Ücretli Sosyal Bilgiler Öğretmenleri ve Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Ücretli Öğretmenliğe İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler öğretmen adaylarının ve ücretli sosyal bilgiler öğretmenlerinin ücretli öğretmenliğe ilişkin görüş ve deneyimlerini incelemektir. Bu bağlamda sosyal bilgiler öğretmen adaylarının ve ücretli öğretmenlik yapanların kendi yaşantı, deneyim ve beklentilerine dayalı olarak ücretli öğretmen olmayı nasıl anlamlandırdıkları incelenmiştir. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik desen ile yürütülmüş, katılımcılar amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Araştırma verileri açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sürecinde tüm görüşmeler katılımcıların izni ile ses kaydına alınmıştır. Ses kayıtları herhangi bir elemeye tutulmadan, bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Çıktıları alınarak katılımcılardan tekrar kendi görüşlerinin olup olmadığına dair teyit alınmıştır. Elde edilen verilerin analiz sürecinde ise olgubilim deseninin kendine has bir yöntemi olan dört aşamalı bir süreç takip edilmiştir. Verilerin analiz sürecinin sonunda ise ücretli öğretmen olmanın yapısını oluşturan; “Bir geçiş ve mesleki alışma süreci olarak ücretli öğretmenlik, ekonomik olarak sıkıntı yaşama, ayrımcılık ile karşı karşıya kalma, öğretmenlik mesleğini yaparak-yaşayarak öğrenme, kısa süreli olması ve mesleki doyum” olmak üzere altı tema ortaya konulmuştur. Ücretli öğretmenler ekonomik olarak çok düşük ücret aldıklarını, idare, öğretmenler, veliler tarafından ayrımcılığa uğradıklarını belirtmişler, ücretli öğretmenliğin kısa süreli olması ve iş garantisinin olmamasından dolayı kendilerini tam olarak işe adapte edemediklerini ifade etmişlerdir. Birçok olumsuzluğa rağmen katılımcıların öğrencilerle zaman geçirmekten keyif aldıkları, bu sayede deneyim ve tecrübe elde ettiklerini düşündükleri görülmüştür. Çalışma sonuçları doğrultusunda ücretli öğretmenlik istihdam tipinin çalışma şartlarının iyileştirilmesi, ücretli öğretmenlik istihdam tipinin maaş, sigorta ve diğer özlük hakları ile ilgili iyileştirmeler yapılması, ücretli öğretmenlerinde hizmet içi eğitim, seminer vb. imkanlardan faydalanmalarının sağlanması, ücretli öğretmenlerin sorunlarının takibinin yapılması, ücretli öğretmenlik ifadesi yerine alternatif bir isimlendirme çalışması yapılması yönünde öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Öğretmen, Ücretli Öğretmen, Öğretmen Adayları, Fenomenolojik Çalışma, Sosyal Bilgiler

Investigating the Views of Paid Social Studies Teachers and Prospective Social Studies Teachers on Paid Teaching

The aim of this study is to examine the views and experiences of pre-service social studies teachers and paid social studies teachers about being a paid teacher. In this context, it is examined how pre-service social studies teachers and paid social studies teachers make sense of being a paid teacher based on their own experiences, experiences and expectations. The research was conducted with phenomenological design, one of the qualitative research designs, and the participants were selected by criterion sampling method from purposeful sampling methods. The research data were collected using a semi-structured interview technique consisting of open-ended questions. During the research process, all interviews were audio recorded with the permission of the participants. The audio recordings were transferred to the computer environment without any screening. Printouts were taken and confirmation was obtained from the participants as to whether they had their own opinions or not. In the process of analysing the data obtained, a four-stage process, which is a unique method of the phenomenological design, was followed. At the end of the data analysis process, six themes, which constitute the structure of being a paid teacher, were revealed: "Paid teaching as a transition and professional acclimatisation process, experiencing economic difficulties, facing discrimination, learning the teaching profession by doing-living, being short-term and professional satisfaction". Paid teachers stated that they received very low wages economically, were discriminated against by the administration, teachers and parents, and that they could not fully adapt themselves to the job due to the short-term nature of paid teaching and the lack of job security. Despite many negativities, it was observed that the participants enjoyed spending time with the students and thought that they gained experience and experience in this way. In line with the results of the study, suggestions were made to improve the working conditions of the paid teaching employment type, to improve the salary, insurance and other personal rights of the paid teaching employment type, to ensure that paid teachers benefit from in-service training, seminars, etc., to follow up the problems of paid teachers, and to make an alternative nomenclature study instead of the term paid teaching.

Keywords:

Teacher, Hourly- Paid Teacher, Teacher Candidates, Phenomenological Study, Social Studies,

PDF

___

Akbulut, C. K., Güven, S. & Karaalioğlu, S. (2018). Atama bekleyen öğretmenlerin mesleğe yönelik tutumları üzerine nitel bir çalışma. Harran Education Journal, 3, 1-13.
Akın, O. (2016). Ücretli öğretmenlerin dükenmişlik düzeyleri (Yüksek lisans projesi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
Bayram, G. (2009). Öğretmenlerin istihdam biçimi farklılıkları ve yarattığı sorunlar: Ankara'da çalışan sözleşmeli ve ücretli öğretmenlerin görüşlerine dayalı nitel bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisan tezi). Ankara Üniveristesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bozbayındır, F. (2019). Öğretmenlik mesleğinin statüsünü etkileyen unsurların öğretmen görüşleri temelinde incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 2076-2104. 10.17755/esosder.583274
Budak, T. (2009). İlköğretim okullarında görev yapan kadrolu ve sözleşmeli öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları (Kocaeli ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Çakır, Ö. (2007). İşini kaybetme kaygısı: İş güvencesizliği. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1(12), 117-140. Çalışoğlu, M. & Tanışır, S. N. (2018). Sözleşmeli öğretmenlik uygulamalarının sözleşmeli öğretmenlerin görüşleri çerçevesinde değerlendirilmesi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 105-132 .
Çınkır, Ş. & Kurum, G. (2017). Atanmak ya da atanamamak: Ücretli öğretmenlerin yaşadıkları sorunlar. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3), 9-35.
Çolak Ölmez, Z. (2009). Sözleşmeli öğretmenlik uygulamasının öğretmenler üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi (Trabzon ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuzmayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
Dali, N. (2017). Eğitimde yeni istihdam politikaları ve esnek çalışma ilişkilileri: eskişehir'de ücretli öğretmenler üzerine bir saha araştırması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Doğan, S., Demir, S. B. & Turan, N. (2013). Ücretli öğretmenlik uygulamasının değerlendirilmesi. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12), 371-390. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5850
Gökşen, O. (2019). Ücretli öğretmenlerin yaşadığı sorunlara ilişkin nitel bir çalışma (Yayımlanmamış yüksek lisan tezi). Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kırşehir.
Karadeniz, Y. & Demir, S. B. (2010). Sözleşmeli öğretmenlik uygulamsının değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniveristesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 55-78.
Kiraz, Z. (2014). Türkiye'de öğretmenlerin işsizliği ve ataması yapılmayan öğretmen hareketinin çözülmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Köç, A. & Ünal, O. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin 2023 Eğitim Vizyonuna yönelik görüşlerinin incelenmesi. Journal of Innovative Research in Social Studies, 1(2). 65-79.
Mete, Z. D. (2019). Okul yöneticilerinin ve ücretli öğretmenlerin ücretli öğretmenlik uygulamasına ilişkin görüşleri:Eyüp ilçesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniveristesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Öğülmüş, K. (2012). Ücretli Öğretmenlerin görevlerini yaparken karşılaştıkları sorunlar ve ücretli öğretmenlik uygulamsının okul yöneticilerince değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
Öğülmüş, K., Yıldırım, N. & Aslan, G. (2013). Ücretli öğretmenlerin görevlerini yaparken karşılaştıkları sorunlar ve ücretli öğretmenlik uygulamasının okul yöneticilerince değerlendirilmesi. Elementary Education Online, 12(4), 1086-1099.
Örgen, İ. (2020). Ücretli sınıf öğretmenlerin mesleki ve örgütsel bağlılık düzeylerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Özer, E. (2008). Kadrolu kadrosuz ilköğretim öğretmenlerinin birbirleri hakkındaki görüşleri (İstanbul-Sultanbeyli örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniiversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Öztaş, S. ((2010)). İlköğretim okullarında görevli kadrolu, sözleşmeli ve ücretli öğretmenlerin mesleki aidiyet duygularının değerlendirilmesi (Antalya ili, Alanya ilçesi ilköğretim okulları örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ensitüsü, Ankara.
Polat, S. (2013). Ücretli öğretmenlik istihdamının yarattığı sorunlar üzerine nitel bir araştırma. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(28), 67-88.
Soydan, T. (2012). Eğitimin Yapısal dönüşümü bağlamında öğretmenlerin istihdamı: İstihdam biçimi farklılıkları üzerine öğretmen ve yönetici görüşlerine dayalı bir araştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 1-13.
Torun, F. (2010). Farklı statülerde çalışan öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine bakışları (Isparta Örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Tuncer, M. (2012). Türkiye’deki kadrosuz öğretmen istihdamının kadrosuz istihdam edilen öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 797-818.
Turan, M. & Bozkurt, E. (2010). Ücretli öğretmenlik sistemine ilişkin öğretmen görüşleri. Education Sciences, 5(4), 1553-1557.
Yalçın, B. (2011). Kamu Sektöründe sözleşmeli personel istihdamı: Akdeniz Üniversitesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayınları.
Yılmaz, K. & Şahin, T. (2016). Eğitim fakültelerindeki araştırma görevlilerinin mesleki deneyimlerinin incelenmesi: Araştırma görevlisi olmanın anlamına ilişkin fenomenolojik çalışma. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(44), 143-168. https://doi.org/10.15285/maruaebd.286491
Yılmaz, M. (2018). Ücretli öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi,12 (25), 102-116. https://doi.org/10.29329/mjer.2018.153.6
Zembat, R. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin okul yöneticisi, meslektaşları ve aileler bağlamında algıladıkları çatışma durumlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 203-2015.