Okul Öncesi Öğretmenlerinin Düşünmeyi Destekleme Davranışlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Bu araştırmada, okul öncesi öğretmenlerinin kendi algılarına göre düşünmeyi destekleme davranışlarını ne düzeyde gösterdiklerinin belirlenmesi ve bunun bazı değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmada, 190 okul öncesi öğretmenine ulaşılmış, uç değerlerin ayıklanması sonucunda analizler 157 öğretmenin yanıtları ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veriler “Düşünmeyi Destekleyen Öğretmen Davranışları Ölçeği – Okul Öncesi Öğretmeni Formu” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler hesaplanmış, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, okul öncesi öğretmenlerinin düşünmeyi destekleme davranışlarını yüksek düzeyde göstermekle birlikte, görece kendilerini en yetersiz gördükleri boyutun Dökümantasyon Aracılığıyla Yansıtma olduğu dikkat çekmektedir. Okul öncesi öğretmenlerinin düşünmeyi destekleme davranışları, “sınıftaki öğrenci sayısına” ve “sınıfta yardımcı personel olma durumuna” göre anlamlı farklılık göstermemiştir. Öğretmenlerin düşünmeyi destekleme davranışları, “düşünme becerileri ile ilgili eğitim alma”, “Regio Emilia/High Scope vb. programlara ilişkin eğitim alma” ve “sınıfta öğrenci başına yeterli alan olma” değişkenlerine göre Dökümantasyon Aracılığıyla Yansıtma boyutunda anlamlı farklılık göstermiştir. “Görev yapılan kurum türüne” göre yapılan karşılaştırmalar ise alt boyutlarda ve toplam puanda anlamlı farklılaşmanın olduğunu göstermiştir. Araştırmada sonuçlara bağlı olarak bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Okul öncesi öğretmenleri, düşünmeyi destekleme davranışları, üst düzey soru sorma, dökümantasyon aracılığıyla yansıtma, özgür/esnek öğrenme ortamları sunma.

Investigation of Pre-school Teachers’ Thinking Supportive Behaviours in terms of Different Variables

In the current study, it was aimed to determine the extent to which pre-school teachers possess thinking supportive behaviours on the basis of their own perceptions and to investigate whether this varies depending on some variables. In the current study employing the survey model, a total of 190 pre-school teachers were reached and the analyses were carried out on the responses given by 157 teachers as a result of removing outliers. In the study, data were collected with the “Scale of Thinking Supportive Teacher Behaviours - Preschool Teacher Form”. In the analysis of the data, descriptive statistics were calculated, one-way analysis of variance (ANOVA) and Mann Whitney U test were used. According to the results of the study, although the pre-school teachers perceive themselves highly adequate in exhibiting thinking supportive behaviours, the dimension in which the pre-school teachers perceive themselves as the most inadequate is “reflecting through documentation”. The pre-school teachers’ thinking supportive behaviours were found to be not varying significantly depending on “the number of students in the class” and “having a person helping them in the class”. The teachers’ thinking supportive behaviours were found to vary significantly depending on the variables of “having received training on thinking skills”, “having received training about programs such as Regio Emilia/High Scope” and “having enough space for each student in the class” in the sub-dimension of “reflecting through documentation”. Moreover, the scores taken from the sub-dimensions and the whole scale were found to vary significantly depending on the variable of “the type of institution worked”. In light of the findings of the study, some suggestions were made.

Keywords:

Preschool teachers, thinking support behaviors, asking higher-order questions, reflecting through documentation, providing free/flexible learning environments,

PDF

___

Akbaba, A. ve Kaya, B. (2015). Okul öncesi öğrencilerinin düşünme becerilerinin gelişmesine yönelik öğretmen görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 148-160.
Akbıyık, C. ve Kalkan-Ay, G. (2014). Okul öncesi yönetici ve öğretmenlerin düşünme becerilerinin öğretimine yönelik algıları: Bir durum çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 1-18.
Akkocaoğlu Çayır N. ve Akkoyunlu B. (2016). Çocuklar için felsefe eğitimi üzerine nitel bir araştırma. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 7(2), 97-133.
Alkın, S. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin ‘eleştirel düşünmeyi destekleme davranışlarının’ değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Ansori, M. (2019). English teachers’ efficacy in using pedagogical techniques to promote higher order thinking skills. CELTIC: A Journal of Culture, English Language Teaching, Literature & Linguistics, 6(2), 1-13.
Arthur, L. ve Makin, L. (2001). High quality early literacy programs. Australasian Journal of Early Childhood, 26(2), 14-19.
Aubrey, C., Ghent, K. ve Kanira, E. (2012). Enhancing thinking skills in early childhood. International Journal of Early Years Education, 20(4), 332-348.
Baumfield, V. (2006). Tools for pedagogical inquiry: The impact of teaching thinking skills on teachers. Oxford Review of Education, 32(2), 185-196.
Baumfield, V. M., Stancliffe, D., Atkins, M. ve Leat, D. (1995). Improving students’ performance: A guide to thinking skills programmes in education and training. Tyneside Training and Enterprise Council, Gateshead.
Baumfield, V.M. (Ed) (1995) Improving students’ performance: a guide to thinking skills programmes in education and training. Tyneside Training and Enterprise Council, Gateshead.
Benson, C. L. (2009). Influence of pedagogical documentation on children's use of meta-cognition. Doctoral dissertation. Human Development, Consumer and Family Sciences Department, South Dakota State University.
Birbili, M. (2013). Developing young children's thinking skills in Greek early childhood classrooms: Curriculum and practice. Early Child Development and Care, 183(8), 1101-1114.
Çevik-Karatekin, K. N. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin iletişim becerileri ile sınıf yönetimi becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
Dawes, L. ve Sams, C. (2004) The capacity to collaborate. In Littleton, K., Miell, D., and Faulkner, D. (Eds) Learning to collaborate: Collaborating to learn. Nova Science Pub. Inc.
Dereli, H. M. (2013). Reggio Emilia temelli dökümantasyon eğitiminin okul öncesi öğretmenlerinin demokratik tutum ve çocuk merkezli uygulamaları üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Doğan Altun, Z. ve Ekinci Vural, D. (2017). Thinking skills in early childhood: Teachers’ perspective. The Journal of Buca Faculty of Education, 44, 214-224.
Doğanay, A. ve Sarı, M. (2012). A study of developing the thinking-friendly classroom scale (TFCS). Elementary Education Online, 11(1), 214-229.
Emer, A. (2007). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin düşünme becerileri eğitimine ilişkin görüşleri (İzmir ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.
Epstein, A. S. (2003). How planning and reflection develop young children's thinking skills. Young Children, 58(5), 28-36.
Fawcett, L. M. ve Garton, A. F. (2005). The effect of peer collaboration on children's problem‐solving ability. British journal of educational psychology, 75(2), 157-169.
Fisher, R. (1999) Thinking skills to thinking schools: Ways to develop children's thinking and learning. Early Child Development and Care, 153(1), 51-63.
Fisher, R. (2005). Teaching children to learn. Nelson Thornes.
Gelen, İ. (2002). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde düşünme becerilerini kazandırma yeterliklerinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü E-Dergi, 10, 10.
Göle, M. O. ve Köroğlu, A. Y. (2020). Okul öncesi eğitimde yardımcı öğretmenlik mesleği. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(1), 222-238.
Hansen, S. G. (2012). Children's viewpoints: Documentation and assessment in the preschool classroom (Doctoral dissertation, Mills College).
Hashim, H. (2004). Malisain teachers attitudes, competency and practices in teaching thinking. Intellectual Discourse, 11(1), 27-50.
Hayran, İ. (2000). İlköğretim öğretmenlerinin düşünme beceri ve işlemlerine ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
İmir, H. M. (2018). Reggio Emilia temelli dokümantasyon uygulamasının okul öncesi çocuklarının düşünme becerileri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
İnan, C. ve Özgen, K. (2008). Matematik öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması sürecinde öğrencilere düşünme becerilerini kazandırmadaki yeterliliklerine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(25), 39-54.
Kabil, G. 2021. Çocuklarla felsefe eğitici eğitimi alan ve almayan okul öncesi öğretmenlerinin düşünme becerileri eğitimine yönelik pedagojik alan bilgilerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. İstanbul.
Kaplan, A. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi beceri düzeylerinin belirli değişkenler açısından incelenmesi (Çanakkale ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Çanakkale.
Karsantık, Y. (2016). Öğretmen adaylarının düşünme becerilerine ve düşünme becerilerinin öğretimine ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
Kaymak, E. (2022). Düşünmeyi destekleyen öğretmen davranışları ölçeği-Okul öncesi öğretmeni formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Kütahya.
Köse, A., Uzun, M. ve Öner Özaslan, G. (2018). Administrators' views on the roles of assisted services staff working at institutions of preschool education in education process. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 7(1), 61-83.
Kroeger, J. ve Cardy, T. (2006). Documentation: A hard to reach place. Early Childhood Education Journal, 33(6), 389-398.
Kurşunlu, E. (2014). Okul öncesi eğitim programının düşünme becerileri öğretimi açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Lambert, E. B. (2001). Metacognitive problem solving in preschoolers. Australasian Journal of Early Childhood, 26(3), 24-29. Linder, E. K. (2013). Pedagogical documentation and children's learning dispositions (Doctoral dissertation, The William Paterson University of New Jersey).
Littleton, K., Mercer, N., Dawes, L., Wegerif, R., Rowe, D. ve Sams, C. (2005). Talking and thinking together at Key Stage 1. Early years, 25(2), 167-182.
McGuinness, C. (1999). From thinking skills to thinking classrooms: A review and evaluation of approaches for developing pupils' thinking. London: Department for Education and Employment.
Millî Eğitim Bakanlığı. (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. Erişim adresi https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf [14.11.2019].
Mino, J. J. (2014). Now you see it: Using documentation to make learning visible in LCs. Learning Communities Research and Practice, 2(2), 1-17.
Mutlu, E. (2010). Erken çocukluk dönemindeki çocukların (60-72 ay) düşünme düzeylerinin ve okul öncesi öğretmenlerinin düşünme eğitimi ile ilgili tutumlarının incelenmesi (Master's thesis, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
Parnell, W. A. (2005). Teacher learning: Documentation, collaboration, and reflection. Portland State University.
Parpucu, N., Polat, A. Y. ve Akman, B. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetiminde ilişkiler ve iletişime yönelik görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 14(4), 417-433.
Retnawati, H., Djidu, H., Kartianom, A. ve Anazifa, R. D. (2018). Teachers’ knowledge about higher-order thinking skills and its learning strategy. Problems of Education in the 21st Century, 76(2), 215.
Robson, S. (2006). Developing thinking and understanding in young children. An introduction for students. London: Routledge.
Salmon, A. K. (2008). Promoting a culture of thinking in the young child. Early Childhood Education Journal, 35(5), 457-461.
Sevey, L. (2011). The role of pedagogical documentation in developing young children’s thinking processes (Unpublished doctoral dissertation). University of Rhode Island, Providence, RI.
Sharp, C. (2004). Developing young children's creativity: What can we learn from research? Topic, 32, 5-12.
Sternberg, R. J. (2003) Creative thinking in the classroom. Scandinavian Journal of Educational Research, 47(3), 325-338.
Swartz, R. ve Parks, S. (1994) Infusing critical and creative thinking into content instruction for elementary teachers. California: Critical Thinking Press.
Taggart, G., Ridley, K., Rudd, P. ve Benefield, P. (2005) Thinking skills in the Early Years: A literature review. National Foundation for Educational Research.
Tayler, C. (2001). Australian early childhood milieu: Teacher challenges in promoting children's language and thinking. European Early Childhood Education Research Journal, 9(1), 41-56.
Tebbs, J. (2000). Assesing teachers’ self-efficacy towards teaching thinking. Unpublished doctoral dissertation). University of Connecticut University, Connecticut.
Thornton, L. ve Brunton, P. (2015). Understanding the Reggio approach: Early years education in practice. Routledge. Tok, E. (2008). Düşünme becerileri eğitimi programının okul öncesi öğretmen adaylarının eleştirel, yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
Tunç, Y. ve Kıncal, R. Y. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile öz yeterlik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(113), 249-267.
Uygur Celep, M. (2020). Okul öncesi özel eğitimde çalışan öğretmenlerin oyun öğretimine ilişkin öz yeterlikleri ve yaratıcı kişilik özelliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
Venville, G. (2002). Enhancing the quality of thinking in Year 1 classes. In Learning Intelligence: Cognitive Acceleration across the curriculum from 5 to 15 years (pp. 35-50). Open University Press.
Walsh, G., ve Gardner, J. (2005). Assessing the quality of early years learning environments. Early Childhood Research and Practice, 7(1), 27-57.
Walsh, G., Murphy, P., & Dunbar, C. (2007). Thinking skills in the early years: A guide for practitioners. Written in collaboration with the Early Years Enriched Curriculum Evaluation Project Team.) Available as a PDF at: http://www.nicurriculum.org. uk/docs/skills_and_capabilities/foundation/ThinkingSkillsinthe EarlyYears_Report.
Yağcı, R. (2008). Sosyal bilgiler öğretiminde eleştirel düşünme: İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde, öğretmenlerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek için uyguladıkları etkinliklerin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.