SAĞLIK ÇALIŞANLARININ KADINA YÖNELİK EŞ ŞİDDETİ BİLDİRİMİ YAPMA NİYETİ/DAVRANIŞI ÖLÇEĞİ GEÇERLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI

Öz ÖZETAmaç: Bu çalışmanın amacı, sağlık çalışanlarının kadına yönelik eş şiddeti bildirimi yapma niyeti/davranışlarını belirleyen geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir.Yöntem: Metodolojik çalışma, İzmir ve Denizli’de dört kamu, iki üniversite hastanesinin kadın doğum ve acil servislerinde Ocak-Mart 2015 tarihleri arasında 258 hemşire/ebe ile yürütülmüştür. Veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen sosyodemografik soru formu ve Planlı Davranış Teorisine dayalı olarak likert tipi (1-7 puan) oluşturulan ölçek ile toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 15.0 ve LİSREL 8.7 istatistik programı kullanılmıştır. Ölçek içerik geçerliği için kapsam geçerlik indeksi, yapı geçerliği için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Güvenilirlik için madde analizleri ve iç tutarlılık analizi yapılmıştır. Araştırma için etik kuruldan ve ilgili kurumlardan yazılı, katılımcılardan sözel izin alınmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılanların %65.9’u hemşire, %34.1’i ebedir. Yaş ortalamaları 34.37±8.43 olup, %64.7’si lisans düzeyinde eğitime sahiptir. İçerik geçerliliği için sekiz uzmanın görüşleri alınarak kapsam geçerlik indeksi .94 bulunmuştur. Madde-toplam puan korelasyon katsayıları .457-.833 arasında, Cronbach’s alpha katsayısı α= .962’dir.Sonuç: Doğrulayıcı faktör analizine göre modelin veri-model uyumu yeterlidir. Faktör analizi sonucunda ölçeğin tek faktörlü ve 21 madde içeren bir yapıda kullanımının uygun olacağı belirlenmiştir. Ölçeğin daha geniş örneklem gruplarında sınanması önerilebilir. Anahtar Kelimeler: Kadına yönelik eş şiddet; bildirim; geçerlik; güvenirlik.ABSTRACT Validity and Reliability Study of the Scale of Health Professionals’ Intentions/Behaviors Regarding Reporting Intimate Partner Violence Aim: The aim of the study is to develop a valid and reliable scale to measure health professionals’ intentions and behaviors regarding reporting intimate partner violence. Methods: This methodological study was conducted with 258 nurses/midwives in maternal and emergency services of four public hospitals and two university hospitals in Izmir and Denizli from January to March 2015. Data were collected with a sociodemographic questionnaire developed by the researchers and a Likert-type (1-7 points) scale based on the theory of planned behavior, and analyzed using statistics programs SPSS 15.0 and LISREL 8.7. Scale content was tested with a content validity index, and exploratory and confirmatory factor analyses were used to test construct validity. The internal consistency and item analysis were used for reliability. Written consent was obtained from ethics committee and the other related institutions, along with oral consent from participants in the study.Results: The participants comprised 65.9% nurses and 34.1% midwives. They had a mean age of 34.37±8.43, and 64.7% have bachelor’s degree. For content validity the assessments of eight specialists were reviewed and the content validity index was found to be .94. Item-total point correlation coefficients were between .457 and .833; Cronbach’s alpha coefficient was α= .962.Conclusion: Confirmatory factor analysis showed that model data fit is sufficient, and factor analysis showed that the scale is suitable to be used as single factorial including 21 items. The scale may be recommended for larger sample groups.Keywords: Intimate partner violence; reporting; validity; reliability.

PDF

___

Breiding MJ, Basile KC, Smith SG, Black MC, Mahendra RR. Intimate Partner Violence Surveillance: Uniform Definitions and Recommended Data Elements, Version 2.0. Atlanta: National Center for Injury Prevention and Control, Centers for Disease Control and Prevention; 2015. p.11-17.
Bryman A, Cramer D. Quantitative Data Analysis with SPSS Release 10 for Windows: A Quide for Social Scientists. London, UK: Routledge; 2001. p.263.
Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. 20. Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2014. p.133-47, 179-94.
Çapık C. Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmalarında Doğrulayıcı Faktör Analizinin Kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2014; 17(3): 196-205.
Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. 3. Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2014. p.177-250, 252-85.
Elliott L, Nerney M, Jones T, Freidmann PD. Barriers to Screening for Domestic Violence. Journal of General Internal Medicine 2002; 17(2): 112-6.
Esin MN. Veri Toplama Araçlarının Güvenirlik ve Geçerliği. Erdoğan S, Nahcivan N, Esin MN, ed. Hemşirelikte Araştırma Süreç, Uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2014. p.216-29.
Francis J, Eccles MP, Johnston M, Walker AE, Grimshaw JM, Foy R et al. Constructing Questionnaires Based on the Theory of Planned Behaviour: A Manual for Health Services Researchers. Newcastle Upon Tyne, UK: Centre for Health Services Research, University of Newcastle Upon Tyne; 2004. p.1-42.
Gözüm S, Aksayan S. Kültürlerarası Ölçek Uyarlaması İçin Rehber II: Psikometrik Özellikler ve Kültürlerarası Karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma ve Geliştirme Dergisi 2003; 5(1): 3-14.
Harrington D. Confirmatory Factor Analysis. New York, USA: Oxford University Press; 2009. p. 21-35.
Hurley KF, Brown-Maher T, Campbell SG, Wallace T, Venugopal R, Baggs D. Emergency Department Patients' Opinions of Screening for Intimate Partner Violence Among Women. Emerg Med J 2005; 22(2): 97-8.
Kline P. An Easy Guide to Factor Analysis. New York: Routledge; 1994. p. 95-9.
Krosnoff M, Moscati R. Domestic Violence Screening and Referral Can Be Effective. Annals of Emergency Medicine 2002; 40(5): 485-92.
Montaño DE, Kasprzyk D. Theory of Reasoned Action, Theory of Planned Behavior, and Integrated Behavioral Model. In: Glanz K, Rimer BK,
Viswanath K, eds. Health Behavior and Health Education Theory, Research, and Practice. 4 th ed. San Francisco: Jossey-Bass A Wiley Imprint; 2008. p. 67-96.
Özdamar K. Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi 2: Çok Değişkenli Analizler. 5. Baskı. Eskişehir: Kaan Kitabevi; 2004. p. 496-8.
Özvarış B, Demirören M, Korkut F, Özberk E, Şener S, Teker N. ve ark. Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadelede Sağlık Hizmetleri: 1. Basamak Sağlık Kuruluşları ve Hastane Acil Servislerinde Çalışan Sağlık Personeli İçin. Ankara: TC Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Yayınları; 2008. p. 7-140 . Royal College of Nursing (RCN). Domestic Violence: Guidance For Nurses. London: Published by the Royal College of Nursing; 2000. p. 1-13.
Stinson CK, Robinson R. Intimate Partner Violence: Continuing Education for Registered Nurses. Journal of Continuing Education in Nursing 2006; 37(2): 58- 62.
Streiner DL, Kottner J. Recommendations for Reporting the Results of Studies of Instrument and Scale Development and Testing. Journal of Advanced Nursing 2014; 70(9): 1970-9.
Şimşek ÖF. Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Eğitim Danışmanlık Hiz. ve Bas. Yay.; 2007. p. 4-18.
Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. 5. Basım. Ankara: Nobel Yayıncılık; 2014. p. 19-51.
United Nations Population Fund (UNFPA). A Practical Approach to Gender-Based Violence: A Programme Guide for Health Care Providers and Managers. Pilot edition. New York; 2001. p. 1-68.
Witting MD, Furuno JP, Hirshon JM, Krugman SD, Périssé ARS, Limcangco R. Support for Emergency Department Screening for Intimate Partner Violence Depends on Perceived Risk. Journal of Interpersonal Violence 2006; 21(5): 585-96.
Yaman Efe Ş. Acil Servis Hemşirelerinin Kadına Yönelik Aile İçi Şiddete İlişkin Rol ve Sorumlulukları. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi 2012; 26 (1): 49-54.
Zamanzadeh V, Rassouli M, Abbaszadeh A, AlaviMajd H, Nikanfar AR, Ghahramanian A. Details of Content Validity and Objectifying It in Instrument Development. Nursing Practice Today 2014; 1(3): 163-71.