Usûl Hukuku, 10. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
GRUNSKY, Wolfgang: Grundlagen des Verfahrensrechts, 2. Baskı, Gieseking Verlag, Bielefeld, 1974.
GULDENER, Max: Grundzüge der freiwilligen Gerichtsbarkeit der Schweiz, Schulthess Verlag, Zürich, 1954.
GULDENER, Max: Schweizerisches Zivilprozessrecht, Schulthess Verlag, Zürich, 1979.
GÜMÜŞ, Mustafa Alper: “Kısıtlı ve Kısıtlı Olmayan Ergin Kişilerin Koruma Amacıyla Özgürlüğünün Kısıtlanması (TMK 432-437)”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2005, Cilt 1, Sayı 2, s. 189-228.
HABSCHEID, Walter J.: Freiwillige Gerichtsbarkeit, 7. Baskı, C. H. Beck, München, 1983.
HAHNE, Meo-Micaela / SCHLÖGEL, Jürgen / SCHLÜNDER, Rolf (Hrsg.): BeckOK FamFG, 45. Edition, C. H. Beck, München, 2023 (Yazar, BeckOK FamFG).
HAUSHEER, Heinz / WALTER, Hans Peter (Hrsg.): Berner Kommentar Schweizerische Zivilprozessordnung, Band I: Art. 1-149 ZPO; Band II: Art. 150-352 ZPO und Art. 400-406 ZPO, Stämpfli Verlag AG, Bern, 2012 (Yazar, Berner Komm. ZPO).
HAUßLEITER, Martin (Hrsg.): FamFG Kommentar, 2. Baskı, C. H. Beck, München, 2017.
HONSELL, Heinrich / VOGT, Nedim Peter / GEISER, Thomas (Hrsg.): Basler Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Zivilgesetzbuch I, 3. Baskı, Helbing & Lichtenhahn Verlag, Basel, 2006 (Yazar, BSK-ZGB I).
HÜSSER, Manuel: Die gerichtlichen Angelegenheiten der freiwilligen Gerichtsbarkeit, Schulthess Verlag, Zürich, 2012.
KAPLAN, Mikail Bora: “Medenî Usûl Hukukunda Bilirkişi Raporu ile Uzman Görüşü Arasındaki Çelişkinin Giderilmesi”, Türk-Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2022, Cilt 4, Sayı 2, s. 557-586.
KARABAĞ BULUT, Nil: “Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 2020, Cilt 78, Sayı 2, s. 517-561.
KARADEMİR AYDEMİR, Dilek: Medeni Usul Hukukunda Mahkemelerin Yetkisi, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
KARAFAKİH, İsmail Hakkı: Hukuk Muhakemeleri Usulü Esasları, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1952.
KARSLI, Abdurrahim: Medeni Muhakeme Hukuku, 5. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2020.
KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Aile Hukuku, 5. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2020.
KILINÇ, Ayşe: Medenî Usûl Hukukunda Adli Yardım, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013.
KOCAAĞA, Köksal: “Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2006, Cilt 10, Sayı 1-2, s. 33-54.
KONURALP, Orhan Emre: “Kişilerden Kan ve Doku Örneği Alınmasına İlişkin Olarak Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 292’nci Maddesi Karşısında Türk Medenî Kanunu’nun 284’üncü Maddesinin Durumu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2020, Cilt 69, Sayı 4, s. 1609-1640.
KORAL, Rabi: “Takdiri İspat Vasıtaları”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1946, Cilt 12, Sayı 4, s. 1165-1174.
KÖROĞLU, Anıl: Medeni Usul Hukukunda Sürelere İlişkin Esaslar, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2014.
KÖROĞLU, Anıl: Medenî Usûl Hukuku Bakımından Ortaklığın Giderilmesi Davası, On iki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
KREN KOSTKIEWICZ, Jolanta / NOBEL, Peter / SCHWANDER, Ivo / WOLF, Stephan (Hrsg.): ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 2. Baskı, Orell Füssli Verlag, Zürich, 2011.
KRÜGER, Wolfgang / Thomas, RAUSCHER (Hrsg.): Münchener Kommentar zur Zivilprozessordnung, Band 2 §§ 355-945b, 6. Baskı, C. H. Beck, München, 2020.
KURU, Baki: Nizasız Kaza, Ajans Türk Matbaası, Ankara, 1961 (Nizasız Kaza).
KURU, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, Cilt I, 6. Baskı, Demir Demir Yayıncılık, İstanbul, 2001 (Usul, C. I).
KURU, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, Cilt II, 6. Baskı, Demir Demir Yayıncılık, İstanbul, 2001 (Usul, C. II).
KURU, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, Cilt III, 6. Baskı, Demir Demir Yayıncılık, İstanbul, 2001 (Usul, C. III).
KURU, Baki / AYDIN, Burak: Medenî Usul Hukuku El Kitabı, Cilt I, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021 (Usul El Kitabı, C. I).
KURU, Baki / AYDIN, Burak: Medenî Usul Hukuku El Kitabı, Cilt II, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021 (Usul El Kitabı, C. II).
KURU, Baki / BUDAK, Ali Cem: “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Getirdiği Başlıca Yenilikler”, İstanbul Barosu Dergisi, 2011, Cilt 85, Sayı 5, s. 3-43.
KÜÇÜK, Alper Tunga: Vakıaların Toplanması Açısından Teksif İlkesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
LENT, Friedrich: Freiwillige Gerichtsbarkeit, 3. Baskı, Verlag C.H. Beck, München-Berlin, 1958.
MORDASINI-ROHNER, Claudia M.: Gerichtliche Fragepflicht und Untersuchungsmaxime nach der Schweizerischen Zivilprozessordnung, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2013.
OBERHAMMER, Paul / DOMEJ, Tanja / HAAS, Ulrich (Hrsg.): Kurzkommentar ZPO Schweizerische Zivilprozessordnung, 2. Baskı, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2014 (Yazar, KUKO ZPO).
ÖNEN, Ergun: Medenî Yargılama Hukukunda Sulh, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1972.
ÖZBEK, Mustafa Serdar: “Uzman Görüşünün Yargılamada Değerlendirilmesi”, Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, 2017, Sayı 1, s. 63-162 (Uzman Görüşü).
ÖZBEK, Mustafa Serdar: Hukuk Yargılama Usûlünde Gider Avansı, 4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022 (Gider Avansı).
ÖZÇELİK, Volkan: Türk Medenî Usûl Hukukunda Taraflarca Getirilme İlkesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
ÖZEKES, Muhammet: Medenî Usûl Hukukunda Aslî Müdahale, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 1995.
ÖZEKES, Muhammet: Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2003 (Hukuki Dinlenilme).
ÖZEKES, Muhammet: “Çekişmesiz Yargıda İlgililerin Kanun Yoluna Başvuru Hakkı”, Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan, Turhan Kitabevi, Ankara, 2008, s. 685-691.
ÖZMUMCU, Seda: Uzak Doğu’da Arabuluculuk Anlayışı ile Türk Hukuk Sisteminde Arabuluculuk Kurumuna Genel Bir Bakış, 3. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2013.
ÖZMUMCU, Seda: “Türk Hukukunda Yargıtay Kararları Işığında Re’sen Araştırma İlkesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2014, Cilt 4, Sayı 2, MİHBİR Özel Sayısı, s. 145-171 (Re’sen Araştırma).
ÖZTAN, Bilge: Aile Hukuku, 6. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2015.
ÖZTEK, Selçuk: “Bilirkişi Raporunun Hâkimi Bağlamaması”, Prof. Dr. Ejder Yılmaz'a Armağan, Cilt 2, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014, s. 1607-1627.
PEKCANITEZ, Hakan: “Özel Uzman (Bilirkişi) Görüşü ve Değerlendirilmesi”, Makaleler, Cilt II, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016, s. 393-420 (Uzman Görüşü).
PEKCANITEZ, Hakan / ÖZEKES, Muhammet / AKKAN, Mine / TAŞ KORKMAZ, Hülya (Ed.): Pekcanıtez Usûl - Medenî Usûl Hukuku, Cilt I, 15. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017 (Yazar, Pekcanıtez Usûl, Cilt I).
PEKCANITEZ, Hakan / ÖZEKES, Muhammet / AKKAN, Mine / TAŞ KORKMAZ, Hülya (Ed.): Pekcanıtez Usûl - Medenî Usûl Hukuku, Cilt II, 15. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017 (Yazar, Pekcanıtez Usûl, Cilt II).
PEKCANITEZ, Hakan / ÖZEKES, Muhammet / AKKAN, Mine / TAŞ KORKMAZ, Hülya (Ed.): Pekcanıtez Usûl - Medenî Usûl Hukuku, Cilt III, 15. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017 (Yazar, Pekcanıtez Usûl, Cilt III).
PEKCANITEZ, Hakan / ATALAY, Oğuz / ÖZEKES, Muhammet: Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, 10. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2022.
PINAR, Burak: Yargı ve İcra Harçları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2009.
POSTACIOĞLU, İlhan E. / ALTAY, Sümer: Medenî Usûl Hukuku Dersleri, 8. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2020.
PRÜTTING, Hanns / GEHRLEIN, Markus (Hrsg.): Zivilprozessordnung Kommentar, 8. Baskı, Luchterhand Verlag, Köln, 2016.
RAUSCHER, Thomas (Hrsg.): Münchener Kommentar zum FamFG, Band 2 §§ 271-493, 3. Baskı, C. H. Beck, München, 2019 (Yazar, MüKoFamFG).
RAEMY, Reinold: “Verfahrensrechtliche Aspekte der Fürsorgerischen Freiheitsentziehung im Kanton Freiburg”, Freiburger Zeitschrift für Rechtsprechung, 1993, s. 256-273.
RECHBERGER, Walter H. (Hrsg.): ZPO Zivilprozessordnung Kommentar, 3. Baskı, Springer-Verlag, Wien, 2006.
ROSENBERG, Leo / SCHWAB, Karl Heinz / GOTTWALD, Peter: Zivilprozessrecht, 18. Baskı, C. H. Beck, München, 2018.
RÜZGARESEN, Cumhur: “Çekişmesiz Yargıda Dosyanın İşlemden Kaldırılma Sebepleri ve Kaldırılma Usulü”, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2020, Cilt 5, Sayı 1, Arş. Gör. Ceren Damar Şenel Armağanı Özel Sayısı Cilt 2, s. 2637-2656.
RÜZGARESEN, Cumhur: Medeni Usul Hukukunda Dosyanın İşlemden Kaldırılması, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
SAENGER, Ingo (Hrsg.): Zivilprozessordnung Handkommentar, 9. Baskı, Nomos, Baden-Baden, 2021.
SARISÖZEN, M. Serhat: “Özel Bilirkişi (Uzman Görüşü)”, Prof. Dr. Ejder Yılmaz'a Armağan, Cilt 2, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014, s. 1699-1737.
SPIRIG, Eugen: “Die fürsorgerische Freiheitsentziehung, Art. 397a-397f ZGB”, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Familienrecht, 3. Abteilung: Die Vormundschaft (Art. 360-456 ZGB), Schulthess Verlag, Zürich, 1995.
SPÜHLER, Karl / TENCHIO, Luca / INFANGER, Dominik (Hrsg.): Basler Kommentar Schweizerische Zivilprozessordnung, 3. Baskı, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2017.
STAEHELIN, Adrian / STAEHELIN, Daniel / GROLIMUND, Pascal: Zivilprozessrecht, unter Einbezug des Anwaltsrechts und des internationalen Zivilprozessrechts, 2. Baskı, Schulthess Verlag, Zürich-Basel-Genf, 2013.
STERNAL, Werner (Hrsg.): FamFG Kommentar, 21. Baskı, C. H. Beck, München, 2023 (Yazar, Sternal FamFG).
SUNGURTEKİN ÖZKAN, Meral: Türk Medeni Yargılama Hukuku, Fakülteler Kitabevi Barış Yayınları, İzmir, 2013.
SUTTER-SOMM, Thomas / HASENBÖHLER, Franz / LEUENBERGER, Christoph (Hrsg.): Kommentar zur Schweizerischen Zivilprozessordnung (ZPO), 3. Baskı, Schulthess Verlag, Zürich-Basel-Genf, 2016 (Yazar, Komm. ZPO).
TAHİROĞLU, Fatih: Medeni Usul Hukukunda Görevli Mahkemenin Belirlenmesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2013.
TAHİROĞLU, Fatih: Medenî Usûl Hukukunda Re’sen Araştırma İlkesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021 (Re’sen Araştırma).
TANRIVER, Süha: “Türk Hukuku Bağlamında Çekişmesiz Yargı Ve Noterlik”, Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, Cilt II, Turhan Kitabevi, Ankara, 2010, s. 2013- 2024 (Çekişmesiz Yargı).
TANRIVER, Süha: Hukukumuzda Bilirkişilik, Yetkin Yayınları, Ankara, 2017 (Bilirkişilik).
TANRIVER, Süha: Medenî Usûl Hukuku, Cilt I, 4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021 (Usûl, C. I).
TANRIVER, Süha: Medenî Usûl Hukuku, Cilt II, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
TAŞ KORKMAZ, Hülya: Medenî Usûl Hukukunda İradî Taraf Değişikliği, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014 (Taraf Değişikliği).
TAŞ KORKMAZ, Hülya: Hukuk Davalarında Gerçek Tarafın Belirlenmesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
ULUKAPI, Ömer: Medenî Usûl Hukuku, 3. Baskı, Mimoza Yayınları, Konya, 2015.
ULUKAPI, Ömer / YARDIMCI, Taner Emre: “6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde Sonradan Delil Gösterilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2014, Cilt 16, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan Özel Sayısı, s. 483-507.
UMAR, Bilge: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014.
UMAR, Bilge / YILMAZ, Ejder: İsbat Yükü, 2. Baskı, Kazancı Matbaacılık Sanayii, İstanbul, 1980.
UYUMAZ, Murat: Noterlerin Çekişmesiz Yargı İşleri, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
ÜSTÜNDAĞ, Saim: Medeni Yargılama Hukuku, Cilt I-II, 7. Baskı, Nesil Matbaacılık, İstanbul, 2000.
WUFFLI, Daniel: Die unentgeltliche Rechtspflege in der Schweizerischen Zivilprozessordnung, Dike Verlag AG, Zürich/St. Gallen, 2015.
YALÇINKAYA, Volkan: TCK ve TMK Kapsamında Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlılarına Uygulanan Zorla Tedavi ve Etik Boyutu, İstanbul Medipol Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2018.
YAZICI-TIKTIK, Çiğdem: “HMK M. 293’teki Uzman Görüşü Kurumu ile Anglo-Sakson Hukuk Sistemindeki Uzman Tanık Kurumunun Karşılaştırılması”, Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukuku Dergisi, 2011, Cilt 7, Sayı 20, s. 79-100.
YILDIRIM, Kamil: “Alman Hukukunda Çekişmesiz Yargı”, Medenî Usul ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı-IV, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, 2005, s. 18-48.
YILMAZ, Ejder: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Cilt III, 4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
YILMAZ, Ejder: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Cilt IV, 4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
ZORA, Fatih: Anglo Amerikan Hukuku ile Karşılaştırmalı Olarak Medenî Usûl Hukukunda Bilirkişilik, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
ZOTSANG, Dheden C.: Prozesskosten nach der Schweizerischen Zivilprozessordnung, Schulthess Verlag, Zürich, 2015.