Türkiye'de hekimler ve tıp fakültesi öğrencilerinin ruhsal hastalıklara yönelik tutum ve bilgileri

Halkın ruhsal hastalığı olan kişilere karşı yaygın şekilde olumsuz tutumlara sahip olduğu bilinen bir durumdur. Toplumun ruhsal hastalıklara yönelik tutumları, hastanın bunu fark edebilmesini, çare arama davranışını, hekimle ilişkiye giriş biçimini, tedavi uygulamalarına uyumunu doğrudan etkilemektedir. Hastaların özellikle damgalanma korkusu nedeni ile psikiyatrik sağaltımdan kaçındıkları da bilinmektedir. Hekimlerin ruhsal hastalığı olan kişilere yönelik tutumları aslında toplumun tutumlarının bir yansımasıdır. Sağlık çalışanlarının ruhsal hastalığı olan kişilere ve psikiyatrik sağaltımlara yönelik olumsuz tutumları, hastaların sağaltım için başvurmalarını ve sağaltımı sürdürmelerini engelleyici bir etkide bulunmaktadır. Öte yandan ruhsal hastalığı olan kişilerin büyük çoğunluğu öncelikle psikiyatri dışı hekimlere özellikle de birinci basamak sağlık kurumlarına başvurmaktadır. Bu nedenlerle bu yazıda Türkiye'de yapılmış olan çalışmalar gözden geçirilerek Türkiye'de hekimlerin ve tıp fakültesi öğrencilerinin ruhsal hastalıklar konusundaki bilgi ve tutumları değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık bilgisi, tutumları, uygulamaları, Hekimler, Zihinsel bozukluklar, Öğrenciler, tıp

The attitudes and knowledge of the physicians and the medical school students towards mental disorders in Turkey

It is widely known that the public has negative attitude towards the person with a mental disorders. Public attitudes toward mental disorder can affect the patient to recognize his/her illness, help seeking behavior, the way of getting in contact with the psychiatrist, and treatment adherence. Patients with mental disorder hesitate to apply to psychiatric treatment because of the fear of stigmatisation. In fact, it is likely that physcians' attitudes towards people with mental illnessnes mirror those of the general population. The negative attitudes of the medical professionals towards patients with mental disorders and psychiatric treatments have an inhibiting effect on the treatment seeking behavior of patients and on the maintenance of treatment. Moreover, a great majority of patients with mental disorders firstly seek help from non-psychiatrist physicians, especially primary care physcians. For this reason, in this paper, it has been reviewed the studies about the attitudes and knowledge of the physcians and medical school students towards psychiatric disorders that were carried out in Turkey.

Keywords:

Health Knowledge, Attitudes, Practice, Physicians, Mental Disorders, Students, Medical,

PDF

___

1. Byrne P. Psychiatric stigma: Past, passing and to come. J R Soc Med 1997; 90:618-621.
2 Byrne P. Stigma of mental illness / Changing minds, changing behaviour. Br J Psychiatry 1999; 174:1-2.
3. Taşkın EO, Şen FS, Aydemir Ö, Demet MM, Özmen E, İçelli İ. Türkiye'de kırsal bir bölgede yaşayan halkın şizofreniye ilişkin tutumları. Turk Psikiyatri Derg 2002; 13:205-214.
4. Özmen E, Sağduyu E. Temel sağlık hizmetlerinde depresyon: Tanı sorunları ve öneriler. Turk Psikiyatri Derg 1997; 8:93-101.
5. Yenilmez Ç, Ayrana Ü, Kaptanoğlu C. Birinci basamakta ruh sağlığı hizmetlerine genel bakış. Türkiye'de Psikiyatri 2001; 2:71-78.
6. Dilbaz N, Seber G, Tekin D. Pratisyen hekimlerin depresyonun klinik formlarına ve tedavi kriterlerine olan yaklaşımlarının değerlendirilmesi. 23. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi (14-18 Eylül 1987), 1987, s.795-800, İstanbul.
7. Ögel K, Çakan S, Kaynak M. Aydın O. Pratisyen hekimlerin ruhsal bozukluklar ile depresyon hakkın daki tutumları ve hasta hekim ilişkisini etkileyen etmenler. 34. Ulusal Psikiyatri Kongresi (29 Eylül-3 Ekim 1998), 1998, s.297, İzmir.
8. Sağduyu A, Özmen E. Temel sağlık hizmetlerinde ruhsal bozukluklar: Pratisyen doktor tanıları, verilen tedaviler, eğitimin etkisi. Turk Psikiyatri Derg 1996; 7:176-184.
9. Sağduyu A, Ögel K, Özmen E, Boratav C. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde depresyon. Turk Psikiyatri Derg 2000; 11:3-16.
10. Özmen E, Ögel K, Sağduyu A, Boratav C. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde distimik bozukluk. Turk Psikiyatri Derg 2002; 13:23-32.
11. Tot Ş, Yazıcı K, Metin Ö, Bal N. Hekimler, yardımcı sağlık personeli ve sağlık dışı çalışanların psikiyatri ve psikiyatrik bozukluğu olan kişilerle ilgili bilgi ve tutumları. 9. Anadolu Psikiyatri Günleri (13-17 Haziran 2000), 2000, s.677-680, Edirne.
12. Yenilmez Ç, Ayrancı Ü, Kaptanoğlu C. Eskişehir ili birinci basamak sağlık kurumlarındaki hekimlerin psikiyatrik hizmet, tanı ve tedavilere karşı tutumları.Türkiye'de Psikiyatri 2002; 4:14-24.
13. Kuşçu K. Temel Sağlık hizmetlerinde depresyon tedavisi: Temel sağlık hizmetlerindeki hekimlerin alışkanlıklarının değerlendirilmesi. 8. Ulusal Sosyal Psikiyatri Kongresi Tam Metin Kitabı (28-31 Mayıs 2001), 2001, s.203-205, Lefkoşa-KKTC.
14. Sözer Y, Ceyhun B, Söğüş AK, Sayıl I. İntihar olgusuna karşı hekimlerin tutumu: psikiyatristlerle diğer hekimler arasında karşılaştırmalı bir araştır ma. 27. Ulusal Psikiyatrik Bilimler Kongresi (6-9 Kasım 1991), 1991, s.29, Antalya.
15. Üçok A, Erkoç Ş, Ataklı C, Polat A. Psikiyatri dışındaki hekimlerin şizofreniye ilişkin tutumları. 5. Bahar Sempozyumları (24-29 Nisan 2001), 2001, s.46, Antalya.
16. Aker T, Özmen E, Ögel K, Sağduyu A, Uğuz Ş, Tamar D ve ark. Birinci basamak hekimlerinin şizofreniye bakış açısı. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2002; 3:5-13.
17. Yıldız M, Önder ME, Tural Ü, Balta Hİ, Kocalım N. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan pratisyen hekimlerin psikotik bozukluklar ve tedavisine yönelik tutumları. Türk Psikiyatri Derg 2003; 14:106-115.
18. Coşkun İ, Anaç Ş, Özer H, Kırpınar İ. Pratisyen hekimlerin psikiyatrik hastalıklar hakkındaki bilgi ve tutumları. 6. Anadolu Psikiyatri Günleri Kongresi (10-14 Aralık 1997), 1997, s.239-243, Erzurum.
19. Yemez B, Alkın T, Tunca Z, Cimilli C, Söğüş A. Pratisyen hekimlere depresyonla ilgili eğitim programı. 6. Anadolu Psikiyatri Günleri Kongresi (10-14 Aralık 1997), 1997, s.245-247, Erzurum.
20. Anaç, Ş, Coşkun İ, Çayköylü A, Kırpınar İ. Depresyon eğitim paketinin pratisyenlerin bilgi ve tutumlarına etkisi. 33. Ulusal Psikiyatri Kongresi (1-4 Ekim 1997), 1997, s.231-236, Antalya.
21. Çetin İ, Bilici M, Bekaroğlu M, Ülgen M, Uluutku N. Depresyon eğitimin pratisyen hekimlerdeki etkinliğinin değerlendirilmesi. 35. Ulusal Psikiyatri Kongresi (6-12 Eylül 1999), 1999, s.135-141, Trabzon.
22. Özmen E, Ögel K, Sağduyu A, Tamar D, Boratav C, Aker T. Psikiyatri dışı uzman hekimlerin ruhsal bozukluklar konusunda bilgi ve tutumları. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2003; 4:5-12.
23. Soylu C, Bilici M, Hocaoğlu Ç, Ülgen M. Psikiyatri-dışı hekimler ne kadar psikiyatri bilmeli? 5 olgu sunumu. Depresyon Dergisi 1998; 4:123-127.
24. Ünal F. Ruhsal yakınmaları olan kişilere psikiyatri dışı hekimlerin ve tıp fakültesi 5. sınıf öğrencilerinin yaklaşımları. 26. Ulusal Psikiyatri've Nörolojik Bilimler Kongresi, (1-4 Kasım 1990), 1990, s.473-478, İzmir.
25. Bediz AU, Aydemir Ç, Başterzi AD, Kısa C, Cebeci S, (Soka E. Konversiyon bozukluğu olan hastalara karşı hekim tutumları. 37. Ulusal Psikiyatri'Kongresi (2-6 Ekim 2001), 2001, s.78-79, İstanbul.
26. Birinci F, Sayıl I. Çeşitli meslek gruplarının akıl hastalarına yönelik tutumları. 40. Ulusal Psikiyatri Kongresi (28 Eylül-3 Ekim 2004), 2004, s.769-771 İzmir.
27. Mantar A, Özbay D, Akdede BB, Alptekin K. Psikiyatristlerde şizofreniyi damgalama düzeyi. 40. Ulusal Psikiyatri Kongresi (28 Eylül-3 Ekim 2004), 2004, s.472-474, İzmir.
28. Kılıçkap Z, Akyüz G, Doğan O. Psikiyatri stajının tıp öğrencilerinin ruh hastalarına karşı tutumlarına etkisi II. 30. Ulusal Psikiyatri Kongresi (9-14 Eylül 1994), Tam Metin Kitabı, 1994, s.408-411, Kayseri.
29. Birdoğan SY, Berksun OE. Tıp fakültesi 1. sınıf ve 6. sınıf öğrencilerinde psikiyatrik hastaya yönelik tutumlar. Kriz Dergisi 2002; 10:1-7.
30. Arkar H, Eker D. Influence of a 3-week psychşatric training programme on attitudes toward mental illness in medical students. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 1997; 32:171-176.
31. Arkar H, Eker D. Akıl hastalıkları ile ilgili tutumlar: Psikiyatri stajının etkisi. 3P Dergisi 1998; 6:263-270.
32. Doğan O, Kılıçkap Z, Çelik G, Çorapçıoğlu A. Psikiyatri stajının tıp fakültesi öğrencilerinin ruh hastalarına karşı tutumlarına etkisi I. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 1994; 16:206-210.
33. Hürol C. Tıp öğrencilerinin psikiyatri ile ilgili tutumları ve staj eğitiminin buna etkisi. 21. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi (7-13 Ekiml985), Adana-Mersin, 1985, s.85-88.
34. Yanık M, Şimşek Z, Katı M, Nebioğlu M. Tıp fakültesi öğrencilerinin depresyona karşı tutumları ve psikiyatri eğitiminin bu tutumlara etkisi. 3P Dergisi 2004, 12:101-107.
35. Subaşı N, Çilingiroğlu N. Bir tıp fakültesi 1. sınıf öğrencilerinin psikiyatrik hastalıklarla ilgili bazı duygu ve düşünceleri. 10. Ulusal Sosyal Psikiyatri Kongresi (5-7 Haziran 2003), 2003, s.68, Ankara.
36. Altındağ A, Yanık M, Üçok A, Alptekin K, Özkan M. Damgalamayı azaltıcı bir programın tıp fakültesi öğrencilerinin şizofreni/e ilişkin tutumları üzerine etkileri. 40. Ulusal Psikiyatri Kongresi (28 Eylül-3 Ekim 2004), İzmir, 2004, s.424-425.
37. Özuğurlu K, Köknel Ö. İlaç bağımlılığı ve sosyal değer yargıları. 8. Milli Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi (25-30 Eylül 1972), 1972, s.221-230, Muğla.
38. Genişol E, Yargıç İ, Saka Ö, Sivri F, Süleryüz Ş, Işıl G ve ark. Tıp öğrencilerinin alkol kullanımı ile ilgili önyargı ve tutumları. Bağımlılık Dergisi 2003; 4:53-56.