Ayla BIYIK, Süheyla ALTUĞ ÖZSOY, Melek ARDAHAN, Şükran ÖZKAHRAMAN, Fatma BAŞALAN İZ

KADINLARIN STRES VERİCİ YAŞAM OLAYLARIYLA KARŞILAŞMA DURUMLARI

Öz Kadınların stres verici yaşam olaylarıyla karşılaşma durumları, stresin yol açtığı hastalığa yakalanma riskinin belirlenmesi ve stres verici yaşam olaylarının bazı sosyodemografik özelliklerle ilişkisinin incelenmesi amacıyla planlanmıştır. Tanımlayıcı araştırmanın evrenini, 5 sağlık ocağı bölgesindeki 18-65 yaş arası kadınlar oluşturken, örneklemini ise Ev Halkı Tespit Fişlerinden olasılıksız örneklem yöntemiy le seçilen kadınlar oluşturmuştur (n= 389). Veriler, Sosyodemografik veri formu ile “Sosyal Uyumu Ölçme” listesinden yaralanılarak yüz yüze görüşme tekniğiyle toplanmıştır. Kadınların %46.0’ı 25-34 yaş grubunda olup yaş ortalaması 30.68±8.92’dir, %5.7’sinin ülke dışında doğduğu, %72.2’sinin en uzun süre ile Ege bölgesinde yaşadığı, %51.4’ünün ilkokul mezunu ve %87.9’unun ev hanımı olduğu saptanmıştır. Kadınların karşılaştıkları stres verici yaşam olayları hamilelik (%53.5), evlenme (%49.6), uyku düzeninde değişiklik (%44.5), aileye yeni birinin katılması (%36.5), yemek yeme alışkanlığında değişikliktir (%31.6). Sosyal Uyu mu Ölçme listesinden aldıkları puanların ortalaması 184 ±11.2’dir. Hamilelik, evlenme, uyku düzeninde değişiklik, aileye yeni birinin katılması, yemek yeme alışkanlığında değişiklik gibi stres verici yaşam olaylarından sıklıkla etkilendikleri saptanmıştır. Kadınların %40.9’unun bir yıl içinde %15, %14.1’inin de %80 oranında hastalığa yakalanma riski taşıdıkları belirlenmiştir. Karşılaşılan stres verici yaşam olaylarına göre stresle baş etme yöntemlerine yönelik sağlık hizmet modellerinin birinci basamak hizmetlerde uygulamaya geçirilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Stres, yaşam olayı, kadın

PDF

___

Arpa N (2003). Hemsire egiticilerin stres ve stresle bas etme düzeylerinin incelenmesi. Lisans Tezi, Ege Üniv. Hemsirelik Yüksek okulu, Izmir.

Atkinson RL, Atkinson RC, Smith EE et al. (1996). Psikolojiye Giris (Çev: Yavuz Alogan). Hilgard’s Introduction to Psychology. 12 th Edition. Arkadas Yayin lari, 489-520.

Baltas A, Baltas Z (1998). Stres ve Basa Çikma Yollari. 18. Basim, Remzi Kitapevi, Istanbul.

Baltas Z (1996). Stres ve saglik. IX. Ulusal Psikoloji Kongresi. Türk Psikologlar Derne gi, Bogaziçi Üniversitesi, Istanbul, 221-227.

Bayhan U (1996). Türkiye’de iç göçler ve anatomik kentlesme. II. Ulusal Sosyoloji Kongresi Toplum ve Göç. Mersin, 178-193.

Bener Ö (1998). Kadin egitiminin gerek liligi. 4. Ulusal Kadin Çalismalari Toplan tisi. Kadin Sorunlarinin Çözümüne Dogru Yöntem Strateji ve Politikalar, Izmir, 198-201.

Bilen M (2000). Saglikli Insan Iliskileri. 5. Baski, Ankara, 283-284.

Birol L, Akdemir N, Bedük T (1993). Iç Hastaliklari Hemsireligi. Gelistirilmis IV. Baski, Ankara, 82-91.

Black JM, Jacobs EM (1997). MedicalSurgical Nursing Clinical Management for Contunity of Care. 5 th Edition, 21-25.

Cam E (2003). Çalisma yasaminda stres ve kamu kesiminde kadin çalisanlar. Insan Bilimleri Dergisi, 1303.

Demir T, Demir DE, Kayaalp Ml ve ark. (1998). Yeme bozuklugu olan ergenlerin sosyodemografik, ailesel ve kisisel özellik leri. Türk Psikiyatri Dergisi 9(4):257-264.

Dumlu K, Cimili C (2003). Erken yasam stresörlerinin nörobiyolojik sonuçlari. Türk Psikiyatri Dergisi 14(4): 301-310.

Dogru A, Sari S, Ataci S (1998). Kadinin evlilik, nikah ve bosanma baglamindaki sorunlari. 4. Ulusal Kadin Çalismalari Toplantisi. Kadin Sorunlarinin Çözümüne Dogru Yöntem Strateji ve Politikalar, Izmir, 315-323.

Erol A, Toprak G, Yazici F (2002). Üniversite ögrencisi kadinlarda yeme bozuklugu ve genel psikolojik belirtileri yordayan etkenler. Türk Psikiyatri Dergisi 13(1): 48-57.

Holmes TH, Rahe RH (1967). The Social Readjusment Scale. Journal of Psychosomatic Research II, 213-218.

Kaçar A (2002). Ege Üniversitesi hemsirelik yüksekokulu birinci ve dördüncü sinif ögrencilerinin stresle basa çikma stratejilerinin incelenmesi. Lisans Tezi, Ege Üniv. Hemsirelik Yüksekokulu, Izmir.

Makin PE, Lindley PA (2001). Pozitif Stres Yönetimi (Çev. Aysun Arslan). Rota Yayinlari, Kelebek Matbaasi, Istanbul.

Özbay H (2001). Evlilik kurumunda kadin erkek iliskileri. I. Ulusal Aile Hizmetleri Sempozyumu, Basbakanlik Aile Arastirma Kurumu, Ankara.

Pektekin Ç (1990). Stres ve basa çikma yollari. Hemsirelik Bülteni 4(15):40-47.

Perry P, Potter P, Perry AG (1997). Fundamentals of Nursing Concepts Process and Practice, Fourth Edition, Mosby Year Book, Lippincot.

Sir A, Bayram Y, Özkan M (1998). Zorunlu iç göç yasamis bir grupta travma sonrasi stres bozuklugu üzerine bir arastirma. Türk Psikiyatri Dergisi 9(3): 173-180.

Tarhan N (2002). Stres ve manevi yasam. Stresi Mutluluga Dönüstürmek, Timas yayinlari.

Taskin L (2003). Dogum ve Kadin Sagligi Hemsireligi, 6. Baski, Sistem Ofset, Ankara.

Tatar Ç (2004). Hemsirelerin stresle bas etme tarzlari ile depresyon arasindaki iliskinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniv. Saglik Bilimleri Enstitüsü. Izmir.

Tastan S (2004). Stres ve Stres Yönetimi. Yönetim & Organizasyon ve Insan kaynaklari Yönetimi. TODAIE Yayinlari, Ankara, 253.

Taylor CM (1990). Essential of Psychiatric Nursing, Thirteenth Edition, Harcourt College publishers, New York.

Tuglu C, Kara H (2003). Depresyon, sitokinler ve bagisiklik sistemi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 13(3):142-150.

Yardim N (2001). Cinsiyet, saglik ve yoksulluk, Aktüel Tip Dergisi Kadin Özel Sayisi 6(1):78.

Willams DR, House JS (1991). Stress, social support, control and coping: a social epidemiological view. Health Promotion Research, Towards a new social epidemiology, WHO Regional Publications, European Series, No: 37: 147-17.