KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİNDE ANORMAL UTERİN KANAMALARIN FONKSİYONEL SAĞLIK ÖRÜNTÜLERİ MODELİ İLE TAKİBİ

Anormal Uterin Kanama, yoğun menstrüel kanama, menstrüel siklus arası kanama ve hem yoğun hem de uzun menstrüel kanamanın bir kombinasyonu olarak semptom spektrumunu tanımlamak için tercih edilen bir terimdir. Bu terminoloji Uluslararası Jinekoloji ve Obstetrik Federasyonu (FİGO -International Federation of Gynecology and Obstetrics) tarafından oluşturulmuştur. FİGO anormal uterin kanamaların sınıflandırmasını PALM-COEIN (Polyp, Adenomyosis, Leiomyoma, Malignite (ve hiperplazi), Koagülopati, Ovulatory bozukluklar, Endometriyal,) kelimesinin baş harflerini kullanılarak yapılandırmıştır. Kanamanın nedenini belirlemek amacı olan PALM-COEIN, doğru tanılamayı kolaylaştıracak ve tedavi seçeneklerini belirleyecek bir sistemdir. Anormal uterin kanama kadınların yaşam boyu en çok karşılaştıkları jinekolojik problemdir. Anormal uterin kanama problemleri, menstrüel döneminin başlangıcı olan ergenlik döneminde başlayabilir. Kadınların her bir yaşam döngülerinde anormal uterin kanamaların değerlendirilmesi ve tanılanması gerekmektedir. Birinci basamakta bu değerlendirme ve tanılama için fonksiyonel sağlık örüntüleri modeli uygundur. Koruyucu sağlık hizmetlerinde fonksiyonel sağlık örüntüleri modelinin kullanılması, bu sorunların erken dönemde tespit edilmesine, yaşanan sorunların en aza indirilmesine ve kadınların yaşam kalitesinin iyileştirilmesine olanak sağlamaktadır

Anahtar Kelimeler:

anormal uterin kanama, birinci basamak, ebelik, hemşirelik, koruyucu sağlık bakımı, menstürasyon

FOLLOW-UP OF ABNORMAL UTERINE BLEEDING IN PREVENTIVE HEALTH SERVICES WITH A MODEL OF FUNCTIONAL HEALTH PATTERNS

Abnormal Uterine Bleeding is a preferred term for describing a symptom spectrum, such as intense menstrual bleeding, menstrual bleeding, and a combination of both intense and long menstrual bleeding. This terminology was created by the International Federation of Gynecology and Obstetrics (FIGO). The Working Group on Menstrual Disorders was established in 2011 and has since been recognized worldwide. FİGO is a structured approach to determine the cause of abnormal uterine bleedings using PALM-COEIN (Polyp, Adenomyosis, Leiomyoma, Malignancy (and hyperplasia), Coagulopathy, Ovulatory disorders, Endometrial, classified as a structured Approach System). Abnormal uterine bleeding is the most common gynecological problem in women's life cycles. Abnormal uterine bleeding problems can begin in the adolescent period, which is the beginning of the menstrual period. The use of a model of functional health patterns in preventive health care allows these problems to be detected at an early stage, minimize the problems experienced, and improve the quality of life of women.

Keywords:

abnormal uterin bleeding, primary, midwifery, nursing, preventive health care, menstruation,

PDF

___

1. Sweet MG, Schmidt-Dalton TA, Weiss PM. Evaluation and Management of Abnormal Uterine Bleeding in Premenopausal Women. American Family Physician 2012; 85(1):35-43.
2. Bradley LD, Guaye NA. The Medical Management of Abnormal Uterine Bleeding in Reproduktiveaged Women. American Journal of Obstetrics & Gynecology 2016;214(1):31-44.
3. Munro MG, Crithley HOD, Fraser IS. FIGO Classification System (PALM- COEIN) for Causes of Abnormal Uterine Bleeding in Nongravid Women of Reproductive Age. International Journal of Gynecology and Obstetrics 2011;113:3-13.
4. Whitekar L, Critchley HOD. Abnormal Uterine Bleeding. Best Practice & Research Clinical Obstetrics and Gynaecology 2016;34:54e65.
5. Munro MG. Practical Aspect of the two FIGO Systems for Management of Abnormal Uterine Bleeding in the Reproductive Years. Best Practice & Research Clinical Obstetrics and Gynaecology 2017;40:3e224.
6. Dündar BN. Disfonksiyonel Kanama Yönetimi. Türk Pediatri Arşivi Dergisi 2011;46:103-6.
7. Munro MG, Crithley HOD, Fraser IS. The Two FIGO Systems for Normal and Abnormal Uterine Bleeding Symptoms and Classification of Causes of Abnormal Uterine Bleeding in the Reproductive Years: 2018 Revisions. The International Journal of Gynecology & Obstetrics 2018;143:393-408.
8. Yılmaz N, Kahyaoğlu İ. Anormal Uterin Kanamalarda Yeni Sınıflandırma Sistemi: PALMCOEIN. Türkiye Klinikleri Gynecology Obstetrics 2013;23(4):81-5.
9. Barutçu A. Adolesanlarda Anormal Uterin Kanama. Akpına E, editör. Aile Hekimliğinde Güncel Yaklaşımlar. Akademisyen Kitapevi. 2019. p.339-45.
10. Özcebe H. Birinci Basamakta Adolesan Sorunlarına Yaklaşım. Sted 2002;11(10):374-7.
11. Koç M. Gelişim Psikolojisi Açısından Ergenlik Dönemi ve Genel Özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2004;2:231-56.
12. Kahyaoglu İ, Yılmaz N, Yakut Hİ. Adolesanlarda Anormal Uterin Kanama: Tanı ve Yönetim. Jinekoloji- Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi 2014;11(1):24-8.
13. ACOG. Management of Abnormal Uterine Bleeding Associated with Ovulatory Dysfunction Obstetrics & Gynecology 2013;122(1):176-85.
14. Akgün Kavurmacı S, Gülbahar A. Kadınların Anormal Uterin Kanama Hakkındaki Bilgi Durumlarının Saptanması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2020;23(3):389-96.
15. ACOG. Preface. Best Practice Issue on "Abnormal Uterine Bleeding". Best Practice & Research Clinical Obstetrics and Gynaecology 2017;40,1e.
16. Şahmay S. Dsifonksiyonel Kanamalar. Turkiye Klinikleri Family Medicine- Special Topics 2013;4(6):45-55.
17. Yıldız Eren C, Özgür Gürsoy Ö, Göktuğ Gürer H, Bayırlı R. Evre 3- 4 Adezyonu Olan Olgularda Laparoskopik Histerektomi Operasyonlarının Klinik Değerlendirmesi: Eskişehir Deneyimi. Kocatepe Medical Journal 2021;22:360-5.
18. Sağer H. Anormal Uterin Kanama. Dinçgez Çakmak B, editör. Jinekolojide Pratik Bilgiler. 2020. Health Sciences. 27
19. Fraser IS, Critchley HO, Broder M, Munro MG. The FIGO Recommendations on Terminologies and Definitions for Normal and Abnormal Uterine Bleeding. Seminars in Reproductive Medicine 2011;29(5):383-90.
20. Erbaş N, Demirel G. Kadın Sağlığının Değerlendirilmesinde Bir Model: Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2016;5(2): 84-91.
21. Erbaş N. Sezaryen Sonrası Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeline Göre Verilen Bakımda Kadınların Yaşadığı Sorunlar ve Hemşirelik Tanılarının Belirlenmesi. Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences 2017;9(1):15-29
22. Hotun Şahin N. Anormal Uterin Kanamalar. Kızılkaya Beyi N, editör. Hemşire ve Ebelere Yönelik Kadın Sağlığı ve Hastalıkları. 1. Baskı, Nobel Kitabevi, İstanbul, 2015. s.89.
23. Altay B. 15-49 Yaş Grubu Kadınların Sağlık Ocağı Hizmetlerini Bilme ve Kullanma Durumları ile Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2009;12(2):66-77.
24. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TUBİTAK, Ankara, Türkiye, 2019.
25. Koyun A, Taşkın L, Terzioğlu F. Yaşam Dönemlerine Göre Kadın Sağlığı ve Ruhsal İşlevler: Hemşirelik Yaklaşımlarının Değerlendirilmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2011;3(1):67-99.
26. Akın A, Türkçelik E. Sağlık Hizmetlerine Erişimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Haritalama ve İzleme Çalışması. CEİD Yayınları: 9, Ankara, 2018. ISBN: 978-605-64847-8-0
27. Demirci H, Göngör İ. Üreme Sağlığı Hizmetlerinde Sağlık Eğitiminin Yeri ve Önemi. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 2005;15(55):171-8.
28. Eroğlu K, Koç G. Dünden Bugüne Sağlık Mevzuatında Kadın Sağlığı Kapsamında Ana Çocuk Sağlığı Hemşirelik Hizmetleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2012;15 (2):136-51.
29. Küçük Biçer B. Adolesan Sağlığının İzlenmesinde Aile, Okul ve Aile Hekiminin Rolü. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. 2014. Ankara.
30. Altınpark S, Koca Kutlu A. 15–49 Yaş Grubu Kadınlarda Sağlığı Geliştirme Davranışları ve Etkileyen Faktörler. TAF Preventive Medicine Bulletin 2009;8(5):421-6.