Büyük Beş-50 Kişilik Testinin Türkçeye çevirisi ve Beş Faktör Kişilik Envanteri Kısa Formu ile karşılaştırılması

Amaç: Beş Faktör Kişilik Modeline dayalı olarak geliştirilmiş veya çevrilmiş az sayıda Türkçe kişilik testi vardır. Bu nedenle bu çalışmada, önce Büyük Beş-50 Kişilik Testi (B5KT-50-Tr) Türkçeye çevrilmiştir. Daha sonra B5KT-50Tr ile Beş Faktör Kişilik Envanteri Kısa Formu (5FKE-KF) aynı grup üzerinde uygulama yapılarak, testlerin yapıları ve faktörleri birçok işlemle karşılaştırılmıştır. Bu yolla iki testin birbirlerine göre benzerlik ve farklılıkların ortaya konulması amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma iki aşama ve iki ayrı çalışmayla yürütülmüştür. Birinci aşamada B5KT-50-Tr çevri çalışması yürütülmüştür. Bu çalışmaya 18-70 yaşları arasında 589 kadın, 578 erkek olmak üzere toplam 1167 kişi katılmıştır. Bu katılımcıların 98'i tekrar test çalışmasında da yer almıştır. İkinci aşamada ise iki test birlikte uygulanmıştır. Bu çalışmaya ise 18-80 yaşları arasında 786 kadın, 677 erkek olmak üzere toplam 1463 kişi katılmıştır. Bu katılımcıların 202'si tekrar test çalışmasında da yer almıştır. Sonuçlar: Çeviri çalışmasında B5KT-50-Tr'nin beş faktörle toplam varyansın %35.58'ini açıkladığı DFA sonuçlarına göre de model uyumu gösterdiği görülmüştür. Testin faktörlerinin 0.65-0.79 arasında iç tutarlılık, 0.55-0.80 arasında da testtekrar test bağıntıları hesaplanmıştır. Karşılaştırma çalışmasında ise B5KT-50-Tr, toplam varyansın %36.10'unu ve 5FKE-KF, toplam varyansın %32.11'ini açıklamıştır. DFA sonuçlarına göre ise iki test de birbirine yakın düzeyde model uyumu göstermiştir. Faktörlerin iç tutarlılıkları B5KT-50-Tr için 0.68-0.79, 5FKE-KF için 0.68-0.85 arasında hesaplanmıştır. İki testin faktörlerinin birbirleri ile bağıntıları ise 0.51-0.66 arasında bulunmuştur. Testler arasında MYK madde parametre değerleri açısından farklılık görülmezken, faktör puan ortalamaları açısından tüm faktörlerde fark bulunmuştur. Tartışma: Çeviri çalışmasında B5KT-50-Tr'nin temel psikometrik gereklilikleri karşıladığı görülmüştür. Karşılaştırma çalışmasında ise, karşılaştırılan özellikler açısından testlerin büyük oranda birbirine benzediği görülmüştür. Elde edilen sonuçlar, ayrıntılar açısından tartışılmıştır.

Translation of Big-Five Personality Questionnaire into Turkish and comparing it with Five Factor Personality Inventory Short Form

Objective: There is not great number of Turkish personality tests developed or adapted based on five factor model. For this reason, Big Five Personality Questionnaire (B5KT-50-Tr) was translated into Turkish. Consequently, B5KT-50-Tr and Five Factor Personality Inventory Short Form (5FPI-SF) were applied to the same group and constructs and factors of these two test were compared by various procedures. In this way we aimed to reveal the similarities and differences of two tests. Methods: The study was carried out in two phases and with two separate studies. In the first phase of the study B5KT-50-Tr was translated into Turkish. A total of 1167 people, 589 women and 578 men ranging in age from 18 to 70 participated in this study. Out of these participants 98 people took part in the test- retest study. In the second phase of the study both tests were administered and the total number of participants were 1463, 786 women and 677 men, ranging in age from 18 to 80. Results: In the translation study B5KT-50-Tr explained 35.58% of the total variance by five factors and CFA results showed model fit. Internal consistencies of the factors of the test were calculated between 0.65 and 0.79, and test-retest coefficients were between 0.55 and 0.80. As for the comparison study, B5KT-50-Tr explained 36.10% of the total variance and 5FPI-SF explained 32.11% of the total variance. According to the results of CFA both tests showed model fit at a close level to each other. Internal consistencies of the factors of B5KT-50-Tr were between 0.68 and 0.79, and for 5FPI-SF were between 0.68 and 0.85. The correlation coefficients of the factors of the two test with each other were found between 0.51 and 0.66. Although there was no difference between IRT item parameter values between two tests, mean factor scores of all factors were found different. Conclusion: Translation study show that B5KT-50-Tr has met the basic psychometric requirements. As for the comparison study, it has been observed that the tests are largely similar in terms of the features compared. The obtained results are discussed in terms of the details.

PDF

___

1. McAdams DP. The five-factor model in personality: A critical appraisal. Character Pers 1992; 60:329-361.
2. Funder DC. Personality. Annu Rev Psychol 2001; 52:197-221.
3. Digman JM. Personality structure: Emergence of the five-factor model. Annu Rev Psychol 1990; 41:417-440.
4. Eysenck SB, Eysenck HJ, Barrett P. A revised version of the psychoticism scale. Pers Individ Dif 1985; 6:21-29.
5. Tellegen A, Lykken DT, Bouchard TJ, Wilcox KJ, Segal NL, Rich S. Personality similarity in twins reared apart and together. J Pers Soc Psychol 1988; 54:1031-1039.
6. Guilford JP. Factors and factors of personality. Psychol Bull 1975; 82:802-814.
7. Zuckerman M, Kuhlman DM, Joireman J, Teta P, Kraft M. A comparison of three structural models for personality: The Big Three, the Big Five, and the Alternative Five. J Pers Soc Psychol 1993; 65:757-768.
8. McCrae RR, John OP. An introduction to the fivefactor model and its applications. Character Pers 1992; 60:175-215.
9. Ashton MC, Lee K. A theoretical basis for the major dimensions of personality. Eur J Pers 2001; 15:327-353.
10. Hogan J, Hogan R, Busch CM. How to measure service orientation. J Appl Psychol 1984; 69:167- 173.
11. Almagor M, Tellegen A, Waller NG. The Big Seven Model: A cross-cultural replication and further exploration of the basic dimensions of natural language trait descriptors. J Pers Soc Psychol 1995; 69:300-307.
12. McCrae RR, Costa PT. Personality trait structure as a human universal. Am Psychol 1997; 52:509- 516.
13. Block J. A contrarian view of the five-factor approach to personality description. Psychol Bull 1995; 117:187-215.
14. Block J. Millennial contrarianism: The five-factor approach to personality description 5 years later. J Res Pers 2001; 35:98-107.
15. McCrae RR. Personality theories for the 21st century. Teach Psychol 2011; 38:209-214.
16. Goldberg LR. An alternative 'description of personality': the big-five factor structure. J Pers Soc Psychol 1990; 59:1216-1229.
17. Goldberg LR. The Development of Markers for the Big-Five Factor Structure. Psychol Assess 1992; 4:26-42.
18. McCrae RR, Costa JPT. A five-factor theory of personality. LA Pervin, OP John (Eds.), Handbook of Personality: Theory and Research, second ed., New York/London, the Guilford Press, 1999, p.139-153.
19. Saucier G, Ostendorf F. Hierarchical subcomponents of the Big Five personality factors: a cross-language replication. J Pers Soc Psychol 1999; 76:613-627.
20. DeYoung CG, Quilty LC, Peterson JB, Gray JR. Openness to experience, intellect, and cognitive ability. J Pers Assess 2014; 96:46-52.
21. McCrae RR. Openness to experience: Expanding the boundaries of Factor V. Eur J Pers 1994; 8:251-272.
22. Soubelet A, Salthouse TA. The role of activity engagement in the relations between openness/ intellect and cognition. Pers Individ Dif 2010; 49:896-901.
23. Ingram PB, Boan-Lenzo C, Vuyk MA. Openness/ intellect in a 50-item IPIP instrument. J Psychoeduc Assess 2013; 31:600-605.
24. Ashton MC, Lee K, Vernon PA, Jang KL. Fluid intelligence, crystallized intelligence, and the openness/intellect factor. J Res Pers 2000; 34:198-207.
25. Pace VL, Brannick MT. How similar are personality scales of the 'same' construct? A metaanalytic investigation. Pers Individ Dif 2010; 49:669-676.
26. Stricker LJ, Ross J. Intercorrelations and reliability of the Myers-Briggs Type Indicator scales. Psychol Rep 1963; 12:287-293.
27. Jackson DN. The dynamics of structured personality tests: 1971. Psychol Rev 1971; 78:229-248.
28. Gough HG. A managerial potential scale for the California Psychological Inventory. J Appl Psychol 1984; 69:233-240.
29. Wiggins JS. A psychological taxonomy of traitdescriptive terms: The interpersonal domain. J Pers Soc Psychol 1979; 37:395.
30. Drummond RJ. A Review of the High School Personality Questionnaire. J Couns Dev 1986; 65:218-219.
31. Costa PT, McCrae RR, Dye DA. Facet scales for agreeableness and conscientiousness: a revision of tshe NEO personality inventory. Pers Individ Dif 1991; 12:887-898.
32. Cattell RB, Cattell HE. Personality structure and the new fifth edition of the 16PF. Educ Psychol Meas 1995; 55:926-937.
33. Cattell RB, Gibbons B. Personality factor structure of the combined Guilford and Cattell Personality Questionnaires. J Pers Soc Psychol 1968; 9:107-120.
34. Rushton JP, Irwing P. A general factor of personality in 16 sets of the Big Five, the GuilfordZimmerman Temperament Survey, the California Psychological Inventory, and the Temperament and Character Inventory. Pers Individ Dif 2009; 47:558-564.
35. Soto CJ, John OP. Ten facet scales for the Big Five Inventory: Convergence with NEO PI-R facets, self-peer agreement, and discriminant validity. J Res Pers 2009; 43:84-90.
36. Prinzie P, Stams GJJ, Dekovic M, Reijntjes AH, Belsky J. The relations between parents' Big Five personality factors and parenting: A meta-analytic review. J Pers Soc Psychol 2009; 97:351- 362.
37. Clarke S, Robertson I. An examination of the role of personality in work accidents using metaanalysis. Appl Psychol 2008; 57:94-108.
38. Connor-Smith JK, Flachsbart C. Relations between personality and coping: a meta-analysis. J Pers Soc Psychol 2007; 93:1080-1107.
39. Tett RP, Jackson DN, Rothstein M. Personality measures as predictors of job performance: A meta-analytic review. Pers Psychol 1991; 44:703-742.
40. Saucier G, Goldberg LR. Assessing the Big Five: Applications of 10 psychometric criteria to the development of marker scales. BD Raad, M Perugini (Eds.), Big Five Assessment, Seattle, WA, Hogrefe and Huber, 2002, p.29-58.
41. Gow AJ, Whiteman MC, Pattie A, Deary IJ. Goldberg's 'IPIP' Big-Five factor markers: Internal consistency and concurrent validation in Scotland. Pers Individ Dif 2005; 39:317-329.
42. Goldberg LR, Johnson JA, Eber HW, Hogan R, Ashton MC, Cloninger CR, et al. The international personality item pool and the future of public-domain personality measures. J Res Pers 2006; 40:84-96.
43. Somer O, Korkmaz M, Tatar A. Beş Faktör Kişilik Envanteri'nin Geliştirilmesi-I: Ölçek ve Alt Ölçeklerin Oluşturulması. Turk Psikol Derg 2002; 17:21-33.
44. Tatar A. Beş Faktör Kişilik Envanterinin kısa formunun geliştirilmesi. Anadolu Psikiyatri Derg 2016; 17:14-23.
45. Tatar A. Çok Boyutlu Kişilik Envanteri'nin MaddeCevap Kuramına Göre Kısa Formunun Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005.
46. Gulgoz S. Five-factor model and the NEO-PI-R in Turkey. RR McCrae, J Allik (Ed.), The FiveFactor Model of Personality Across Cultures, New York, Kluwer Academic/Plenum Publishers, 2002, p.175-196.
47. Atak H. On-Maddeli Kişilik Ölçeği'nin Türk Kültü- rüne Uyarlanması. Nöropsikiyatri Arşivi 2013; 50:312-319.
48. Bacanlı H, İlhan T, Aslan S. Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT). Türk EBD 2009; 7:261-279.
49. Gosling SD, Rentfrow PJ, Swann WB. A very brief measure of the Big-Five personality domains. J Res Pers 2003; 37:504-528.
50. Caprara GV, Barbaranelli C, Borgogni L, Perugini M. The 'Big Five Questionnaire': A new questionnaire to assess the five factor model. Pers Individ Dif 1993; 15:281-288.