Mehmet YILMAZ, Ertunç GÜNDÜZ, Gökşen ÜÇÜNCÜ, Ferhat KARAKAYA, Osman ÇİMEN

SEKİZİNCİ SINIF FEN BİLİMLERİ DERS KİTABINDAKİ BİYOLOJİ KONULARININ BİLİMSEL İÇERİK BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Kavramların öğrenilmesinde öğrenci ve öğretmenlere rehber olan ders kitaplarının bilimsel açıdan hata içermemesi oldukça önemlidir. Özellikle, öğrencileri kavram yanılgısına düşürecek bilgi ve içeriklerin ders kitaplarında yer almaması gerekmektedir. Bu araştırmada 2018- 2019 eğitim öğretim yılı itibari ile değişen öğretim programına uygun olarak M.E.B. tarafından beş sene süre ile 8. sınıf fen bilimleri dersinde okutulması onaylanmış ders kitabındaki biyoloji öğrenme alanına ait konuların bilimsel içerik açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada yöntem olarak döküman analizi yapılmıştır. Çalışmada, DNA ve Genetik Kod ile Enerji Dönüşümleri ve Çevre Bilimi ünitelerinde bilimsel hatalı, eksik içerik bilgisi yer alıp almadığı Biyoloji alan uzmanları tarafından incelenmiştir. Araştırma bulguları, ünite ve bölümlere göre gruplandırılarak verilmiştir. Bulgularda, kitapta tespit edilen eksik ya da hatalı bilgiler ve yanlış kavramlar, uluslararası biyoloji alanyazınında kabul gören kaynaklar referans gösterilerek değelendirilmiş ve tablolaştırılmıştır. Anlamlı öğrenmelerin gerçekleşmesi için ders kitabında yer alan bu hataların ivedilikle düzeltilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Fen bilimleri ders kitabı, bilimsel hata, alternatif kavram, kavram yanılgısı

INVESTIGATION OF THE BIOLOGY SUBJECTS IN EIGHTH GRADE SCIENCE TEXTBOOK IN TERMS OF SCIENTIFIC CONTENT

It is very important that the textbooks which provide guidance to the students and teachers in the learning of the concepts do not contain any scientific errors. In particular, the information and content that will reduce students' misconceptions should not be included in the textbooks. The aim of this study is to examine the topics of biology in the 8th science course textbook, used for 2018-2019 academic year, approved by the Ministry of National Education of Turkey. Document analysis was done as a method in the research. In this study, it has been examined by the experts of the field of biology who have received scientific erroneous and incomplete content information in the units of DNA and Genetic Code and Energy Transformations and Environmental Science. The research findings were categorized according to the units and chapters. In the findings, incomplete or erroneous information and misconceptions identified in the book were evalued and tabulated with reference to accepted sources in international biology literature. For the realization of meaningful learning, it is recommended that these errors in the textbook should be corrected immediately.

Keywords:

Science textbook, scientific error, alternative conception, misconception,

PDF

___

Alkan, C. (1996). Eğitim Teknolojisi. Ankara: Atilla Kitabevi.
Atıcı, T., Samancı, N.K., & Özel, Ç.A. (2007). İlköğretim fen bilgisi ders kitaplarının biyoloji konuları yönünden eleştirel olarak incelenmesi ve öğretmen görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 115-133.
Brooker, R.J.(2012). Genetics : analysis & principles, Fourth Edition, McGraw-Hill, USA, 761p.
Bybee, R. W. (1985) The Sisyphean question in science education: What should scientifically and technologically literate person know, value and do—As a citizen? In Science Technology Society: 1985 Yearbook of the National Science Teachers Association. Washington, DC.
Cunningham, W.P. & Cunningham, M.A. (2018). : s.235-236). Environmental Science: A Global Concern, Fourteenth Edition, McGraw-Hill Education, USA, 616pp.
Çapa, Y. (2000): “An Analysis of 9th Grade Students’ Misconceptions Concerning Photosynthesis and Respiration in Plants”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Demircioğlu, H.,& Geban, Ö. (1996). Fen Bilgisi Öğretiminde Bilgisayar Destekli Öğretim ve Geleneksel Problem Çözme Etkinliklerinin Ders Başarısı Bakımından Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (13),183-185.
Eichorn, S.E & Evert, R.F. (2016). Raven Bitki Biyolojisi, Çeviri Editörü: İsmail Türkan, Palme Yayıncılık, 822 s., Ankara.
Ellis, R. (1997). The empirical evaluation of language teaching materials. ELT Journal 51,36-42.
Eyidoğan, F., & Güneysu, S. (2002). İlköğretim fen bilgisi kitaplarındaki kavram yanılgılarının incelenmesi. V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
Freeman, S. (2011). Biological science, Pearson Benjamin Cummings, 1127p, USA.
Gül, Ş., Özay-Köse, E., & Konu, M. (2014). Genetik ünitesinin öğretiminde kavram karikatürü kullanımının biyoloji öğretmeni adayları üzerine etkisi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2(1), 1-22.
Gündüz, E., Yılmaz, M., & Çimen, O. (2016). MEB ortaöğretim 10. sınıf biyoloji ders kitabının bilimsel içerik bakımından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 414-430.
Hall, J.E. (2017). Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji, Çeviri Editörü: Berrak Çağlayan Yeğen, Güneş Tıp Kitabevleri, 1142s., Ankara.
Hickman, C.P., Roberts, L., & Larson, A. (2016). Integrated principles of zoology, Mc-Graw Hill International Edition, 871p., USA.
Johnson, G. (2018). The Living World, McGraw-Hill Education, 828 s.
Karslı, F., & Ayas, A. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kimya konularında sahip oldukları alternative kavramlar. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 7(2), 284-313.
Kelly, A.V. (1989). Curriculum. theory and practice. London.Paul Chapman Publishing Ltd.
Kete, R., & Acar, N. (2007). Lise 2 biyoloji ders kitaplarına üzerine öğrenci tutumlarının analizi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 221-230.
Krebs, J. C. (2009). Ecology (Sixth Edition), Pearson International Edition, Publishing as Benjamin Cummings, 655 p., USA.
Kurt, H. (2013). Biyoloji öğretmen adaylarının “bağışıklık” konusundaki bilişsel yapıları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 242-264.
Kuru, M. (2011). Omurgalı hayvanlar. Ankara: Palme Yayıncılık.
Lederman, N., & Niess, M. (1998) Survival of the fittest. School Science and Mathematics, 98 (4), 169-172.
Mader, S.S., & Windelspecht, M. (2018). Essentials of Biology, Fifty Edition, McGraw-Hill Education, 265 s.
MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı [MEB TTKB]. (2013). “Taslak kitap incelemede değerlendirmeye esas olacak kriterler” konulu 27040 sayılı, 14.01.2013 tarihli yazı. Ankara: MEB
Milli Eğitim Bakanlığı (2005) İlkoğretim Fen ve Teknoloji Programı (6-8. sınıf). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2005.
Molles, C.M. 2016. Ecology (Concepts and Appications), McGraw-Hill, 622 p., USA.
Morrissey, J.F. & Sumich, J.L. (2016). Deniz Yaşamı Biyolojisine Giriş. Çeviri Editörleri: Mehmet Karataş, Hasan Hüseyin Atar, Nobel Yayıncılık, 452s., Ankara.
Odum, E.P., & Barrett, G.W. (2008). Ekoloji’nin Temel İlkeleri. Çeviri Editörü: Kani Işık, Palme Yayıncılık, 598 s., Ankara.
Oluk, S., & Oluk, E. (2016). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin canlılarda enerji kavramıyla ilgili bazı kavram yanılgıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 51, 97-111.
Özay, E., & Hasenekoğlu, İ. (2007). Lise 3 biyoloji ders kitaplarındaki görsel sunumda gözlenen bazı sorunlar. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 4(1), 80-91.
Pollard, T.D., Earnshaw, W.C., Lıppıncott-Schwartz, J., & Johnson, G.T. (2017). Cell Biology, Elsevier, USA, 882s.
Pough, F.H., Janis, C.M., & Helser, J.B. (2009). Vertebrate Life, Pearson International Edition, 688p, USA,
Reece, J.B, Urry, L.A.,Cain, M.L., Wasserman, S.A., Minorsky, P.V., & Jackson, R.B. (2013). Campbell Biyoloji, Çeviri Editörleri: Ertunç Gündüz, İsmail Türkan: Palme Yayıncılık, s.1263, Ankara.
Reid, D. (1990). The Role of pictures in learning biology: Part 2, picture-text processing. Journal of Biological Education, 24(4), 251-258.
Russell, P.J., Hertz, P.E., Beverly McMillan, B. (2011). Biology: The Dynamic Science, Second Edition, Brooks/Cole, Cengage Learning, Canada, 1284 s.
Sadava, D.,Hillis, M.D., Heller, H.C., & Berenbaum, M.R. (2014). Yaşam bilimi biyoloji, Çev. Editörleri: Ertunç Gündüz, İsmail Türkan, Palme Yayıncılık, Ankara.
Simon, E.J., Dickey, J.L., Hogan, K.A. & Reece, J.B. (2017). Campbell Temel Biyoloji, Çeviri Editörleri: Ertunç Gündüz, İsmail Türkan, Palme Yayıncılık, 639 s., Ankara.
Smith, M.T., & Smith, L.R. (2009). Elements of Ecology, International Edition, Pearson Benjamin Cummings, 649p, USA.
Solomon, E. P. (2003). İnsan Anatomisi ve Fizyolojisine Giriş, Çev. Editörü: L. Bikem Süzen, Birol Yayıncılık, 274s., İstanbul.
Soong, B.C., & Yager, R.E. (1993). The Inclusion of STS Material in the Most Frequently Used Secondary Science Textbook in the U.S. Journal of Research in Science Teaching, 30(4), 339-349.
Teiz, L., & Zeiger, E. (2008). Bitki Fizyolojisi. Çeviri Editörü: İsmail Türkan, Palme Yayıncılık, 690s., Ankara.
Tekkaya, C., & Balcı, S. (2003). Öğrencilerin Fotosentez ve Bitkilerde Solunum Konularındaki Kavram Yanılgılarının Saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 24: 101-107.
Toprak, T. (1993). İlkokul ders kitaplarının öğretim programına uygunluğunun değerlendirilmesi (Adana ilinde bir araştırma), Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Türkmen, L., Çardak, O., & Dikmenli, M. (2014). Lise öğrencilerinin canlıların çeşitliliği ve sınıflandırılması konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 155-168.
Ünsal, Y., & Güneş, B. (2004). Bir kitap inceleme çalışması örneği olarak MEB lise 1. sınıf fizik ders kitabının eleştirel olarak incelenmesi, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(3), 198-124.
Ünsal, Y., & Güneş, B. (2002). Bir kitap inceleme çalışması örneği olarak MEB. İlköğretim 4. sınıf fen bilgisi ders kitabına fizik konuları yönünden eleştirel bir bakış, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3) 110-120.
Weiss, I. R., Pasley, J. D., Smith, P. S., Banilower, E. R., & Heck, D. J. (2003). Looking inside the classroom: A study of K-12 mathematics and science education in the United States. Chapel Hill, NC: Horizon Research.
Yeşilyurt, S., & Gül, Ş. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin taşıma ve dolaşım sistemleri ünitesi ile ilgili kavram yanılgıları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 17-48.
Yılmaz, M., Gündüz, E., Çimen, O., & Karakaya, F. (2017a). 7. sınıf fen bilimleri ders kitabı biyoloji konularının bilimsel içerik incelemesi., Turkish Journal of Education, 6(3), 17-35. DOI: 10.19128/turje.318064.
Yılmaz, M., Gündüz, E., Diken, E., & Çimen, O. (2017b). 8. sınıf fen bilimleri ders kitabındaki biyoloji konularının bilimsel içerik açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 128-142. DOI: 10.17556/erziefd.330600
Yılmaz, M., Üçüncü, G., Karakaya, F., & Çimen, O. (2018). Fen bilimleri öğretmenlerinin sosyal medyada yer alan hatalı sekizinci sınıf biyoloji soruları hakkında farkındalıkları. II. Ulusal Biyoloji Eğitimi Kongresi – Bildiri Özetleri Kitabı 03-05 Temmuz 2018 – Aksaray Üniversitesi, 51.