Dilara AKKUŞ, Gamze SANER, Hakan ADANACIOĞLU

Çeşme Kavunu Üreten İşletmelerde Ekonomik Sürdürülebilirlik : İzmir İli , Çeşme İlçesi Örnek Olayı

Türkiye’de yerel çeşitlerin üretilmeye devam edilmesi, sürdürülebilirliğe katkı sağlamakla birlikte, gelecek nesillere sağlıklı gıdanın ulaştırılmasında son derece önemlidir. Bu çalışma, İzmir ilinin Çeşme ilçesinde yer alan ve Çeşme kavunu üretimi yapan işletmelerin ekonomik sürdürülebilirliğini ortaya koymak amacı ile yürütülmüştür. Araştırma kapsamında Çeşme Ziraat Odası’na kayıtlı 80 kavun üreticisi ile yüz yüze anket gerçekleştirilmiştir. İşletmeler kavun arazisi büyüklüklerine göre oluşturulan 2 grup altında (1-5 da ve 5 da üzeri) analiz edilmiştir. Kavun üreticilerinin demografik ve sosyo-ekonomik özellikleri ortaya konulmuş, kavun üretim dalının karlılığı hesaplanmıştır. İşletmelerin ihtisaslaşma durumları belirlenmiş ve kavun yetiştiriciliğinin ekonomik sürdürülebilirliği ortaya konulmuştur. Elde edilen veriler için gruplar arası farklılık olup olmadığı istatistiksel olarak test edilmiştir. Üreticilerin üretim döneminde karşılaştıkları risk faktörlerinin belirlenmesi ve bu risk faktörlerine karşı oluşturdukları stratejilerin saptanabilmesi için Best-Worst Yöntemi uygulanmıştır. Kavun üreticileri Çeşme kavunu üretimini ekonomik yönden sürdürülebilir bulmamakla birlikte, üreticilerin üretimde kendi tohumlarını kullanıyor olmaları ve hastalıklarla mücadelede kükürt uygulamasına başvurmaları, Çeşme kavununun sürdürülebilirliğini arttırıcı bir etken olarak kabul edilmelidir. Üreticilerin kavun üretimi için en önemli gördüğü risk faktörleri turizm nedeniyle arazilerin elden çıkarılması ve yüksek girdi fiyatları olmuştur. En İyi-En Kötü analizinde ortalama B-W değeri esas alınarak işletmelerin geneli itibariyle bir değerlendirme yapıldığında, üreticiler için en önemli risk stratejisi devletin verdiği desteklerin artırılması yönünde olmuştur. Üreticilere göre kavun üretimindeki risklere karşı izlenmesi gereken en önemli ikinci strateji yerel yönetimin kavun üretimini teşvik etmesidir. Araştırmada Çeşme kavununun ekonomik açıdan sürdürülebilir olabileceği belirlenmiş, kavun üretiminin kuru koşullarda yapılması ve kış kavunu olarak da dayanıklı bir çeşit olarak pazara sunulmasının önemli olduğu vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Çeşme Kavunu, Sürdürülebilirlik, Ekonomik, Tarım, İzmir

The Economic Sustainability of The Farms Producing Cesme Melon: A Case of Cesme District of Izmir Province

Continuing to produce local varieties in Turkey contributes to sustainability and is extremely important in delivering healthy food to future generations. This research was carried out with the objective of demonstrating the economic sustainability of farms producing Cesme melon in Cesme district of Izmir province. Within the scope of the research, face-to-face survey interviews were conducted with 80 melon producers registered with the Chamber of Agriculture. The farms were analyzed under two groups (1-5 decares and over 5 decares) created according to melon land sizes. The demographic and socio-economic characteristics of melon producers were revealed and the profitability of melon production activity was calculated. The specialization status of the farms was determined and the economic sustainability of melon cultivation was demonstrated. The data were statistically tested for differences between groups. In the last stage of the analysis, the Best-Worst Method (BWM) was applied in order to determine the risk factors faced by the producers during the production period and to determine the strategies they created against these risk factors. Although melon producers do not consider Cesme melon production economically sustainable, the fact that producers use their own seeds in production and use sulfur application in the fight against diseases should be considered as a factor that increases the sustainability of Cesme melon. The most important risk factors for melon production by producers have been the loss of land due to tourism and high input prices. When the Best-Worst analysis was evaluated on the basis of the average B-W value, the most important risk strategy for producers is to increase government support. Products should be promoted on different platforms and sector stakeholders should take responsibility in this regard.

Keywords:

Çeşme Melon, Sustainability, Economic, Agriculture, IZmir,

PDF

___

Akyuz, G., O., Tosun, and S. Aka. 2020. Performance Evaluation of Non-Life Insurance Companies With Best-Worst Method and TOPSIS, Int. Journal of Management Economics and Business, 16 (1).
Anonim. 2020. https://www.hortiturkey.com/yazilar/dunya-kavun-uretim-degeri-11-4-milyar-euroyu-asti (Erişim tarihi: 2.4.2022)
Balkaya, A., İ. Duman, L. Arın, M. Özcan, İ. Demir, D., Kandemir, S. Zengin, S. Ermiş, S., Ş. Sarıbaş. 2020. Bahçe Bitkilerinde Tohum Üretimi Mevcut Durum ve Gelecek, Türkiye Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi, Ankara, Bildiriler Kitabı, s.339-369.
Başer, U., M. Bozoğlu, ve B. Kılıç Topuz. 2017. Tarım İşletmelerinde Çevresel, Ekonomik ve Sosyal Sürdürülebilirliğin Ölçülmesi, Akademia Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 2(3):1-13 s.
Doğruöz, D. 2021. Çeşme Kavunu Üreten İşletmelerin Ekonomik Sürdürülebilirliğinin Belirlenmesi: İzmir İli Çeşme İlçesi Örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, İzmir, 159s.
Ergin, D.Y. 1991. Örnekleme, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3:111-124 s. FAO. 2019. Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAOSTAT. http://www.fao.org (Erişim Tarihi: 06 Ekim 2019).
Fidanboylu, A. 2020. “Alternatif ve Besleyici Bir İçecek: Kavun Çekirdeği Şerbeti (Sübye)”, https://www. gidabilgi.com/Makale/Detay/kavun-cekirdegi-serbeti-subye-110899 (Erişim Tarihi: 05 Nisan 2021).
Guth, M., K. Smędzik-Ambroży, B. Czyżewski, S. Stępień. 2020. The Economic Sustainability of Farms under Common Agricultural Policy in the European Union Countries. Agriculture, 10, 34. https://doi.org/10.3390/ agriculture10020034
İnan, İ. H. 2019. Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği, Genişletilmiş Dokuzuncu Baskı, İdeal Kültür Yayıncılık, ISBN:978-605-5729-67-7, İstanbul, 415s.
İZKA. 2014. Yarımada Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisi, İzmir Kalkınma Ajansı, 978-605-5826-13-0, İzmir, 283s. Karagöz, Y. 2016. SPSS ve AMOS23 Uygulamalı İstatistik Analizler, Nobel Kitap, 1. Basım, 1195 s.
Latruffe, L., A., Diazabakana, C. Bockstaller, Y. Desjeux, J. Finn. 2016. Measurement of sustainability in agriculture: a review of indicators. Studies in Agricultural Economics, 118(3), 123-130
Özçatalbaş, O. 2023.Tarımda Markalaşma ve Coğrafi İşaretler, Ders Notları, Antalya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Ocak, 171s.
Özkan, M. ve G. Armağan. 2019. Tarım İşletmelerinde Sürdürülebilirliğin Ölçülmesi: Aydın İli Örneği, Tarım Ekonomisi Dergisi, 25(1):109-116 s.
Rehber, E. 1993. Tarımsal İşletmecilik ve Planlama, Ders Kitabı, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Yayın no:84, Bursa, 179s.
Rezaei, J. 2016. Best-Worst Multi-Criteria Decision-Making Method: Some Properties and A Linear Model, Omega, 64:126-130 pp.
TMMOB. 2019. Ziraat Mühendisleri Odası, Kavun Raporu, Ankara.
TÜİK. 2021. Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 27 Ocak 2021).
Türk Patent ve Marka Kurumu. 2021. https://www.ci.gov.tr/ cografi-isaretler/detay/38201 (Erişim Tarihi: 5 Nisan 2021).
Ünlü, M. 2022.Türkiye Kavun Üretiminde Dünyada 2. Sırada, Türk-Tarım ve Orman Dergisi, Temmuz-Ağustos, sayı:272,s.82-85.
Wrzaszcz, W. and J. S. Zegar, 2014. Economic Sustainability of Farms in Poland, European Journal of Sustainable Development, 3(3):165 pp.
Yılmaz, D. 2018. Sürdürülebilir Tarım İlkeleri İyi Uygulamalar Rehberi, İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği, İstanbul.
Yılmaz, H., V. Demircan and S. Kurtluk. 2011. An Economic Analysis of Open-Field Melon (Cucumis melo L.) Production in Cankırı Province of Turkey, Bulgarian Journal of Agricultural Science, 17:484-490 pp.