Kışlık nohut (Cicer Arietinum L.) ıslahında biyolojik verim ve hasat indeksinden yararlanma olanakları

Bu çalışmada, Bornova 'da kışlık yetiştirme koşullarında dört yıl süreyle (1997-1998, 1998-1999, 1999-2000 ve 2000-2001) denenen yeni geliştirilmiş Fs kökenli bazı kabuli tip nohut hatlarında bitki tane verimi ve tane iriliği ile biyolojik verim ve hasat indeksi arasındaki ilişkiler çoklu regresyon ve korelasyon analizleriyle incelenmiştir .Basit ve çoklu korelasyon değerleri biyolojik verim ve hasat indeksi ile bitki tane verimi arasında 100-tane ağırlığına oranla daha güçlü ilişkilerin bulunduğunu ortaya koymuştur. Dört yıllık analiz sonuçlarına göre; biyolojik verim ve hasat indeksinin birlikte, bitki veriminde gözlenen değişkenliğin % 97,8-99,8'i ve 100-tane ağırlığında da % 3,1-26,6'smdan sorumlu oldukları belirlenmiştir. Biyolojik verim 1998-1999 ve 2000-2001 yetiştirme dönemlerinde; hasat indeksi de diğer iki yılda bitki verimine daha f azla katkıda bulunmuşlardır. Kışlık koşullarda yüksek verimli ve iri taneli genotiplerin geliştirilmesinde biyolojik verimi fazla olan bitkiler arasından yüksek hasat indeksine sahip bitkilerin seçilmesinin daha etkili olabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

kışlık ekim, Cicer arietinum, nohut, hasat indeksi, regresyon analizleri, korelasyon analizleri, tohum verimi

Possibilities of using biological yield and harvest index in winter sown chickpea (Cicer arietinum L.) breeding

In this research, the relationships of seed yield and seed size with biological yield and harvest index in newly-developed Fs derived kabuli chickpea lines grown at hmir-Bornova during four years (1997-1998, 1998-1999, 1999-2000 and 2000-2001) in winter sowing were studied by multiple regression and correlation analyses. Simple and multiple correlation coefficients indicated that biological yield and harvest index had higher associations with seed yield per plant than with 100-seed weight. Results from analyses f or four years revealed that the observed variation in seed yield per plant accounted for by the biological yield and harvest index was % 97,8-99,8 % while both characters jointly contributed to 3,1-26,6 % of total variation in 100-seed weight. The biological yield largely contributed to seed yield per plant in the 1998-1999 and 2000-2001 growing seasons and also harvest index did in the other two years. It was concluded that a selection for higher harvest index among superior plants for biological yield should be effective in developing high-yielding and large-seeded genotypes in winter sowing chickpea.

Keywords:

winter sowing, Cicer arietinum, chickpeas, harvest index, regression analysis, correlation analysis, seed yield,

PDF

___

Açıkgöz ,N.ve A.Kıtkı.1994.Nohutta F2 ve F3 generasyonlarında bazı özellikler arasındaki korelasyonların saptanması.Tarla Bitkileri Kongresin Bitki Islahı Bildirileri (Cilt II).s.126-129.25-29 Nisan.Bornonva-İzmir.
Adams,M. W. 1967. Basis of yield component compensations in crop plnats with special reference to the field bean,Phaseolus vulgaris. Crops.Sci.7:505-510.
Akdağ, C. ve S. Şehirali. 1992. Nohut (Cicer arietinum L.) da özellikler arası ilişkiler ve path katsayısı analizi üzerinde bir araştırma. Doğa-Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi 16: 763-772.
Altınbaş, M., B. Tanyolaç ve H. Sepetoğhı. 1998. Kışlık nohutta verim performansı ve tane iriliği ile ilişkisi. Ege Ü. Z. F. Dergisi 35 (1-2-3): 73-80.
Anlarsal, A. E., C. Yücel ve D. Özveren. 1999. Çukurova koşullarında bazı nohut hatlarının verim ve verimle ilgili özelliklerinin saptanması üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. Cilt III (Çayır-mer'a Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller), s. 342-347. 15-18 Kasım Adana.
Bisen, M. S., S. P. Singh, and S. K. Rao. 1985. Effectiveness of selection methods in chickpea Cicer arietinum under different environments. Theor. Appl. Genet. 70:661-666.
Duarte, R. A., and M. W. Adams. 1972. A path coefficient analysis of some yield component interrelations in field beans (Phaseolus vulgaris L.). Crop Sci. 12:579-582.
Jana, S., and K. B. Singh. 1993. Evidence of geographical divergence in kabuli chickpea from germplasm evaluation data. Crop Sci. 33: 626-632.
Küsmenoğlu, İ. ve K. Meyveci. 1996. Chickpea in Turkey. Adaptation of Chickpea in the West Asia and North Africa Region, s. 67-84. ICRISAT, Patancheru. India and ICARDA. Aleppo. Syria.
Küsmenoğlu, L, and F. J. Muehlbauer. 1998. Genetic variation for biomass and residue production in lentil: I. Relation to agronomic traits. Crop Sci. 38: 907-910.
Raju, D. B., R. B. Mehra, and P. N. Bahl. 1978. Genetic variability and correlations in chickpea. Trop.Grain Legume Bul. 13/14: 35-39.
Rao, S. K. 1998. Association analysis of plant type characters with seed yield, biological yield and harvest index in chickpea. Agric. Sci. 18(1): 19-22.
Rao, S. K., and S. P. Yadav. 1988. Genetic analysis of biological yield, harvest index and seed yield in lentil. Lens News. 15(1): 3-5.
Sharma, R. C, E. L. Smith, and R. C.Mc New. 1987. Stability of harvest index and grain yield in winter wheat. Crop Sci. 27: 104-108.
Singh, H.B., M. C. Saxena, and J. P, Sahu. 1980. Harvest index in relation to yield of grain legumes. Trop. Grain Legume Bui. 17/18: 6-8.
Singh, R. B., G. Bejiga, and R .S. Malhotra. 1990. Associations of some characters with seed yield in chickpea collections. Euphytica 49: 83-88.
Singh, I. S., M. A. Hussain, and A. K. Gupta. 1995. Correlations studies among yield and yield contributing traits in F2 and F3 chickpea populations. Int. Chickpea and Pigeonpea News. 2: 11-13.
Singh, K. B., and M. C. Saxena. 1996. Winter chickpea in mediterranean-type environment. A Technical Bulletin. ICARDA. Aleppo. Syria. 39 pp.
Singh, K. B., R. S. Malhotra, M. C. Saxena, and G. Bejiga. 1997. Superiority of winter sowing over traditional spring sowing of chickpea in the Mediterranean Region. Agron. J. 89: 112-118.
Steel, R. G. D., and J. H. Torrie. 1980. Principles and Procedures of Statistics. Second edition. Mc-Grow-Hill Book Company Inc. New York.
Şehirali, S. 1988. Yemeklik Dane Baklagiller. Ankara Ü. Z. F. Yayınlan No: 1089. Ankara.
Tyagi, M. C, and B. Sharma. 1985. Association among economic traits in lentil. Lens News. 12 (1): 10-12.
van der Maesen, L. J. G. 1972. A Monograph of the Genus, with Special Reference to the Chickpea (Cicer arietinum L.) Its Ecology and Cultivation. Mededelingen Landbouwhogescholl. Wageningen.
Waldia, R. S., Y. S. Tomer, and B. S. Dahiya. 1981. Association and path analysis in advanced generations of chickpea. Pulse Crops News. 1 (1): 25-26.
Yurtsever, N: 1984 Deneysel İstatistik Metotlar. Toprak ve Gübre Araştırma Enst. Müdürlüğü Yayınları No: 121. Ankara.