YÜKSEK RİSKLİ GEBELERİN ÖZ YETERLİLİK VE SOSYAL DESTEK ALGILARI

Öz ÖZETAmaç:Öz yeterlilik bireyin gelecekte karşılaşabileceği güç durumların üstesinden gelmede ne derecede başarılı olabileceği konusundaki inancıdır. Sosyal destek ise güç durumdaki ya da stres altındaki bireye eş, aile ve arkadaşları gibi yakın çevresi tarafından sağlanan maddi, manevi veya bilişsel yardımı ifade eder. Öz yeterlilik ve sosyal desteğin yüksek olması hastalıkların yönetiminde olumlu etki göstermektedir. Bu çalışma yüksek riskli gebeliklerde öz yeterlilik ve sosyal destek algısını belirlemek amacıyla planlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Nicel ve tanımlayıcı tipteki bu araştırma, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Araştırma Hastanesi Perinatoloji Servisinde yatan 140 yüksek riskli gebe ile yapılmıştır. Veriler gebe tanıtım formu ve Öz Etkililik Yeterlilik Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ile 27 Ocak-30 Nisan 2014 tarihleri arasında toplanmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan gebelerin Öz Etkililik Yeterlilik puan ortalamaları 81.45±10.98 iken, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek puan ortalamaları 71.20±11.86 olarak saptanmıştır. Gebelerin öz yeterliliğinde yaş, gebelik sayısı, doğum sayısı ve yaşayan çocuk sayısının; gebelerin çok boyutlu algılanan sosyal desteklerinde ise öğrenim ve gelir durumu, gebelik sayısı, doğum sayısı, yaşayan çocuk sayısı ve abortus/kürtaj öyküsünün etkili olduğu görülmüştür. Sonuç: Gebe kadınların desteklenmesi ve öz yeterliliğini artırmaya yönelik stratejiler geliştirmesi önemlidir.Anahtar Kelimeler: Gebelik; yüksek risk; öz yeterlilik; sosyal destek ABSTRACTPerceptions of Social Support and Self-Sufficiency in High-Risk PregnanciesObjective: Self-efficacy is the one’s belief in one will be successful in overcoming difficult situations be faced in the future. Social support means that spiritual or cognitive assistance supplied to embattled or under stress individuals by partners, family members, friends and acquaintances. The high self-efficacy and social support has a positive effect in the management of disease. This quantitative and descriptive study study was designed to identify the perception of self-efficacy and social support in high-risk pregnancies. Method: Research was conducted with 140 high-risk pregnant in Kocaeli University Medical Faculty Hospital Perinatology Clinic. The data was collected with Pregnant Information Form, The Self-Efficacy Scale and Multidimensional Scale of Perceived Social Support in between 27 January-30 April 2014. Results: It was found that Self-Efficacy scores of pregnants participating in the study 81.45 ± 10.98 and Multidimensional Scale of Perceived Social Support scores was 71.20 ± 11.86. It wasseen that age, number of pregnancies, births and children were effective in the self-sufficiency, education, income level, number of pregnancies, births, children and abortion story were effective in perceived social support.Conclusion: It is important to support the pregnants and development of strategies for increasing self sufficiency.Keywords: Pregnancy; high risk; self-efficacy; social support

PDF

___

Akgül A. Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri-SPSS Uygulamaları. 3. Baskı. Ankara: Emek Ofset Ltd. Şti; 2005. p.98-132.
Alhusen JL, Gross D, Hayat MJ, Rose L, Sharps PW. The Role Of Mental Health On Maternal-Fetal Attachment İn Low-Income Women. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2012; 41(6): 71-81.
Beebe KR, Lee KA, Carrieri-Kohlman V, Humphreys J. The Effects Of Childbirth SelfEfficacy And Anxiety During Pregnancy On Prehospitalization Labor. JOGNN 2007; 36(5): 410-8.
Brink E, Alsén P, Herlitz J, Kjellgren K, Cliffordson C. General Self-Efficacy And HealthRelated Quality Of Life After Myocardial İnfarction. Psychol Health Med 2012; 17(3): 346-55.
Chou FH, Kuo SH, Wang RH. A longitudinal study of nausea and vomiting, fatigue and perceived stress in, and social support for pregnant women through the three trimesters. Kaohsiung J Med Sci. 2008; 24(6): 306-14.
Dirik G, Sertel P, Kartal M. Fibromyalji Sendromlu Hastaların Yaşadıkları Psikolojik Sıkıntılar İle Sosyal Destek, Öz Yeterlik Ve Yeti Yitimi İlişkisi. Düzce Tıp Dergisi 2011; 13(1): 45-52 .
Doni NY, Şimşek Z, Gürses G, Özer MS. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Ögrencilerinin ÖzEtkililik Yeterlik Düzeyleri. Fırat Saglık Hizmetleri Dergisi 2009; 4(12): 21-34.
Eker D, Arkar H, Yaldız H. Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği'nin Gözden Geçirilmiş Formunun Faktör Yapısı, Geçerlik Ve Güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2001; 12(1):17-25.
Elsenbruch S, Benson S, Rucke M, Rose M, Dudenhausen J, Pincus-Knackstedt MK et al. Social Support During Pregnancy: Effects On Maternal Depressive Symptoms, Smoking And Pregnancy Outcome. Hum Reprod 2007; 22(3):869- 77.
Giurgescu C, Penckofer S, Maurer MC, Bryant FB. Impact Of Uncertainty, Social Support And Prenatal Coping On The Psychological Well-Being Of High-Risk Pregnant Women. Nurs Res 2006; 55(5): 356-65.
Gözüm S, Aksayan S. Öz Etkililik Yeterlik Ölçeği'nin Türkçe Formunun Güvenilirlik Ve Geçerliliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1999; 2(1): 21-34.
Husain N, Cruickshank K, Husain M, Khan S, Tomenson B, Rahman A. Social Stress And Depression During Pregnancy And İn The Postnatal Period İn British Pakistani Mothers: A Cohort Study. J Affect Disord. 2012; 140(3): 268-76.
Karataş T, Mete S. Gebelikte Bulantı Kusma Sorunu Yaşama Durumu İle Sosyal Destek Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. DEUHYO ED 2012; 5(2): 47- 52.
Keskin G, Orgun F. Öğrencilerin Öz EtkililikYeterlilik Düzeyleri İle Başa Çıkma Stratejilerinin İncelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2006; 7(2):92-9.
King DK, Glasgow RE, Toobert DJ, Strycker LA, Estabrooks PA, Osuna D, Faber AJ. Self-Efficacy, Problem Solving, And Social-Environmental Support Are Associated With Diabetes Self-Management Behaviors. Diabetes Care 2010; 33(4):751-3.
Korkmaz T, Tel H. Koah'lı Hastalarda Anksiyete, Depresyon Ve Sosyal Destek Durumunun Belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik Ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2010; 13(2): 79-86.
Kulakçı H, Ayyıldız TK, Emiroğlu ON, Köroğlu E. Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Öz Yeterlilik Algılarının Ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2012; 5(2): 53-64.
Kumar R, Lal R. The Role Of Self-Efficacy And Gender Difference Among The Adolescents. Journal Of The Indian Academy Of Applied Psychology 2006; 32(3): 249-54.
Loeb SJ, Steffensmeier D, Kassab C. Predictors Of Self-Efficacy And Self-Related Health For Older Male Inmates. Journal Of Advanced Nursing 2011; 67(4): 811-20.
Mermer G, Bilge A, Yücel Ü, Çeber E. Gebelik ve Doğum Sonrası Dönemde Sosyal Destek Algısı Düzeylerinin İncelenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2010; 1(2): 71-6.
Morowatisharifabad MA, Ghofranipour F, Heidarnia A, Ruchi GB, Ehrampoush MH. Self Efficacy And Health Promotion Behaviors Of Older Adults in Iran. Social Behavior And Personality 2006; 34(7): 759-68.
Muz G, Eğlence R. Hemodiyaliz Uygulanan Hastalarda Öz Bakım Gücü Ve Öz Yeterliliğin Değerlendirilmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 2012; 2(1): 15-21.
Okçin FA, Gerçeklioğlu G. Öğrencilerin ÖzEtkililik-Yeterlilik Algıları Ve Sosyal Destek Düzeylerinin İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2013; 2(1):40-51.
Özdemir F, Bodur S, Nazik E, Nazik H, Kanbur A. Hiperemezis Gravidarum Tanısı Alan Gebelerin Sosyal Destek Düzeyinin Belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin 2010; 9(5): 463-70.
Salomonsson B, Berter'o C, Alehagen S. SelfEfficacy in Pregnant Women with Severe Fear of Childbirth. JOGNN 2013; 42(2): 191-202.
Sherer M, Maddux JE, Mercandante B, PrenticeDunn S, Jacobs B, Rogers R. The Self-Efficacy Scale: Construction And Validation. Psychological Reports, 1982; 51(2): 663-71.
Stapleton LRT, Schetter CD, Westling E, Rini C, Glynn LM, Hobel CJ, Sandman CA. Perceived Partner Support in Pregnancy Predicts Lower Maternal And Infant Distress. Journal Of Family Psychology 2012; 26(3): 453-63.
Şen S, Cetişli NE, Saruhan A. Göçün Gebelikteki Depresyon, Kaygı Düzeyi Ve Sosyal Destekle İlişkisi. International Journal Of Human Sciences 2012; 9(2): 1-13.
Şen E, Şirin A. Preterm Eylem Tanısı Alan Gebelerin Kaygı, Depresyon Ve Algılanan Sosyal Destek Düzeyini Etkileyen Faktörler. Gaziantep Tıp Dergisi 2013; 19(3): 159-63.
Telef BB, Karaca R. Ergenlerin Öz-Yeterliklerinin Ve Psikolojik Semptomlarının İncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2011; 16(8): 499-518.
Timur S, Şahin NH. Kadınların Doğumda Sosyal Destek Tercihleri Ve Deneyimleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2010; 12(1): 29-40.
Uysal İ, Kösemen S. Öğretmen Adaylarının Genel Öz-Yeterlik İnançlarının İncelenmesi. Eğitim Ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 2013; 2(2): 217-26.
Vırıt O, Akbaş E, Savaş HA, Sertbaş G, Kandemir H. Gebelikte Depresyon Ve Kaygı Düzeylerinin Sosyal Destek İle İlişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi 2008; 45(1): 9-13.
Yarcheski A, Mahon NE , Yarcheski TJ , Hanks MM, Cannella BL. A Meta-Analytic Study Of Predictors Of Maternal-Fetal Attachment. Int J Nurs Stud 2009; 46(5): 708-15.
Yıldırım A, Hacıhasanoğlu R, Karakurt P. Postpartum Depresyon İle Sosyal Destek Arasındaki İlişki Ve Etkileyen Faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2011; 8(1): 31-46.
Zimet GD, Dahlen NW, Zimet SG, Forley GK. The Multidimensional Scale Of Perceived Social Support. Journal Of Personality Assessment. 1988; 52(1):30-45