Giresun, Ordu ve Samsun İllerinde fındık bahçelerinde zarar yapan yazıcıböceklerin (Coleoptera: Scolytidae) türleri, kısa biyolojileri ve bulunuş oranları

Bu çalışma fındık üretiminin yoğun olarak yapıldığı Giresun, Ordu ve Samsun illerinde fındık bahçelerinde son yıllarda giderek zararı artan yazıcıböcek (Col.: Scoîytidae) türlerinin tespiti ve önemli türlerin kısa biyolojileri ve bulunuş oranlarının belirlenmesi amacıyla 2003 ve 2004 yıllarında yapılmıştır. Survey sahasında fındıklarda zararlı dört scolytid türü [ Xyleborus dispcır (Fabricius), Lymantor coryli (Perris), Xyleborus xylographus (Say) ve Hypothenemus eruditus Westwood ] belirlenmiştir. Bu türlerden H. eruditus Türkiye'de fındıkta ilk kayıt niteliğindedir. L. coryli ve X. dispar en yaygın ve önemli türler olarak belirlenmiştir. Survey sahasındaki scolytid poputaşyonunun %90'ını L. coryli, %10'unu ise X. dispar oluşturmuştur. L. coryli'nin fındık alanlarında önemli bir zararlı olduğu bu çalışmayla ortaya konulmuş, ayrıca biyolojileriyle ilgili ilginç bulgular elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Coleoptera, Corylus avellana, Scolytidae, Xyleborus dispar, fındık, Giresun, Ordu, Samsun

Bark beetle (Coleoptera: Scolytidae) species which are harmful in hazelnut orchards their short biology and densities in Giresun, Ordu and Samsun provinces of Turkey

This study was carried out in 2003-2004 years to determine the species of Bark Beetle (Col.:Scolytidae), the densities and short biology of important species, which their importance has increased in the recent years in the hazelnut orchards of Giresun, Ordu and Samsun provinces where hazelnut has been intensively produced. Four harmful scolytid species [ Xyleborus dispar (Fabricius), Lymantor coryli (Perris), Xyleborus xylographus (Say) ve Hypothenemus eruditus Westwood ]were founded. Of these species, H. eruditus is the first record for the hazelnut in Turkey. L. coryli and X. dispar were determined as the most common and important species. As a result of the studies, L coryli and X. dispar comprised 90% and 10% of the Scoîytidae population in the survey area, respectively. L. coryli was firstly considered as a serious pest of hazelnut orchards and some interesting data regarding it's biology was also determined in present study.

Keywords:

Coleoptera, Corylus avellana, Scolytidae, Xyleborus dispar, hazelnuts, Giresun, Ordu, Samsun,

PDF

___

Anonymous, 1995. Zirai Mücadele Teknik Talimatları Cilt-3. Subtropikal Bitki Zararlıları Teknik Talimatları. T.C. Tarım Orman Bakanlığı, Zir. Müc. Zir. Kar. Gen. Müd., Ankara. 184s.
Anonymous, 2001. Tarımsal Yapı (Üretim, fiyat, değer). T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. 544s.
Anonymous, 2002. Türkiye'de uygulanan fındık politikaları ve fındığın geleceği paneli. 19 Mayıs Üniv. Ziraat Fak. 109s.
Atkinson, T.H., Peck, S.B.,1994. Annotated cheklist of the Ambrosia Beetles (Coleoptera: Platypodidae and Scolytidae) of Tropical southern Florida. Florida Entomologist 77 (3): 313-329.
Bhagwandin, H.O., 1992. The Shot hole borer: An Ambrosia Beetle of concern for chesnut orcharding in the pasifik northwest. 93. Annual report of The Nothern Nut Growers'Assn., 168-177.
Byers, J., 2002. Bark and wood boring insect in living trees Bawbilt. http://www. wcrl.ars.usda.gov/cec/ insects/bawbild.htm.
Ciglar, I., Boric, B., 1998. Bark beetle (Scolytidae) in Croation orchards. Acta Horticulture, 525: 299-305.
Çanakçıoğlu, H., Mol. T., 1998. Orman Entomolojisi (Zararlı ve Yararlı Böcekler). İstanbul Üniv. Orman Fak. Yayın No: 451, İstanbul. 541s.
Ecevit, O., Tuncer, C, ve Hatat, G., 1995. Karadeniz Bölgesi Bitki Sağlığı Problemleri ve Çözüm Yolları. OMÜ. Ziraat Fak. Dergisi, 1995, 10 (3): 191-206.
Grüne, S., 1979. Brief illustrated key to European Bark Beetles. Verlag M. Und H. Schaper, Hannover, 182s.
Işık, M. 1984. Karadeniz bölgesi fındık bahçelerinde zarar yapan Dalkıran, Xyleborus (Anisandrus) dispar Fabr. (Coleopotera, Scolytidae) böceğinin biyolojisi ve mücadele metotları üzerinde araştırmalar. Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü, Samsun Böige Zir. Müc. Araş. Enst. Müdürlüğü, Araştırma Eserleri Serisi, No:30. 63s.
Işık, M., Ecevit, O., Kurt, M.A., Yücetin, T. 1987. Doğu Karadeniz bölgesi fındık bahçelerinde Entegre Savaş olanakları üzerinde araştırmalar. OMÜ. Yayınları, No: 20, 95s.
Itture, M., ve Darchuck, E. 1995. Registro de escolitidos relacionados al genero Eucalptus tereticornis En Santiago del Estero. Quebracho 4: 11-16.
Itture, M., Darchuck, E., Diodato, L. 1996. Relevamiento y fluctuacion de Coleopteros presentes en plantacion experimental de Eucalptus tereticornis En Santiago del Estero. Quebracho 3: 58-64.
Kovach, I, 1986. Life cycle, seasonal distribution and tree responses to scolytid Beetles in South Carolina Peach orchards. A. Dissertation presented to the garaduate school of Clemson Univ. 16s.
Kurt, M.A., 1982. Doğu Karadeniz Bölgesinde fındık zararlıları, tanınmaları, yayılış ve zararları, yaşayışları ve savaşım yöntemleri. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Zir. Müc. Zir. Kar. Gen. Müd., Samsun Bölge Zir. Müc. Araş. Enst, Mesleki Kitaplar Serisi, No: 26, Ankara. 75s.
Mandelshtam, M.Y., Popovichev, B.G., 2000. Annoctated list of Bark-Beetles (Coleoptera, Scolytidae) of Leningrad Province.Entomological Rewiev.80 (8): 200-216.
Mani, E., Remund, U., Schwaller, F., 1986. Alkolfalle zur flugkontrolle und befallsreduktion beim Unleichen Holzbohrer.Sparatdruck aus der « chweiz.Zeitschrift für Obst-und Weinbau » 122: 7, 203-207.
Mani, E., Remund, U., Schwaller, F., 1990a. Der Ungleiche Holzbohrer, Xyleboryus dispar F. (Coleoptera: Scolytidae) im Obst-und Weinbay. Landwirtschaft Schweiz Band 3 (3): 105-112.
Mani, E., Remund, U., Scwaller, F., 1990b. The disparate bostrichid, Xyleborus dispar F. (Coleoptera: Scolytidae) in fruit arboriculture and in viticulture, Importance ,biology, control, develpment and utilization of an effective ethanol trap, observation of flight.Revue-Suisse-de-Virtuculture, Aeboculture of Holticulture. 22 (2): 109-116.
Mani, E., Remund, U., Schwaller, F., 1992. Attack of the Bark Beetle, Xyleboryus dispar F., (Coleoptera: Scolytidae) in orchards and vineyards. Acta Phytopathologica Huncarica 27 (1-4): 425-433.
Markalas, S., ve Kalapanida, M., 1997. Flight pattern of,some Scolytidae attracted to flight barier traps baited with ethanol in an oak in Greece. Anz. Schadlingskde., Pflanzenschutz, Umweltschutz, 70:55-57.
Martikainen, P., Vun, H., Raty, M., 2001. Beetles (Coleoptera) caught with pheromones of Gnathotrichus retusus and G Sulcatus ( Col., Scolytidae) in south Finland. J. Pest Sci. 74: 7-10.
Saruhan, İ., ve Tuncer, C, 2001. Population densities and seasonal fluctiations of Hazelnut pests in Samsun, Turkey. Proc. V. Int. Congress on Hazelnut. Ed. S.A. Mehlenbacher. Acta Hort. 556. ISHS 2001. 495-502.
Selmi, E., 1998. Türkiye Kabuk Böcekleri ve Savaşı. İstanbul Üniv. Yayın No: 4042, Emek Matbaası, İstanbul. 196s.
Selmi, E., 2003. Scolytidae of Turkey. http://www.orman istanbul.edu.tr/ento/
Tuatay, M., Kalkandelen, L., Çağatay, N., 1972. Nebat koruma müzesi böcek katalogu (1961-1971). Tarım Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü yayınları, Mesleki kitaplar serisi, Ankara, 119s.
Tuncer, C, ve Ecevit, O., 1996a. Fındık Zararlıları ile mücadelede entegre model tasarımı. Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, OMÜ. Ziraat Fak., Samsun, 40-54.
Tuncer, C, ve Ecevit, O., 1996b. Samsun ili fındık üretim alanlarındaki zararlılarla savaşım faaliyetlerinin mevcut durumu üzerinde bir araştırma. Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, OMÜ. Zir. Fak, Samsun, 286-292.
Tuncer, C, Saruhan, İ. ve Akça, İ., 2002. Karadeniz Bölgesi fındık üretim alanlarındaki önemli zararlılar. Eko-alite. Samsun Ticaret Borsası Yayın organı yil:2, Sayı: 2, 43-54.