AHMET BALKAYA, Hayati KAR, Aydın APAYDIN

Samsun ekolojik koşullarında son turfanda taze fasulye yetiştiriciliğinde bazı çeşitlerin performanslarının belirlenmesi üzerinde bir araştırma

Bu araştırma, ısıtmasız seralarda son turfanda taze fasulye yetiştiriciliğinde, bazı fasulye çeşitlerinin erkencilik, verim ve kalite yönünden performanslarının belirlenebilmesi amacıyla 2001-2002 yılları arasında yürütülmüştür. Denemede bodur formlu 4 çeşit (Gina, Tina, Romano ve Balkız) ve sırık formlu 5 çeşit (Alman Ayşe, Dade, Özayşe 16, 4F-89 ve Zondra) olmak üzere toplam 9 çeşit kullanılmıştır. Bodur formlu çeşitler 44-47 gün, sırık formlu çeşitler ise 49-59 gün arasında haşata gelmişlerdir.Bodur çeşitler aynı sürelerde haşata gelmişlerdir.Sırık formlu çeşitlerde ise Zondra çeşiti her iki yılda da en erken haşata gelen çeşit olmuştur. 4F-89 çeşiti ise diğer çeşitlere göre daha geç sürelerde haşata gelmiştir. Çeşitler arasında bakla verimi (kg/da) yönünden istatiksel olarak çok önemli farklılıklar olduğu saptanmıştır. En yüksek verim her iki yılda da bodur formlu çeşitlerde; Gina çeşitinden (2007 kg/da, 1469 kg/da), sırık formlu çeşitlerden ise Zondra çeşitinden (4170 kg/da ve 3517 kg/da) elde edilmiştir Bu araştırmadan elde edilen sonuçlara göre erkencilik, verim ve bakla kalite özellikleri yönünden genel bir değerlendirme yapıldığında bodur çeşitlerden Gina, sırık formlu çeşitlerden ise Zondra çeşitlerinin son turfanda yetiştiriciliğindeki performanslarının diğer çeşitlerden daha üstün oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Phaseolus vulgaris, kültivasyon, erkencilik, ekoloji, sera yetiştiriciliği, morfoloji, fenoloji, çeşitler, verim, Samsun, fasulye

A research on the performance of some green bean varieties under unheated glasshouse during late autumn season in Samsun ecological conditions

This research was carried out to determine the earliness, yield and quality performances of some varieties in green bean growing under unheated glasshouse during late autumn season between 2001-2002 years. In this research, four dwarf type (Gina, Tina, Romano and Balkız) and five runner type varieties (Alman Ayşe, Dade, Özayşe 16, 4F-89 and Zondra) were used. Runner type varieties become harvested within 49-59 days while dwarf ones varieties can be harvested within 44-47 days. Dwarf type varieties harvested as same duration. Howewer, Zondra variety, one of the runner type varieties, harvested earlier than the others in two years. 4F-89 variety was the latest harvested one in two years. There were a significant differences between varieties about pod yields. According to years, the highest pod yield obtained from Gina (2007 kg/da, 1469 kg/da ) and Zondra (4170 kg/da, 3517 kg/da) varieties. To the general results, Gina (dwarf type) and Zondra (runner type) varieties performed well than the others during late autumn season.

Keywords:

Phaseolus vulgaris, cultivation, earliness, ecology, greenhouse culture, morphology, phenology, varieties, yields, Samsun, bean,

___

Anonymous, 2001. Tarımsal Yapı ve Üretim. D.İ.E Yayın No.:2758
Apan, H., 1986. Karadeniz Bölgesinde örtüaltı yetiştiriciliği potansiyeli. Türkiye 3. Seracılık Sempozyumu. 60-84s.
Apaydın, A., Kaplan, N., Kar, H., Özdemir, C, 2000. Karadeniz Bölgesinde ısıtmasız plastik serada bazı sebzelerin verim, erkencilik ve kalite kriterleri. OMU. Zir. Fak. Dergisi. 15(3):22-26s.
Apaydın, A., Kar, H., Özdemir, C, 2002. Karadeniz Bölgesi örtü altı yetiştiriciliğinde en uygun ekim zamanının tespiti üzerinde araştırmalar. OMU. Zir. Fak. Dergisi. 17(2): 10-16s.
Aybak, H.Ç., 2002. Seracılık Raporu (1). Hasad Dergisi. 29-32 s.
Balkaya, A., 1999. Karadeniz Bölgesindeki Taze Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Gen Kaynaklarının Toplanması, Fenolojik ve Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi ve Taze Tüketime Uygun Tiplerin Teksel Seleksiyon Yöntemi İle Seçimi Üzerinde Araştırmalar. O.M.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi (Yayınlanmamış), 199s. Samsun
Balkaya, A. ve Gülümser, A., 1999. Karadeniz Bölgesi'nin taze fasulye üretim Durumu. Tarım Sempozyumu. Bildiriler. Cilt-2. 557-568. Samsun.
Balkaya, A., Yanmaz, R., Bozoğlu, H., Gülümser, A., 1999. Samsun İlinin fasulye yetiştiriciliği yönünden durumunun Belirlenmesi. Tarım Sempozyumu. Bildiriler. Cilt-1. 51-62s. Samsun.
Ercan, N., Akıllı, M., Polat, E., 1994. Ayşe Kadın fasulyesinde (Phaseolus vulgaris L.) tohum ekim yöntemi ve fide dikimi ile tek ve çift sıra yetiştirme yöntemlerinin verim üzerine etkileri. Akdeniz Üniv. Zir. Fak. Dergisi. 47-52s.
Iglesias , I., Reneta, M., Perez, L., 1984. Influence of sowing date on bean cultivars (Phaseolus vulgaris L.). Hort. Abst. Vol:56 (9):69581.
Özçelik, N., 1999. Örtüaltı yetiştiriciliğine elverişli sırık taze fasulye çeşit ıslahı. Türkiye III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. 902-906s.
Sağlam, N. ve Yazgan, A., 1998. Sırık fasulyenin verim ve erkenciliğine ekim zamanı ve yetiştirme yöntemlerinin etkilen. 2.Sebze Tarımı Sempoz. 205-207p. Tokat.
Sevgican, A., 1999. Örtüaltı Sebzeciliği (Topraksız Tarım). Cilt II. Ege Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No:526.
Silbernagel, M..I., 1986. Snap Bean Breeding. In "Breeding Vegetable Crops" Ed. J. Bassett Avi. Publ. Co. Inc., West Connecticut. 243-292p.
Tüzel, Y., Gül, A., Yoltaş, T., Sevgican, A., 1990. Farklı tohum ekim tarihlerinin sonbahar sera yetiştiriciliğine etkileri . Türkiye 5. Seracılık Sempoz. 525-530s. İzmir.
Uzun, S. Demir, Y., Cemek, B., 1999. Samsun ekolojik koşullarında son turfanda olarak plastik seralarda yetiştirilen bazı sebzelerin büyüme ve gelişmesi üzerine farklı sera havalandırma açıklıkları ve plastik tipinin etkisi. OMU. Zir. Fak. Dergisi. 13(3):151-166s.
Uzun, S. 2003. Karadeniz Bölgesinde Örtüaltı Sebzeciliği Geliştirme Projesi. DPT Projesi (Devam ediyor)
Wallace, D.H., and Enriques, G.A., 1980. Daylenght and temperature effection days to flowering of early and late maturing beans (Phaseolus vulgaris L.) J, Amer. Soc. Hort. Sci. 105.