Egemenlik ve Evrensel Yargı Yetkisi İlişkisinin Uluslararası Ceza Hukuku Boyutu

Uluslararası düzeni bozan kimi suçların faillerinin bulundukları yerde yargılanmaları gerekebilir. Çalışmamızda, bırakmış olduğu etki bakımından uluslararası suçların yargılanabilmesine dayanak oluşturan evrensel yargı yetkisinin ne olduğu izah edilecektir. Bu bağlamda devletin sahip olduğu egemenlik yetkisinin sınırlandırılabilmesinin dayanak noktaları açıklanacaktır. Bilhassa jus cogens norm olarak nitelendirilen ve örf ve âdet hukukunun da kaynağını oluşturduğu normların evrensel yargı yetkisinin kullanılabilmesi bakımından önemi ortaya konulacaktır. Evrensel yargı yetkisi, devletin suçun işlendiği yere, mağdurun ve failin vatandaşlığına bakılmaksızın yargılama bakımından yetkili olması anlamına gelmektedir. Bu bakımdan evrensel yargı yetkisi, suçu işleyen failin vatandaşı olduğu ülkenin ve suçun işlendiği yerdeki devletin iç egemenliğine doğal olarak birtakım sınırlandırmalar getirmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Egemenlik, İç Egemenlik, Evrensel Yargı Yetkisi, Uluslararası Suç, Jus Cogens

The International Criminal Law Dimension of the Relationship between Sovereign and Universal Jurisdiction

The perpetrators of some crimes that disrupt the international order may need to be tried where they are found. In our study the universal jurisdiction which forms the basis for the prosecution of international crimes in terms of the effect it has left will be analyzed. In this context, the basis of limiting the sovereign power of the state will be explained. In particular, the importance of the norms, which are defined as jus cogens norms and from which the customary law originates, will be revealed in terms of the use of universal jurisdiction. Universal jurisdiction, where jurisdiction is committed, the victim is likely to be close and likely to fail. In this respect, universal jurisdiction naturally imposes some limitations on the internal sovereignty of the country where the perpetrator is a citizen and the state where the crime was committed.

Keywords:

Sovereignty, Internal Sovereignty, Universal Jurisdiction, International Crime, Jus Cogens,

PDF

___

AKSAR, Yusuf: Uluslararası Hukuk I, 1. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2013.
AKSAR, Yusuf: Uluslararası Hukuk II, 1. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2013 (Uluslararası Hukuk II).
AMERASINGHE, C. F.: “The Historical Development of International Law - Universal Aspects”, Archiv des Völkerrechts, 2001, Band 39, No 4, s. 367-393.
AYBAY, Rona / ORAL, Elif: Kamusal Uluslararası Hukuk, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2016.
BODIN, Jean: On Sovereignty: Four Chapters from the Six Books of the Commonwealth, Cambridge University Press, Cambridge, 1992.
BROWNLIE, Ian: Principles of Public International Law, Seventh Edition, Oxford University Press, Oxford, 2008.
BUTLER, A. Hays: “The Doctrine of Universal Jurisdication: A Review of Literature”, Criminal Law Forum, 2000, Volume 11, Issue 3, pp. 353-373.
CASSIRER, Ernst: The Myth of State, Yale University Press, London, 1946.
CZAPLINSKI, Wladyslaw: “Concepts of jus cogens and erga omnes in the Light of Recent Developments”, Polish Yearbook of International Law, 1997, Volume 23, pp. 87-103.
DOĞAN, İlyas: Devletler Hukuku, 1. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2008.
DOĞRU, Sami: “Deniz Haydutlarının Yargılanması Sorunu: Uluslararası Hukuk ve Türk Mevzuatı”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019, Cilt 9, Sayı 1, s. 13-50.
FRANKLIN, Julian H.: Jean Bodin and the Rise of Absolutist Theory, Cambridge University Press, Cambridge, 1973.
HESENOV, Rahim: “Universal Jurisdiction for International Crimes - A Case Study”, Avrupa Suç Politikası ve Araştırma Dergisi, 2013, Cilt 19, Sayı 3, s. 275-283.
HOBBES, Thomas: Leviathan, 1. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1993.
International Justice Project in the International Secretariat of Amnesty International: Universal Jurisdiction, The Duty to Enact and Enforce Legislation, Londra, 2001 (https://www.amnesty.org/en/documents/ior53/002/2001/en/ E.T.: 11.05.2022).
Brussels Group for International Justice: Brussels Principles Against Impunity and For International Justice, (Bruksel, 11 Mart, 2002) 2002 (https://www.legal-tools.org/doc/7205b9/pdf/, E.T.:11.04.2021)
JACOBSEN, Trudy / SAMPFORD, Charles / THAKUR, Ramesh: Re-Envisioning Sovereignty, Ashgate Publishing, USA, 2008.
JENNINGS, Robert Y.: Encyclopedia of Public International Law, Elsevier Sience Publishers, New York, 1984.
KEÇELİGİL, Hasan Tahsin: “Evrensel Yargı Yetkisi: Ceza Hukuku Bağlamında Evrensellik İlkesine Bakış”, Terazi Hukuk Dergisi, 2018, Sayı 143, s. 123-141.
KOCAOĞLU, S. Sinan: “Evrensel Yetki”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2005, Sayı 60, s. 189-213.
KORKUT, Levent: “Ulus Devletin Ortaya Çıkışından Günümüze Kadar Kamu Hukukunda Egemenlik Kavramlaştırmaları”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2015, Cilt 2, Sayı 1, s. 31-78.
KRASNER, Stephen: Sovereignty, Princeton University Press, United Kingdom, 1942.
KÜLÇÜR, Erdem İzzet: Ceza Kanunlarının Yer Bakımından Uygulama Alanı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
LEMPKIN, Raphael: “Acts Constituting a General (Transnational) Danger Considered as Offences Against the Law of Nations”, 5th Conference for the Unification of Penal Law in Madrid (14-20 October 1933), 1933 (http://www.preventgenocide.org/lemkin/madrid1933-english.htm, E.T.: 11.04.2021).
LOWELL, A. Lawrence: “The Limits of Sovereignty”, Harvard Law Review, 1888, Volume 2, Issue 2, pp. 70-87.
MACCORMICK, Neil: Questioning Sovereignty, Oxford University Press, New York, 2002.
MACHIAVELLI, Niccolo: Selected Political Writings: The Prince, Selections from The Discourses, Letter to Vettori, Hackett Publishing, USA, 1994.
MAXEY, Edwin: “Development of International Law”, American Law Review, 1906, Volume 40, Issue 2, pp. 188-195.
PAVEL, Carmen E.: Devided Sovereingty, Oxford University Press, New York, 2015.
PAZARCI, Hüseyin: Uluslararası Hukuk, 13. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2014.
ROTH, Kenneth: “The Case for Universal Jurisdiction”, Foreign Affairs, 2001, Volume 80, Issue 5, pp. 150-154.
ROTH-ARIZZA, Naomi: “Universal Jurisdiction Spain Extraterritorial Jurisdiction Genocide 1948 Genocide Convention Construed Crimes Against Humanity Guatemala”, American Journal of International Law, 2006, Volume 100, Issue 1, pp. 207-213.
RYNGAERT, Cedric: “Universal Criminal Jurisdiction”, Criminal Law Forum, 2008, Volume 19, Issue 2, pp. 353-357.
TEPPERMAN, Jonathan D., “Princeton Principles on Universal Jurisdiction”, Foreign Affairs, 2002, Volume 81, Issue 2, p. 207.
TEZCAN, Durmuş: “Ulusal Mahkemelerin Evrensel Yargı Yetkisi ve Belçika Kuralı”, Hukuk Kurultayı 2004-2, Ankara Barosu Yayını, Ankara, 2004, s. 128-145.
TEZCAN, Durmuş / ERDEM, Mustafa R. / ÖNOK, Murat: Uluslararası Ceza Hukuku, 4.baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2017.
THIRLWAY, Hugh: The Sources of International Law, Second Edition, Oxford University Press, New York, 2019.
TUNKIN, Grigori I.: “Remarks on the Juridical Nature of Customary Norms of International Law”, California Law Review, 1961, Volume 49, Issue 3, pp. 419-430.
WILKE, Christiane: “A Particular Universality: Universal Jurisdiction for Crimes Against Humanity in Domestic Courts”, International Journal of Critical and Democratic Theory, 2005, Volume 12, Issue 1, s. 83-102.
ZAUM, Dominik: The Sovereignty Paradox, Oxford University Press, New York, 2007.