Role of valproate in hyperammonemic encephalopathy in women in a tertiary psychiatric clinic

Objective: In patients with acute mental status change with elevated serum ammonia levels, when there is conco- mitant use of valproate, carbamazepine or any other susceptible agent, hyperammonemic encephalopathy is a possible phenomenon. Our aim was to describe this underreported phenomenon in detail and find possible risk factors associated with valproate induced hyperammonemic encephalopathy. Methods: We analyzed retrospective records of two years for female inpatients in the psychiatric ward for women in our hospital. Spearman’s rho correlation analysis was used for assessing the relation between serum ammonia and valproate levels. During the two years’ period, 961 patients were treated in the inpatient clinic. Because of a suspicion of hyperammonemic encephalopathy, serum ammonia levels of 37 patients were analyzed, revealing a total of 34 patients with high ammonia levels, warranting a diagnosis of hyperammonemic encephalopathy. Results: In 28 of these patients hyperammonemic encephalopathy was associated with valproate use. The time interval between initiation of valproate treatment and hyperammonemia was 11±7 days. For these patients, initiation dose of valproate was 883.93±249.83 mg/day (median: 1000 mg/day), daily valproate dose was 914.90±202.87 (median: 928.25) mg and during encephalopathy; valproate blood level was 82.36±25.80 ng/mL (median: 87.50 ng/mL). Serum ammonia level was positively correlated with initiation dose of valproate ( ρ (28) =0.472, p=0.011) and valproate blood levels during hyperammonemia ( ρ (28) =0.522, p=0.004). Polypharmacy and long-term intramuscular treatment were also prevalent in patients with hyperammonemic encephalopathy. Discussion: Early suspicion of hyperammonemic encephalopathy in patients taking valproate may improve the outcome of this under recognized problem. (Ana- tolian Journal of Psychiatry 2019; 20(6):589-596)

Bir üçüncü basamak psikiyatri servisindeki kadınlarda hiperamonyemik ensefalopatide valproik asidin rolü

Amaç: Akut mental durum değişikliği olan hastalarda yüksek serum amonyak değeri ve valproik asit, karbamazepin veya diğer etken ajanlardan birinin kullanımı varsa, hiperamonyemik ensefalopati olası bir durumdur. Literatürde nadir bildirilmiş olan bu durumu ayrıntılı olarak tanımlamayı ve valproik asite bağlı hiperamonyemik ensefalopati riskini artıran etkenleri araştırmayı amaçladık. Yöntem: Geriye dönük olarak, hastanemizdeki kadınlar için yataklı psikiyatri servisinde tedavi görmüş olan hastaların iki yıllık kayıtlarını inceledik. Serum amonyak düzeyleri ve val- proik asit düzeyleri arasındaki ilişkiyi Spearman’s rho korelasyon analizi ile inceledik. İki yıllık dönemde, yatan hasta servisinde 961 hasta tedavi edilmişti. Otuz yedi hastada hiperamonyemik ensefalopati şüphesi ile serum amonyak düzeyi tetkik edilmiş ve 34 hastada amonyak düzeyleri yüksek saptanarak hiperamonyemik ensefalopati tanısı konmuştu. Sonuçlar: Yirmi sekiz hastada hiperamonyemik ensefalopati valproik asit kullanımı ile ilişkiliydi. Valproik asitin başlanması ve hiperamonyemi arasındaki süre 11±7 gündü. Bu hastalarda valproik asit başlangıç dozu 883,93±249,83 mg/gün (medyan: 1000mg/gün), günlük valproik asit dozu 914.90±202.87 mg (medyan: 928.25 mg) ve ensefalopati sırasında valproik asit kan düzeyi 82.36±25.80 ng/mL (medyan: 87.50 ng/mL) saptandı. Serum amonyak düzeyleri, valproik asit başlangıç dozu ( ρ (28) =0.472, p=0.011) ve valproik asit kan düzeyleri ile ( ρ (28) =0.522, p=0.004) pozitif korelasyon göstermekteydi. Hiperamonyemik ensefalopatisi olan hastalarda çoklu ilaç kullanımı ve uzun süreli intramusküler antipsikotik kullanımının da sık olduğu görüldü. Tartışma: Valproik asit kullanan hasta- larda hiperamonyemik ensefalopatiden erken akla gelmesi, farkındalığın az olduğu bu sorun ile ilgili klinik sonuçların daha olumlu olmasını sağlayabilir. (Anadolu Psikiyatri Derg 2019; 20(6):589-596)

___

Post RM, Leverich GS, Kupka R, Keck PE Jr, Mc Elroy SL, Altshuler LL, et al. Clinical correlates of sustained response to individual drugs used in naturalistic treatment of patients with bipolar disor- der. Compr Psychiatry 2016; 66:146-156.

Marescaux C, Warter JM, Micheletti G, Rumbach L, Coquillat G, Kurtz D. Stuporious episodes during treatment with sodium valproate: Report of seven cases. Epilepsia 1982; 23:297-305.

Patel N, Landry KB, Fargason RE, Birur B. Reversible encephalopathy due to valproic acid induced hyperammonemia in a patient with bipolar I disorder: a cautionary report. Psychopharmacol Bull 2017; 47:40-44.

Goldberg JF, Ernst CL. Managing Side Effects of Psychotropic Medications. London: American Psychiatric Association, 2012.

Baddour E, Tewksbury A, Stauner N. Valproic acid-induced hyperammonemia: Incidence, clini- cal significance, and treatment management. Ment Health Clin 2018; 8:73-77.

Fernández Colomer B, Rekarte García S, García López JE, Pérez González C, Montes Granda M, Coto Cotallo GD. Valproate-induced hyperammo- nemic encephalopathy in a neonate: Treatment with carglumic acid. Ann Pediatr (Barc) 2014; 81:251-255.

Yamamoto Y, Takahashi Y, Suzuki E, Mishima, Inoue K, Itoh K, et al. Risk factors for hyper- ammonemia associated with valproic acid therapy in adult epilepsy patients. Epilepsy Res 2012; 101:202-209.

Yamamoto Y, Takahashi Y, Imai K, Mishima N, Yazawa R, Inoue K, et al. Risk factors for hyper- ammonemia in pediatric patients with epilepsy. Epilepsia 2013; 54:983-989.

Carlson T, Reynolds CA, Caplan R. Case report: valproic acid and risperidone treatment leading to development of hyperammonemia and mania. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2007; 46:356- 361.

Lewis C, Tesar GE, Dale R. Valproate-induced hyperammonemic encephalopathy in general hospital patients with one or more psychiatric disorders. Psychocosomatics 2017; 58:415-420.

Gerstner T, Buesing D, Longin E, Bendl C, Wenzel D, Scheid B, et al. Valproic acid induced ence- phalopathy-19 new cases in Germany from 1994 to 2003- a side effect associated to VPA-therapy not only in young children. Seizure 2006; 15:443- 448.

Farooq O, Zunga PM, Dar MI, Rather AQ, Rashid S, Basu J, Dar IH, Ashraf M. Non-hyperammo- nemic valproate induced encephalopathy. Ann Neurosci 2014; 21(2):76-79.

Murphy JV, Marquardt K. Asymptomatic hyperam- monemia in patients receiving valproic acid. Arch Neurol 1982; 39:591-592.

Verotti A, Trotta D, Morgese G, Chiarelli F. Valproate-induced hyperammonemic encephalo-pathy. Metab Brain Dis 2002; 17:367-373.

Dealberto MJ. Valproate-induced hyperammo-nemic encephalopaty: review of 14 cases in the psychiatric setting. Int Clin Psychopharmacol 2007; 22:330-337.

Segura-Bruna N, Rodriguez-Campello A, Puente V, Roquer J. Valproate-induced hyperammo-nemic encephalopathy. Acta Neurol Scand 2006; 114:1-7

Mehndiratta MM, Mehdiratta P, Phul P, Garg S. Valproate induced non hepatic hyperammonae-mic encephalopathy (VNHE)- a study from tertiary care referral university hospital, North India. J Pak Med Assoc 2008; 58:627-631.

Singh H, Nanjundappa GB, Reddi SK, Chandra PS. Carbamazepine induced asterixis with hyper-ammonemia: a case report with review of litera-ture. Indian J Psychol Med 2015; 37:99-101.

Adams EN, Marks A, Lizer MH. Carbamazepine-induced hyperammonemia. Am J Health Syst Pharm 2009; 66:1468-1470.

Chojecki AL, Gharibo M, Styler MJ. Hyperam-monemia, an under-recognized complication and adverse prognostic marker in Multiple Myeloma. Cell Death in Therapy 2015; 1:28-33.

Machhado MCC, Pinheiro da Silva F. Hyper-ammonemia due to urea cycle disorders: a poten-tially fatal condition in the intensive care setting. J Intensive Care 2014; 13:22.

Solomon S, singaravelu R. Valproate-induced hyperammonemic encephalopathy in a patient with ischemic stroke. Klinik Psikofarmakol Bülteni 2016; 26:413-416.

Zabun S, Sertçelik S, Nebioğlu M, Erkiran G, Eroglu M, Topbas E. A case report of valproate-induced hyperammonemic encephalopathy: A case report. Klinik Psikofarmakol Bülteni 2013; 23(Suppl.1):192.
Anadolu Psikiyatri Dergisi-Cover
  • ISSN: 1302-6631
  • Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
  • Başlangıç: 2000
  • Yayıncı: -
Sayıdaki Diğer Makaleler

Travma sonrası stres bozukluğu hastalarında travma tipinin plazma C-reaktif protein düzeyi ile ilişkisi

Naci OLAM, Alisan Burak YASAR

Yatarak tedavi gören şizofreni hastalarının saldırganlıkla ilgili algıları: Nitel bir çalışma

ADEVİYE AYDIN, MARAL KARGIN, EVRİM ÇELEBİ

Sertraline-induced dose related acute cervical dystonia in an adolescent patient

Mengühan ARAZ ALTAY

Türkiye’de 50 yaş ve üstü yetişkinler arasında psikiyatrik bozuklukların, hepatit seroprevalansının ve yasa dışı madde kullanım oranlarının dağılımı: Bölgesel temsili bir çalışma

Kader UĞUR, Emel ÜZMEZ, Nefise ÖZTÜRK, Süleyman AYDIN, Zekiye ÇATAK

Rates of distribution of psychiatric disorders, hepatitis seroprevalence and illicit substance usage among adults aged 50 years and over in Turkey: a regional representative study

Zekiye ÇATAK, Emel ÜZMEZ, Nefise ÖZTÜRK, KADER UĞUR, Süleyman AYDIN

Analysis of elderly patients treated with electroconvulsive therapy and complication rates: a single center experience

Gülçin ELBOĞA, Elif KARAYAĞMURLU, Şengül KOCAMER ŞAHİN, Abdurrahman ALTINDAĞ

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan, ilaç kullanmayan çocuklarda bozulmuş yeme davranışları ve obezite

Hasan Cem AYKUTLU, Işık GÖRKER

Morbid obezite hastalarında gece yeme davranışı ve psikiyatrik eş tanı

Vildan ÇAKIR KARDEŞ, Levent ATİK, Özge SARAÇLI, Nuray ATASOY, Melek CENGİZ METE

Methylphenidate treatment outcomes and gender differences in attentional deficit and hyperactivity disorder with epilepsy: a follow-up study

Perihan ÇAM RAY, Gonca Gül ÇELİK, Ayşegül YOLGA TAHİROĞLU, İpek SÜZER GAMLI, Özlem MİHRİBAN HERGÜNER

Bir üçüncü basamak psikiyatri servisindeki kadınlarda hiperamonyemik ensefalopatide valproik asidin rolü

Yasemin ÇELİK, Cenk VARLIK, Eren YILDIZHAN, Nesrin Buket TOMRUK, Armağan ÖZDEMİR, Doğan YILMAZ, Mehmetcan KAÇAR