15-49 YAŞ GRUBUNDAKİ KADINLARIN DOĞUM ÖNCESİ BAKIM ALMA SIKLIĞI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİ BELİRLEME, VERİLEN HİZMETİN UYGUNLUĞUNU DEĞERLENDİRME

Amaç: Araştırma 15-49 yaş grubundaki gebe kadınların doğum öncesi bakım alma sıklığını ve etkileyen faktörleri belirleme, verilen hizmetin uygunluğunu değerlendirme amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Kesitsel türdeki çalışmanın örneklemini Şubat-Temmuz 2018 tarihleri arasında Iğdır Devlet Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniğine başvuran ve çalışmaya katılmayı kabul eden 200 gebe oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında ‘Kişisel Bilgi Formu’, Doğum Öncesi Bakımda Yapılması Gereken Muayene ve Tetkikleri Değerlendirme Formu’ ve ‘Doğum Öncesi Bakımda Verilen Eğitim ve Danışmanlık Hizmetlerini Değerlendirme Formu’ kullanılmıştır. Verilerin analizinde frekans, yüzde, ortalama ve standart sapma hesaplanmış, Pearson’s Chi-squared ve Fisher’s Exact Testi kullanılmıştır. Bulgular: Gebelerin yeterli sayıda doğum öncesi bakım alma oranı %83 iken aldığı doğum öncesi bakım hizmetini nitelikli bulan gebe oranı % 40.5’tir. Yapılan çalışmada gebelerin doğum öncesi bakım alma sıklığı ile gebelik sayısı, gebenin aile tipi, yaşayan çocuk sayısı, akraba evliliği ve kendiliğinden ya da isteyerek düşük yapmış olmakla istatiksel açıdan anlamlı fark bulunmuştur (p<0.05). Doğum öncesi bakım alma sıklığı ile gebe yaşı, gebenin ilk evlilik ve ilk gebelik yaşı, görücü usulü evlilik yapmış olmak, gebeliğinin planlı olması, ölü doğum yapmış olmak, canlı doğup 5 yaş altı ölen çocuğunun olması, yaşanılan yer, sosyal güvence varlığı, gebe ve eşinin eğitim düzeyi, gebe ve eşinin düzenli gelir getiren bir işinin olması ve ailenin ekonomik durumu ile istatiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmamıştır (p˃0.05). Sonuç: Çalışmanın yapıldığı grupta yeterli doğum öncesi bakım alan gebe oranına göre aldığı bakımı nitelikli olarak değerlendiren gebe oranı daha düşük bulunmuştur. Yeterli ve kaliteli hizmetin verilmesi için doğum öncesi bakım rehberinde yer alan tetkik, tedavi ve gebe eğitimlerine gerekli önem verilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Doğum öncesi, gebelik, hemşirelik bakımı

FREQUENCY OF PRENATAL CARE UPTAKE AND THE FACTORS AFFECTING IT IN THE 15-49 AGE GROUP, AND TO EVALUATE THE SUITABILITY OF THE SERVICE PROVIDED

Aim: The aim of this study was to evaluate the factors affecting and the frequency of uptake of prenatal care by pregnant women aged 15-49, and to evaluate the suitability of the service provided.Method: The sample of the cross-sectional study consisted of 200 pregnant women who attended the Gynecology and Obstetrics Clinic of Iğdır State Hospital between February and July 2018 and agreed to participate in the study. A "Personal Information Form", an “Evaluation Form for Examination and Tests to be Performed in Prenatal Care” and an “Evaluation Form for Training and Counseling Services in Prenatal Care” were used for data collection. In the analysis of the data, frequency, percentage, mean and standard deviation were calculated and Pearson’s Chi-squared Test and Fisher’s Exact Test were used.Results: While the rate of receiving adequate prenatal care is 83%, the rate of pregnant women who find the prenatal care they receive qualified is 40.5%. In the study, statistically significant relationships were found between the frequency of uptake of prenatal care and the number of pregnancies, the type of family, the number of children living, consanguineous marriage and the number of spontaneous or induced abortions (p<0.05). No statistically significant relationships were found between the frequency of uptake of prenatal care with the age, the age at first marriage or the age at first gestation of the pregnant woman, with having had an arranged marriage, a planned pregnancy, or a stillbirth, with the death before age 5 of a child born alive, with place of residence, with being in receipt of social security benefit, with the level of education of the pregnant woman and her spouse, with the pregnant woman and her spouse having a regular income from employment or with the family’s economic status (p˃0.05). Conclusion: In the study group, the proportion of pregnant women who evaluated the care they received as being of sufficient quality was lower than the proportion of pregnant women who received an adequate amount of prenatal care. In order to provide a service that is of sufficient quantity and quality, in the guide for prenatal care, due importance should be given to the examination, treatment and trainings of pregnant women.

Keywords:

Prenatal, pregnancy, nursing care,

PDF

___

1. Sütlü S, Çatak B, Kılınç AS, Taşdemir AB, Dinç M, Ayaş H, ve ark. Doğum Öncesi Bakımın Neresindeyiz? Toplum Tabanlı Bir Araştırma. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2012;21(5):264-70.
2. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı Doğum Öncesi Bakım Yönetim Rehberi, Sağlık Bakanlığı Yayın No:924, Ankara, 2014. p.1-32.
3. Demirbaş H, Kadıoğlu H. Prenatal Dönemdeki Kadınların Gebeliğe Uyumu ve İlişkili Faktörler. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2014;4(4):200-6.
4. Pirinçci E, Polat A, Kumru S, Köroğlu A. Bir Üniversite Hastanesinde Doğum Yapan Kadınların Doğum Öncesi Bakım Alma Durumu ve Etkileyen Faktörler. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2010;11(2):1-7.
5. Fullerton JT, Nelson C, Shannon R, Bader J. Prenatal Care in the Paso del Notre Border Region. Journal of Perinatology 2004;24(2):62-71.
6. Sönmez Y. Doğum Öncesi Bakım Hizmetleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2007;16(1):9-12.
7. Yılmaz L, Koruk F, Koruk İ. Şanlıurfa’da Bir Devlet Hastanesinde Doğum Yapmış Kadınların Doğum Öncesi Bakım Hizmetlerini Alma Durumu, Bu Hizmetlerin Niteliği ve Etkileyen Faktörler. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2018;11(2):209-18.
8. Kurnaz MA, Can H, Sezik HA, Çakır YT, Tuna M, Ay Z. Aile Hekimleri Gebeleri Ne Kadar ve Nasıl İzliyor? Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 2015;19(4):187-95.
9. Turan T, Ceylan SS, Teyikçi S. Annelerin Düzenli Prenatal Bakım Alma Durumları ve Etkileyen Faktörler. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2008;3(9):157-72.
10. Omaç M, Güneş G, Karaoğlu L, Pehlivan E. Arapgir Devlet Hastanesine Başvuran Gebelerin Doğum Öncesi Bakım Hizmetlerinden Yararlanma Durumları ve Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi (Haziran 2004-2005). Fırat Tıp Dergisi 2009;14(2):115-9.
11. World Health Organization (WHO) 2018, http://www.who.int/topics/pregnancy/en/ Erişim tarihi: 26.08.2018.
12. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye, 2019
13. Başar F, Çiçek S. Annelerin Yeterli Prenatal Bakım Alma Durumları ve Etkileyen Faktörler. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2018;9(16):2574-96.
14. Beşer E, Ergin F, Sönmez A. Aydın İl Merkezinde Doğum Öncesi Bakım Hizmetleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007;6(2):137-41.
15. Dönmez A, Er M, Karaçam Z. Gebe Okuluna Başvuran Gebelerin Yaşadığı Gebeliğe Bağlı Fiziksel Sağlık Sorunlarının İncelenmesi, Life Sciences (NWSALS). 2018; 13(1):1-10.
16. Etiler N, Aktekin R, Çapar H. Antalya Kent Merkezindeki Bir Sağlık Ocağı Bölgesinde Doğum Öncesi Bakım Hizmetlerinin Değerlendirilmesi. Sağlık ve Toplum 2000;10(3):41-5.
17. Kılıç S, Uçar M, Temir P, Erten Ü, Sahin E, Karaca B, ve ark. Hamile Kadınlarda Doğum Öncesi Bakım Alma Sıklığı ve Bunu Etkileyen Faktörler. Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007;6(2):91-6.
18. Nisar N, White F. Factors Affecting Utilization of Antenatal Care Among Reproductive Age Group Women (15-49 years) in An Urban Squatter Settlement of Karachi. Journal of the Pakistan Medical Association 2003;53(2):47-53.
19. Ergin F, Aksu H, Demiröz H. Doğum Öncesi ve Doğum Sonrası Bakım Hizmetlerinin Nicelik ve Niteliği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2010;13(4):1-9.
20. Özvarış ŞB, Akın A. Türkiye’de doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma. (Ed) Akın A. Türkiye’de ana sağlığı, aile planlaması hizmetleri ve isteyerek düşükler, Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması-1998 ileri analiz sonuçları. Hacettepe Üniversitesi Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı UNFPA. Ankara. 2002;1-61.
21. Taşkın L. Uluslararası Sözleşmeler Işığında Kadının Durumu. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004;8(2):16-22.
22. Kılıç D, Ezmeci T. Erzurum İl Merkezinde 15-49 Yaş Grubu Annelerin Sağlık Ocakları Tarafından Verilen Ana Çocuk Sağlığı Hizmetlerinin Kullanma Durumları ve Etkileyen Faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2004;1(1):1-10.
23. Yıldızoğlu I, Ökten S. Gebelerin DÖB Hizmetlerinden Yararlanma Durumları. Hemşirelik Forumu Dergisi. 2001;4(6):51-6.
24. Delwaux T, Buekens P, Godin I, Boutsen M. Barriers to Prenatal Care in Europe. American Journal of Preventive Medicine 2001;21(1):52- 9.
25. Erbaydar T. Utilazition of Prenatal Care in Poorer and Wealthier Urban Neighbourhoods Turkey. The European Journal of Public Health 2003;13(4):320-6