Dünyanın on bir iklim kuşağından dokuzuna sahip olan Azerbaycan'ın siyasi varlığı, diğer faktörlerle beraber, ülkenin ekonomik gelişimi ile de çok sıkı ilişkilidir. Bu durumda, ülke ekonomisinin yalnız petrol sanayii ile tekelleşmesinin önlenmesi için, bilimsel araştırma sonuçlarına bağlı olarak diğer sahalarla birlikte tarımsal gelişme de sağlanmalıdır. Ülke tarımının geliştirilmesi ise bu alanda sürekli olarak bilimsel araştırmaların yapılması ile mümkündür. Bu araştırma 1991-1994 yılları arasında Azerbaycan'da pamuk bitkisi üretimi yapılan [misli ve Agcabedi ilçelerinde yürütülmüştür. Deneme için seçilen tipik arazi alanlarının su ve tuz dengesine ait parametreler değerlendirilerek, etkili olan faktörler belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, arazinin su ve tuz dengesi belirlenmiştir. Arazide optimum su ve tuz dengesinin sağlanması, belirlenen parametrelerin yönetimi ile mümkündür. Arazi topraklarında sulamanın en önemli faktör olduğu bulunmuştur. Araştırma boyunca yıllara göre su dengesi gelirinin %36.02-38.41'i kanallardan olan sızmalarla birlikte sulama suları ve %15.94-16.55'i yağış suları oluşturmakta, %51.55-52.35'iik gider ise evapotransprasyondan meydana gelmektedir. Evapotransprasyonun vejetasyon devrindeki hızı 3.2-6.3 mm/gün arasında olmuştur. Yıllara göre drene edilen su miktarı, yapılan sulamanın %31.09-35.60 arasında bulunmuştur. Sulamanın etkisi ile toprakların 0 - 200 cm katında ki tuz miktarının her yıl düşük bir hızla azaldığı belirlenmiştir. Sonuçların incelenmesi ile tuz rezervinin 4.87-5.52 ton/ha arasında azaldığı bulunmuştur. Bu ise başlangıç tuz rezervinin %3.13-3.53:ünü oluşturmaktadır.

The present political existence of Azerbaijan, which has nine of the eleven different climate zones in the world, is strongly related to economical improvement of the country, besides the other factors. In this case, to prevent Azerbaijan's economy against monopolizing petroleum industry, improvements in agriculture and the other fields should be provided by scientific studies Agricultural improvements may be possible with sustained hard works in agronomy. This study was carried out to determine water and salt balance of irrigated cotton grown soils of Imişli and Agcabedi districts in Azerbaijan between 1991 and 1994. The factors have effects on water and salt balance in selected fields were obtained by evaluating water and salt balance parameters. Water and sail balance of the fields was determined according to the results of this study. To provide optimum water and salt balance in the fields may be possible by managing the obtained parameters. In this study, irrigation was found to be a major factor in water and salt balance of the fields. During the study, annual inputs in the water and salt balance coming from irrigation with seepage losses from the irrigation channels and precipitation were 36.02 - 38.41 % and 15.94 -16.55 % respectively. Also, annual outputs in water and salt balance coming from total evapotransporation were between 51.55 and 52.35%. The annual intensities of total evapotransporation in vegetation periods were between 3.2 and 6.3 mm/day. Annual drained water amount was between 31.09 and 35.60 % of the total annual irrigation. Salt amount in 0 - 200 cm depth of soils was decreased slowly at each year by the effect of irrigation. The results shows that the salt contents of soils decreased between 4.87 and 5.52 ton/ha. They are 3.13 and 3.53 % of the initial salt contents of the soils respectively.