BeMaS Haset ve Gıpta Ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Dilsel eşdeğerlik, güvenilirlik ve geçerlilik çalışması

Amaç: Psikoloji literatüründe haset ilk olarak psikanalitik yaklaşım tarafından çalışılmaya başlanmakla beraber, bu çalışmalar kavramsallaştırma ve tanımlama ile sınırlı kalmış ve ölçüm çalışmaları ancak son yıllarda gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Literatür taramalarında bulunan diğer dillerde geliştirilmiş ölçekler incelendiğinde, yaygın olarak kullanılan ölçeklerin haseti sadece kötücül boyutuyla ele aldığı ve Türkçede gıpta olarak nitelendirilen, hasetin güdüleyici, olumlu boyutunu ölçmediği görülmüştür. İngilizce olarak 2015 yılında geliştirilen BeMaS (Benign and Malicious Envy Scale) Haset ve Gıpta Ölçeği bu anlamda hasetin hem olumlu, hem de olumsuz boyutunu ölçen ilk ölçektir. Bu çalışmada, belirtilen haset ölçeğinin Türkçe uyarlama, güvenilirlik ve geçerlilik çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Dilsel eşdeğerlik çalışmasında 44 İngilizce okutmanına, üç hafta ara ile Türkçe ve İngilizce formlar uygulanmıştır. Güvenilirlik ve geçerlilik analizleri için uygulanan anketlere katılan 422 kişi 18-65 yaşları arasında, katılımcıların %64'ü kadın ve yaş ortalaması 32.92'dir. Bulgular: Analizlerde kullanılan t testi ve Pearson korelasyon sonuçları dilsel eşdeğerliğin sağlandığını göstermektedir. Kullanılan test-tekrar test, Cronbach alfa iç tutarlılık ve madde analizleri de ölçeğin güvenilirliğinin yüksek olduğunu göstermektedir. Geçerlilik analizleri için uygulanan açımlayıcı ve çoklu özellik çoklu yöntem bulguları ölçeğin iki faktörlü bir yapıda ve kabul edilebilir düzeyde uyum indekslerini sağladığını göstermektedir. Ölçeğin yakınsama geçerliliği için haset ve gıpta ile sosyal karşılaştırma yönelimi arasındaki korelasyon incelenmiş ve anlamlı bir ilişki elde edilmiştir. Ölçeğin ayırt edici geçerliliği için yapılan analizlerde haset boyutunun nevrotizm ve benlik saygısı ile pozitif yönlü, şükür ile negatif yönlü anlamlı ilişkileri olduğu görülmüştür. Tartışma: Bu araştırmanın bulguları BeMaS-T Haset ve Gıpta Ölçeğinin yetişkinlerde haset ve gıpta eğilimlerini ölçebilen, dilsel açıdan eşdeğerliği olan, güvenilir ve geçerli bir ölçüm aracı olduğunu göstermektedir.

Turkish adaptation of BeMaS Benign and Malicious Envy Scale: transliteral equivalence, reliability and validity study

Objective: Even though the psychoanalytic approach was the first to study envy in psychology literature, those studies were limited to conceptualization and definition where studies of measurement have been carried out only in recent years. In the literature search, when the scales developed in different languages have been examined, it was seen that the commonly used scales evaluate envy only with its malicious dimension and do not measure motivating and positive dimension of envy, which is referred to as 'gıpta' in Turkish. Benign and Malicious Envy Scale (BeMaS) that was developed in 2015 is the first scale to measure envy both with its positive and negative dimension. In this study, Turkish adaptation, reliability and validity studies of the aforementioned envy scale have been implemented. Methods: In the transliteral equivalence study, Turkish and English forms have been administered to 44 English instructors with a 3-week interval. For the reliability and validity analyses, 422 individuals between the ages of 18 and 65 participated in the surveys of whom 64% was female and mean age was 32.92. Results: Results of t test and Pearson correlation analyses showed that transliteral equivalence was supported. Test-retest, Cronbach alpha internal consistency, and item analyses also showed that the scale had high levels of reliability. Results of the exploratory and multitrait-multimethod analyses used for the validity study indicated that the scale consisted of two factors and achieved acceptable levels of fit indices. For convergent validity, the correlation between malicious-benign envy and social comparison orientation was examined and a significant relation

PDF

___

1. Berman A. Envy at the crossroad between destruction, self-actualization, and avoidance. SL Schwartzberg, L Navaro (Ed.), Envy, Competition and Gender, New York: Taylor & Francis, 2007, p.17-32.
2. Smith RH, Kim SH. Comprehending envy. Psychol Bull 2007; 133:46-64.
3. Navaro L. Haset ve Rekabet. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2011.
4. Rawls J. A Theory of Justice. Cambridge: Harvard University Press, 1999.
5. Parrott WG, Smith, RH. Distinguishing the experiences of envy and jealousy. J Pers Soc Psychol 1993; 64:906-920.
6. TDK Bilim ve Sanat Terimleri Ana Sözlüğü. 2016, http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bilimsana t&arama=kelime&guid=TDK.GTS.576119444ff9b 3.19240972
7. Freud S. Some psychical consequences of anatomical distinction between the sexes. J Strachey (Ed.), The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud (Vol. 19). London: Hogarth Press, 1961, p.241-260.
8. Klein M. Haset ve Şükran. Üçüncü baskı, İstanbul: Metis Yayınları, 2011, p.17.
9. Kilbourne B. Utanç ve Haset, Görünüm Kaygısı ve Kem Göz. Birinci baskı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2014, p.2.
10. Feldman E, De Paolo H. An investigation into the psychoanalytic concept of envy. Int J Psychoanal 1994; 75:217-234.
11. Lange J. Crusius J, Dispositional envy revisited: unraveling the motivational dynamics of benign and malicious envy. Pers Soc Psychol Bull 2014; 55:1-11.
12. Gold BT. Enviousness and its relationship to maladjustment and psychopathology. Pers Individ Dif 1996; 21:311-321.
13. Smith RH, Parrott WG, Diener E, Hoyle RH, Kim SH. Dispositional envy. Pers Soc Psychol Bull 1999; 25:1007-1020.
14. McCullough ME, Emmons RA, Tsang J. The grateful disposition: A conceptual and empirical topography. J Pers Soc Psychol 2002; 82:112-127
15. Van de Ven N, Zeelenberg M, Pieters R. Appraisal patterns of envy and related emotions. Motiv Emot 2011; 36:195-204
16. Appel H, Crusius J, Gerlach A. Social comparison, envy, and depression on facebook: A study looking at the effects of high comparison standards on depressed individuals. J Soc Clin Psychol 2015; 34:277-289.
17. Veselka L, Giammarco EA, Vernon PA. The dark triad and the seven
18. Terzioğlu B. Ötekini Gözeten İktisadi Davranışlarda Empatinin Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
19. Lang JWB, Fries S. A revised 10-item version of the achievement motives scale. Eur J Psychol Assess 2006; 22:216-224.
20. Gibbons FX, Buunk BP. Individual differences in social comparison: The development of a scale of social comparison orientation. J Pers Soc Psychol 1999; 76:129-142.
21. Teközel M. Sosyal Karşılaştırma Sürecinde Benliğin Olumlu Değerlendirilmesi İhtiyacının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2000.
22. Rosenberg M. Society and Adolescent Self-image. New Jersey: Princeton University Press, 1965.
23. Çuhadaroglu F. Adolesanlarda Benlik Saygısı. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Ankara, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1986.
24. Bacanlı H, İlhan T, Arslan S. Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 2009; 7(2):261-279.
25. Rotter JB. Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs 1966; 80(1, Whole No. 609).
26. Dağ İ. Rotter'ın iç-dış kontrol odağı ölçeği (RIDKOÖ)'nin üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Dergisi 1991; 26(7):10-17.
27. Göcen G. Şükür ile Psikolojik İyi Olma Hali Arasındaki İlişki Üzerine Bir Alan Araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.