Mehmet Aydoğan, Kürşat Demiryürek, Ahmet Yulafcı

Samsun İli tarımsal üretici örgütleri arasındaki işbirliğinin örgüt başarısına etkisi

Bu çalışma Samsun ilinde faaliyet gösteren tarımsal üretici örgütlerinin kendi aralarında yaptıkları yatay işbirliğinin; tarımsal örgütün başarısına etkisini tespit etmek amacıyla 2013 yılında yapılmıştır. Araştırmada kullanılan veriler, Samsun ilinde faaliyet gösteren 59 farklı tarımsal üretici örgütünün yöneticilerinden anket ve mülakat yoluyla elde edilmiştir. Tarımsal üretici örgütlerinin sosyoekonomik değişkenler açısından karşılaştırılmasında frekans, Student’s t testi ve ki-kare analizi; örgütlerin oluşturduğu sosyal ağa ait çıkarımların elde edilmesinde SAA analiz yöntemlerinden yoğunluk ve ortalama derece analizleri; başarı durumları ile iş birliği düzeylerinin karşılaştırılmasında ise korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarında, incelenen tarımsal üretici örgütlerinin %59’unun başarısız olduğu; tarımsal kalkınma kooperatiflerinin (%63) tarımsal üretici birliklerine (%55) göre daha başarısız olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın bir diğer bulgusu ise kendi aralarında işbirliği yapan tarımsal üretici örgütlerinin işbirliği yapmayanlara göre daha başarılı olduklarıdır. Başarılı tarımsal üretici örgütlerinin üye sayısı, üyelerin mali yükümlülüklerini yerine getirme oranı ve istihdam edilen personel sayısı başarısız olanlara göre daha fazla olduğu saptanmıştır. Aynı şekilde başarılı tarımsal üretici örgütlerinin üye sayısının yıllara göre artma durumu daha fazla iken başarısız olanların üye sayılarında bir değişme olmayanların oranı daha fazladır. Üye sayısındaki yıllara göre değişim başarısız tarımsal üretici örgütlerinde daha yüksek olduğu görülmektedir. Başarılı ve başarısız tarımsal üretici örgütlerinin yöneticilerinin eğitim düzeyleri ve daha önce başka bir yerde yöneticilik yapma deneyimleri arasında fark olmadığı tespit edilmiştir. Daha önce yöneticilik ve organizasyon konularında eğitim alan yöneticilerin oranı, başarılı olan tarımsal üretici örgütlerinde daha fazladır. Tarımsal üretici örgütlerinin başarı durumları ile işbirliği düzeyleri ve diğer örgütlerle olan ilişki sayıları (derece) arasında pozitif yönlü orta derecede bir ilişki bulunmaktadır. Tarımsal üretici örgütlerinin başarısı için yatay işbirliğinin artırılmasına yönelik çalışmaların yapılması ve bu örgütlerde yöneticilik görevinde bulunanlara yönetim ve organizasyon konusunda eğitimler verilmelidir.

The effects of the collaboration among the agricultural producers organizations on organizational success in Samsun province

This study was conducted to determine the effects of the horizontal collaboration of the agricultural producers’ organization on the organizational success in Samsun province. The primary and basic material of the study are the data collected through interviews from managers of agricultural producers’ organizations. In the study, interviews were conducted with 59 managers. The socioeconomic characteristics of organizations and managers were compared with frequency, Student’s t test and chi-square test. The social network of the organizations was analyzed by the degree centrality and density measures of social network analysis techniques. The relations between the success of the organizations and collaboration level and degree of the organizations tested with Spearman correlation test. The research results show that 59% of agricultural producers’ organization were financial sense fail. Also the agricultural development cooperatives were more financial sense fail than agricultural producer associations. The organizations that cooperate among themselves were more financially successful than those who do not cooperate with each other. The number of staff employed, the ratio of bringing the financial obligations of members and the number of members of the successful organizations were more than the unsuccessful organizations. Additionally, while the number of members of the successful organizations increased, the number of members of unsuccessful organization were stable. There were no statistically difference among education levels and management experience of the managers of successful organizations and unsuccessful organizations. In the successful organizations, the ratio of the educated managers about administration and organizations techniques were more than unsuccessful organizations. There were statistically relations among collaboration levels and degrees of the organizations and the organizational success. The horizontal collaboration among the organizations should be set up to succeed organizations. Also the managers should be educated about administration and organizations techniques continuously.

Keywords:

Agricultural development cooperatives, organizational success; collaboration; Samsun; agricultural unions,

PDF

___

Altınkaya, Z., 2010. Türkiye'deki kooperatiflerin yapısı değişmeli mi?. ABMYO Dergisi, Sayı 17, Ocak- Mart.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., Yıldırım, E., 2004. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya Kitabevi, s: 68-82, Adapazarı.
Armağan, G., Özden, A., 2008. Türkiye'de süt sığırcılığı işletmelerinin tarımsal yayım ihtiyaçları ve üreticilerin örgütlenme ile ilgili düşünceleri. Türkiye 8. Tarım Ekonomisi Kongresi, Gıda Politikası Cildi: 260-270, 25- 27 Haziran, Bursa.
Aydoğan, M., Demiryürek, K., 2013. Communication networks for organic hazelnut growers in Samsun. Proceedings of the 21st Europena Seminar on Extension Education (ESEE), Özçatalbaş, O. (ed). 2-6 September 2013 Antalya, Turkey. pp. 45-56.
Bilgin, N., Tanıyıcı, Ş., 2008. Türkiye'de kooperatif ve devlet ilişkilerinin tarihi gelişimi. KMU SEKAD, 15: 140-141.
Borden, L., Perkins, D., 1999. Assessing your collaboration: A self-evaluation tool. J Extension, 37(2): 67-72.
Chrislip, D.D., Larson, C.E., 1994. Collaborative leadership: How citizens and civic leaders can make a difference (52- 54). Jossey-Bass, San Francisco.
Copestake, J.G., 1990. The scope for collaboration between government and private voluntary organisations in agricultural technology development: the case of Zambia. Network Paper. Agricultural Administration Unit, Overseas Development Institute, 20.
Çukur, F., 2006. İzmir ilinde sığır eti üretimi ve pazarlaması üzerine bir araştırma. Doktora Tezi. Ege Üni. Fen Bil. Enst. İzmir.
Everest, B., 2009. Tarımsal ürünlerin pazarlanmasında çiftçi örgütlerinin rolü ve önemi: Çanakkale tarımsal kalkınma kooperatifleri örneği. Yüksek Lisans Tezi. Onsekiz Mart Üni. Fen Bil. Enst., Çanakkale.
Folke, C., Hahn, T., Olsson, P., Norberg, J., 2005. Adaptive governance of social-ecological systems. Annual Review of Environment and Resources, 30: 441-473.
Frey, B.B., Lohmeier, J.H., Lee, S.W., Tollefson, N., 2006. Measuring collaboration among grant partners. AM J. EVAL., 27(3): 383-392.
Gazanfer, M.B., 2007. Tam üyelik sürecinde Türkiye ve AB zeytinyağı sektörlerinin karşılaştırmalı analizi. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üni. Fen Bil. Enst. İzmir.
Günaydın, G., 2007. Tarım ve mühendislik. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayım Organı, Sayı: 80/2007, ISSN- 1300-0071, s. 25, Ankara.
Hogue, T., Perkins, D., Clark, R., Bergstrum, A., Slinski, M., 1995. Collaboration framework: Addressing community capacity. Collaboration. OH: National Network for
İnan, İ.H., 1987. Tarım kooperatiflerinin önemi ve Türkiye'de tarım kooperatifleri. Hasad Dergisi, 29: 93-94.
Jarosz, L., 2000. Understanding agri-food networks as social relations. Agriculture and Human Values, 17: 279-283.
Karlı, B., Çelik, Y., 2003. GAP alanındaki tarım kooperatifleri ve diğer çiftçi örgütlerinin bölge kalkınmasındaki etkinliği. TEPGE Yayınları, Yayın No: 97, Ankara.
Keskin, G., Nazlı, C., Özüdoğru, T., 2008. Türkiye yaş meyve sebze de AB ile rekabet edebilir mi? domates alt sektör analizi. Türkiye VIII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi Bildirileri, Gıda Pazarlaması, 1-12, 25-27 Haziran, Bursa
Österblom, H., Bodin, Ö., 2012. Global Cooperation among diverse organizations to reduce ıllegal fishing in the Southern Ocean. Conservation Biology, 26(4): 638-648.
Özdemir, G., Keskin, G., Özüdoğru, H., 2011. Türkiye'de ekonomik krizler ve tarımsal kooperatiflerin önemi. JOTAF, 8(1): 101-113.
Saner, G., 1993. İzmir yöresinde pazara yönelik süt sığırcılığı işletmelerinin ekonomik açıdan değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Doktora Tezi. Ege Üni. Fen Bil. Enst., İzmir.
Spielman, D.J., Davis, K., Negash, M., Ayele, G., 2011. Rural innovation systems and networks: findings from a study of Ethiopian smallholders. Agrıc Human Values, 28(2): 195- 212.
Terin, M., Çelik Ateş, H., 2010. Çiftçilerin örgütlenme düzeyi ve örgütlerden beklentileri üzerine bir araştırma: Van ili örneği, Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 47(3): 265-274.
TÜİK, 2015. Hanehalkı İşgücü İstatistikleri, 2013. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16015 [Ulaşım:10.02.2015]
Yılmaz, İ., Aydoğmuş, F., 2007. Yaş sebze ve meyve üretim pazarlamasında kooperatifler ile üretici birlikleri. Ulusal Kooperatifçilik Sempozyumu, 151, 25-26 Mayıs, Ankara.
Yılmaz, S., Erdilal, R., Kebabcıoğlu, T., 2009. Su ürünleri sektöründeki ekonomik organizasyonlardan üretici birlikleri. AÜZFD, 22(2): 223-232.
Yüksel, Ş.E., 2006. Kooperatiflerde Örgüt Kültürü. Yüksek Lisans Tezi (basılmamış), Atılım Üni. Sos. Bil. Ens., Ankara.