Okul Yöneticilerinin Eğitim Felsefesi Akımlarına İlişkin Görüşlerinin Q Metodu İle İncelenmesi

Eğitim üzerine felsefi düşünceler, eğitime ilişkin kavram, ilke, inanç, tutum ve eğitim pratikleri gibi eğitimin pek çok temel öğesini etkiler. Okul yöneticilerinin mesleki yaşamlarında benimsedikleri eğitim felsefesi anlayışları, yönetim süreçlerindeki tutum ve davranışları açısından önemlidir. Bu çalışmada, okul yöneticilerinin eğitim felsefelerine ilişkin tercihlerini belirlemeye ve bazı değişkenler açısından eğitim felsefeleri arsında anlamlı bir farkın olup olmadığı Q metodu ile sınanmaya çalışılmıştır. Okul yöneticilerinin eğitim felsefesi ile ilgili tercihlerinin Q metodu ile incelenmesinin konuya farklı bir boyut getireceği düşünülmektedir. Çalışmada daimicilik, esasicilik, ilerlemecilik ve yeniden kurmacılık eğitim felsefesi akımlarına ilişkin bir takım yargı ifadeleri oluşturulmuştur. Bu yargı ifadeleri “Bir okul yöneticisi olarak…” şeklinde olup, okul yöneticilerinin bu ifadelere katılım düzeylerinin ne olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada kullanılan veriler Van İli Merkez ilçelerinde okul yöneticisi olarak görev yapmakta olan eğitim yöneticilerinden elde edilmiştir. Verilerin analizinde bireylerin bakış açılarını, fikirlerini, inançlarını, davranışlarını ve eğilimlerini ölçmeyi amaçlayan Q yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışmada 30 yargı ifadesi bulunmaktadır. Bu nedenle okul yöneticilerinin görüşlerini ayrıştırmak için +4, -4 ölçeği bir Q dizisi olarak tanımlanmıştır. Bu ölçek, kesinlikle katılıyorum (+) ile kesinlikle katılmıyorum (-) arasında tasarlanmıştır. Çalışma kapsamında katılımcı görüşlerinin 3 faktörde toplandığı ve bu faktörlerin birçok maddede birbirinden önemli ölçüde farklılaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Eğitim Felsefesi, Daimicilik, Esasicilik, İlerlemecilik, Yeniden Kurmacılık, Q metodu

Investigation Of School Administrators’ Opinions On Trends Of Educational Philosophy By The Q Method

Philosophical thoughts on education influence many main elements of education such as educational concepts, principles, beliefs, attitudes and educational practices. The educational philosophy understandings adopted by school administrators in their professional lives are important in terms of their attitudes and behaviors in management processes. In this study, it was tried to determine the preferences of school administrators regarding educational philosophies and to test whether there is a significant difference between educational philosophies in terms of some variables with the Q method. It is thought that examining the preferences of school administrators regarding the philosophy of education with the Q method will bring a different dimension to the subject. A number of judgment statements regarding the perennialism, essentialism, progressivism and reconstructionism philosophy of education were formed in this study. These judgment statements are in the form of “As a school administrator…” and it was tried to determine the level of participation of school administrators in these statements. The data used in the study were obtained from education administrators working as school administrators in the central districts of Van. In the analysis of the data, the Q method, which aims to measure the perspectives, ideas, beliefs, behaviors and tendencies of individuals, was used. There are 30 judgment statements in this study. For this reason, +4, -4 scale was defined as a Q-series in order to differentiate the opinions of school administrators. This scale is designed between strongly agree (+) and strongly disagree (-). Within the scope of the study, it was determined that the participants' opinions were collected in 3 factors and these factors differed significantly from each other in many items.

Keywords:

Philosophy of Education, Perennialism, Essentialism, Progressionism, Reconstructionism, Q method,

PDF

___

Akarsu, B. (1988). Felsefe terimleri sözlüğü. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Akdağ, B. (2006). Eğitim felsefesinde insanı görme tarzı. Felsefe Yazın Dergisi, (Felsefe ve Eğitim Sempozyumu Özel Sayısı- Bildiriler), 9, 14-17.
Akdağ, B. (2003). Eğitim felsefesi nedir? Öğretmen Dünyası Dergisi, 277(24), 15-16.
Akdeniz, E. (2008). Atatürk ve yönetim felsefesi, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Mersin Üniversitesi.
Aydın, M. (1994). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.
Brauner, C. J. ve Burns, H. W. (1965). Problems in education and philosophy. (Çev., S. Büyükdüvenci, 1987). Eğitim felsefesi: Yazılar içinde. Yargıçoğlu Matbaası.
Büyükdüvenci, S. (2001). Eğitim felsefesine giriş. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Cevizci, A. (2014). Eğitim felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
Çetin, B., İlhan, M., ve Arslan, S. (2012). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Social Science, 5(5), 149-170.
Demir, F., & Kul, M. (2011). Modern bir araştırma yöntemi: q metodu. Ankara: Adalet Yayınevi.
Demirel, Ö. (2010). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Deniz N. F. (2021). Okul yöneticilerinin eğitim inançları ve öğretimsel liderlik davranışlarının incelenmesi, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Kahramanoğlu Mehmetbey Üniversitesi.
Doğanay, A. (2011). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminin öğretmen adaylarının felsefi bakış açılarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 232-348.
Ekiz, D. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının eğitim felsefesi akımlarına ilişkin eğilimlerinin karşılaştırılması. Ondokuzmayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (19), 1-11.
Ekiz, D. (2007). Öğretmen Adaylarının Eğitim Felsefesi Akımları Hakkında Görüşlerinin Farklı Programlar Açısından İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (24), 1-12.
Ergin, B. (1998). Çanakkale ili ortaöğretim okul yöneticilerinin eğitim felsefemizi algılama düzeyleri. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
Ergün, M. (2014). Eğitim felsefesi. Ankara: Pegem Akademi .
Erkılıç T.A. (2019). Eğitim Felsefesi Akımları. Adnan Boyacı (Ed). Eğitim felsefesi Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Erkılıç, T., ve Himmetoğlu, B. (2015). Idealist felsefenin eğitim yönetimine ve klasik yönetim yaklaşımlarına etkileri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 94-108.
Gutek, G. L. (1997). Eğitime felsefi ve ideolojik yaklaşımlar. Nesrin KALE (Çev.). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Günay D. (2019). Eğitim Felsefesine Bir Yaklaşım. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 2(3), 131-137.
Karadağ, E., Baloğlu N., ve Kaya S., (2009). Okul yöneticilerinin eğitim felsefesi akımlarını benimseme düzeylerine ilişkin ampirik bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Felsefe Dergisi. 2009/12, 181-200.
Kneller, G. F. (1964). Introduction to the philosophy of education. John Wiley & Sons, Inc.
Küken, G. (2006). Türkiye’de eğitim felsefesi. M. Hesapçıoğlu & A. Durmuş (Ed), Türkiye’de eğitim bilimleri: Bir bilanço denemesi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Oliva, P. F. (2009). Developing the curriculum. Boston: Pearson/Allyn and Bacon.
Ornstein, A., & Hunkıns, F. (1998). Curriculum. foundations, principles and ıssues. Boston, MA: Allyn and Bacon.
Ornstein, A. Lewin, D.U. (2006). Foundations of education. Boston: Houghton Mifflin.
Polat, M. (2022). Nitel-Nicel bir yaklaşım olarak q-metodoloji ve eğitim araştırmalarında kullanılabilirliği üzerine düşünceler. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51: Özel sayı 1, Ö481-Ö489.
Taşdelen, V. (2003). Eğitimde kuram ve uygulama bağının kurulmasına yönelik felsefi bir araştırma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 151-166.
Taşdelen, V. (2019). Eğitim İçin Felsefenin Gerekliliği. Fuat Tanhan (Ed.), Türkiye eğitim vizyonu üzerine değerlendirmeler, Ankara: Pegem Akademi.
Temel D. (2010). Orta öğretim okul yöneticilerinin eğitim felsefelerini algılamaları. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi.
Topses G. (1982). Eğitim felsefesi temel sorunları. Ankara: Dayanışma Yayınları.
Tozlu, N. (1997). Eğitim felsefesi. Ankara: MEB.
Tuncel, G. (2004). Öğretmenlerin kendi eğitim felsefelerini inşa etmeleri üzerine. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 223-242.
Turhan, M., ve Memduhoğlu, H. B. (2022). Teacher turnover: A contınual problem in Turkey. Research In Pedagogy, 12(1), 82-96.
Ünal S.ve Ada S. (1999). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
Sarpkaya, R. (2004). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
Sönmez, V. (2019). Eğitim felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Şişman, M. (2007). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegema Yayıncılık.
Wiles, J., & Bondi, J. (2007). Curriculum development: a guide to practice. New Jersey: York: Pearson Merill Orentice Hall Inc.
Yayla, A. (2019). Eğitim Felsefesi Temelleri. H.B. Memduhoğlu ve K. Yılmaz (Ed.), Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem Akademi.
Yeşil, R., Yeşil, S. (2013). Öğretim ilk eve yöntemleri. Ankara: Sonçağ Yayıncılık.
Zabala, A. (2014). Q method: a package to explore human perspective using q methodology. The R Journal, 6(2), 163-173.
Zırhlıoğlu, G. ve Yayla, A. (2016). The ınvestigation of the education philosophy of the education faculty students of yuzuncu yil university with the q method. Universal Journal of Educational Research, 4(9): 2110-2118.