Selma DOĞAN, Orhan Veli DOĞAN, Havva TEL, Fatma ÇOKER, Özden POLATÖZ, Filiz DOĞAN BAŞEĞMEZ

Şizofrenide psikososyal yaklaşımlar: Ayaktan hastalar

Amaç: Şizofreninin pozitif belirtileri psikotrop ilaç tedavisine iyi yanıt vermektedir. Ancak psikotrop ilaç tedavisinden yarar gören hastalar bile kişiler arası ilişkilerde yetersizlik, işsizlik, yaşam kalitesinde azalma gibi sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır. Bu nedenle, şizofreninin tedavisinde psikososyal yaklaşımlara da yer verilmelidir. Bu çalışmanın amacı, şizofrenide psikotrop ilaç tedavisine ek olarak psikososyal yaklaşımların hastaların gidişini ve aile işlevlerini nasıl etkilediğini araştırmaktır. Yöntem: Şizofrenik bozukluk tanısıyla en az bir kez yatırılarak tedavi uygulanan hastalar belirlendi. Hastalara ve ailelerine çalışma hakkında bilgi verilerek katılma konusunda onayları alındı. Çalışma 23 hasta ile tamamlandı. Hastalara Sosyodemografik Bilgi Formu uygulandı. Çalışmanın başında ve sonunda hastalara Kısa Psikiyatrik Değerlendirme Ölçeği (KDPÖ), Yaşam Kalitesi Ölçeği (WHOQOL-TR), Aile Değerlendirme Ölçeği (ADÖ), Özgül İşlev Düzeyi Ölçeği (ÖİDÖ) ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) uygulandı. Üç ay sürdürülen bu çalışmada, çalışma ekibi bir psikiyatrist ve bir psikiyatri hemşiresinden oluştu. Çalışma ekibi iki haftada bir olmak üzere hastaları evinde toplam 6 kez ziyaret etti. Bulgular: Üç ay sonunda hastaların sosyal işlevselliğinde artış ve aile ilişkilerinde düzelme gözlenmiştir. Hastaların çalışma sonundaki ölçek puanları başlangıç puanlarıyla karşılaştırıldığında, KPDÖ ortalama puanı başlangıç ortalama puanına göre anlamlı düzeyde daha düşük; WHOQOL-TR, ÖİDÖ ve ÇBASDÖ ölçek ya da bazı alt ölçek ortalama puanları başlangıç ortalama puanlarına göre anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Tartışma: Bu çalışmanın sonuçları şizofreni hastalarında psikososyal yaklaşımların özellikle sosyal işlevsellik, aile ilişkileri ve yaşam kalitesini artırma yönlerinden yararlı olduğunu göstermiştir. Ancak bu çalışmada örneklem görece küçüktür ve çalışma süresi kısadır. Bu nedenle, psikososyal yaklaşımların daha büyük örneklemle ve daha uzun süre uygulanması önerilir.

PDF

___

1. Doğan S, Doğan O, Tel H, Çoker F, Polatöz Ö, Doğan Başeğmez F: Şizofrenide psikososyal yaklaşımlar. Bahar Sempozyumları VI, Kongre Bildirileri Özet Programı, (24-28 Nisan 2002, Antalya) s. 137.

2. Heinssen RK, Liberman RP, Kopelowicz A: Psychosocial skills training for schizophrenia: lessons from the laboratory. Schizophr Bull 2000; 26:21-46.

3. Shepherd G, Muijen M, Dean R, Cooney M: Residental care in hospital and in the community: quality of care and quality of life. Br J Psychiatry 1996; 168:448-456.

4. Bustillo J, Keith SJ, Lauriello J: Schizophrenia: psychosocial treatment. BJ Sadock, VA Sadock (eds): Comprehensive Textbook of Psychiatry’de, 7. baskı, cilt. I, Philadelphia, Lippincott Williams&Wilkins, 2000, 1210-1217.

5. Mueser KT, Drake RE, Bond GR: Recent advances in psychiatric rehabilitation for patients with severe mental illness. Harvard Rev Psychiatry 1997; 5:123-137.

6. Fenton WS, McGlashan TH: Schizophrenia: individual psychotherapy. BJ Sadock, VA Sadock (eds): Comprehensive Textbook of Psychiatry’de, 7. baskı, cilt.I, Philadelphia, Lippincott Williams&Wilkins, 2000, 1217-1231.

7. Gabbard GO: Combined psychotherapy and pharma-cotherapy. BJ Sadock, VA Sadock (eds): Comprehensive Textbook of Psychiatry’de, 7. baskı, cilt.II, Phila-delphia, Lippincott Williams&Wilkins, 2000, 2225-2234.

8. American Psychiatric Association: Practice Guideline for the Treatment of Patients with Schizophrenia. Washington DC, APA, 1997.

9. Dixon L, Adams C, Lucksted A: Update on family psychoeducation for schizophrenia. Schizophr Bull 2000; 26:5-20.

10. Lehman AF, Steinwachs DM and PORT coinvestigators: At issue: translating research into practice: The Schizophrenia Patient Outcomes Team (PORT) treat-ment recommendations. Schizophr Bull 1998; 24:1-10.

11. Leff J, Vaughn C: The role of maintenance therapy and relative expressed emotion in relapse of schizophrenia: a two-year follow up. Br J Psychiatry 1981; 139:102-104.

12. Gelder M, Mayou R, Cowen P: Psychiatry. New York, Oxford Unversity Press, 2000.

13. Mueser KT, Bond GR: Psychosocial treatment approaches for schizophrenia. Curr Op Psychiatry 2000; 13:27-35.

14. Leff J: Needs of the families of people with schizo-phrenia. Advan Psychiatr Treat 1998; 4:277-284.

15. Barrowclough C, Johnston M, Tarrier N: Attributions, expressed emotion, and patient relapse: an attributional model of relatives’ response to schizophrenic illness. Behav Ther 1994; 25: 67-88.

16. Vaughn CE, Leff JP: The influence of family and social factors as the course of psychiatric illness. Br J Psychiatry 1976; 129:125-137.

17. Overall J, Gorham D: The brief psychiatric rating scale. Psychol Reports 1962; 10:799-812.

18. Carmin C, Ownby R: The relationship between discharge readiness inventory scales and the brief psychiatric rating scale. Hosp Com Psychiatry 1994; 45:248-252.

19. Fidaner H, Elbi H, Fidaner C, Yalçın Eser S, Eser E, Göker E: Yaşam kalitesinin ölçülmesi, WHOQOL-100 ve WHOQOL-BREF. 3P Dergisi 1999; 7(Ek sayı 2):5-13.

20. Bulut I: Aile Değerlendirme Ölçeği (ADÖ) El Kitabı. Ankara, Özgüzeliş Matbaası, 1990.

21. Schneider L, Struening E: SLOF: a behavioral rating scale for assessing the mentally ill. Social Work Research and Abstracts 1983; 9-21.

22. Eker D, Arkar H: Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi 1995; 10(34):45-55.

23. Herz MI, Lamberti JS, Mintz: A program for relapse prevention in schizophrenia. A controlled study. Arch Gen Psychiatry 2000; 57:277-283.

24. Yıldız M: Psikososyal Beceri Eğitimi Uygulama Kılavuzu. PAREM Yayınları, İstanbul, Kutu Grafik, 2001.

25. Aker T, Sungur MZ: Şizofrenide Bireysel ve DavranışçıTerapi Yöntemleri. PAREM Yayınları, İstanbul, Kutu Grafik, 2001.

26. Rolland JS, Walsh F: Family therapy: systems approaches to assessment and treatment. RE Hales, SC Yudofsky (eds): Synopsis of Psychiatry’de, Washington DC, APP, 1996, 1097-1126.

27. Goldstein MJ, Rodnick EH, Evans JR May PR, Steinberg MR: Drug and family therapy in the aftercare treatment of acute schizophrenics. Arc Gen psychiatry 1978; 35:1169-1177.

28. Hogarty GE, Anderson CM, Reiss DJ, Kornblith SJ, Greenwald DP, Javna CD et al: Family psycho-education, social skills training, and maintenance chemotherapy in the aftercare treatment of schizophrenia, II: two-year effects of a controlled study on relapse and adjustment. Arch Gen Psychiatry 1991; 48:340-347.

29. Frank AF, Gunderson JG: The role of the therapeutic allience in the treatment of schizophrenia: relationship to course and outcome of a two-year longitudinal study. Arch Gen Psychiatry 1985; 42:887-896.

30. Pharoah FM, Mars JJ, Steiner D: Family intervention for schizophrenia. The Cochrane Library’de, Sayı 2, Update Software, Oxford, 2000.

31. Anderson CM, Reiss D, Hogarty GE: Schizophrenia and the Family. New York, Guilford, 1986.

32. Hogarty GE, Anderson CM, Reiss DJ Kornblith SJ, Greenwald DP, Ulrich RF et al: Family psycho-education, social skills training, and maintenance chemotherapy in the aftercare treatment of schizophrenia, I: One-year effects of a controlled study on relapse and expressed emotion. Arch Gen Psychiatry 1986; 43:633-642.

34. Tarrier N, Barrwclough C, Vaughn C, Bamrah JS, Porceddu K, Watts S et al: The community management of schizophrenia: a controlled trial of a behavioural intervention with families to reduce relapse. Br J Psychiatry 1988; 153:532-542.

35. Leff J, Kuipers L, Berkowitz R, Eberlein-Vries R, Sturgeon D: A controlled trial of social intervention in the families of schizophrenic patients. Br J Psychiatry 1982; 141; 121-134.

36. Liberman RP, Lillie F, Falloon IR, Harpin RE, Hutchinson W, Stoute B: Social skills training with relapsing schizophrenics: an experimental analysis. Behav Modif 1984; 8:155-179.

ISSN: 1302-6631
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2000
Yayıncı: -

Arşiv