Aydın UNAY, Celal SAYILIR, V. Mehmet ÇINAR

Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinin İzmir Menemen Ekolojik Koşullarında Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi

Çalışmada, monokültür pamuk tarımının yapıldığı ve alkalilik sorunlarının olduğu İzmir Menemen İlçesinde aspir çeşitlerinin performansını belirlemek amaçlanmıştır. Balcı, Dinçer, Linas, Olas ve Remzibey-05 aspir çeşitleri 2014 - 2015 yetiştirme sezonunda Tesadüf Blokları Deneme Deseninde ve 4 tekerrürlü olarak değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda; bitki boyu 86,3-103,3 cm, yan dal sayısı 4,8-8,2, tabla sayısı 13,38-25,71, tabla çapı 1,80-2,30 cm, çiçeklenme gün sayısı 196,30- 199,80 gün, olgunlaşma gün sayısı 216,30-219,80 gün, tane verimi 1560-2500 kg ha -1 , bin tane ağırlığı 42,80-54,10 g, kabuk oranı % 41,87-50,29, yağ oranı % 25,35-35,03, yağ verimi 492,1-872,5 kg ha -1 arasında değişmiştir. Araştırma sonuçlarına göre yapılan değerlendirmede; yüksek tane verimi ve yağ verimi buna karşın düşük kabuk oranına sahip Olas ve Linas çeşitlerinin Menemen, İzmir ve benzer ekoloji ve toprak özelliklerine sahip koşullarında önerilebileceği kanısına varılmıştır.

Determination of Yield and Yield Components in Safflower (Carthamus tinctorius L.) Cultivars under Menemen-Izmir Ecological Conditions

In the study, it was aimed to determine the performance of 5 safflower varieties in İzmir Menemen Districtwhere monoculture cotton is grown and soil alkalinity problems affected the crop productivity. Balcı, Dinçer, Linas, Olas andRemzibey-05 safflower varieties were arranged in the Randomized Complete Block Design with 4 replications in the 2014 - 2015growing season. As a result, plant height (86.3-103.3 cm), head number (13.38-25.71), head diameter (1.80-2.30 cm), floweringdays (196.30-199.80), maturing days (216.30-219.80), grain yield (1560-2500 kg ha -1 ), thousand seed weight (42.80-54.10 g),hull ratio (41.87-50.29 %), oil content (25.35 - 35.03 %), and oil yield (492.1-872.5 kg ha -1 ) were determined. In conclusion,Olas and Linas varieties with low hull ratio, high grain and high oil yield, could be recommended to Menemen, İzmir or similarconditions with ecological and soil characteristics.

PDF

___

Anonymous. 1993. AOCS. Official methods and recommended practices. The American Oil Chemists Society, Champaign, IL.
Anonymous. 2015. General Directorate of Meteorological Service, İzmir-Turkey.
Anonymous. 2016. TUIK. Turkey Statistic Institute. Crop Production Statistics (www.turkstat.gov.tr).
Anonymous. 2017. FAO Database (www.fao.org).
Babaoglu, M., and M. Guzel. 2015. Safflower (CarthamustinctoriusL.) breeding activities at Trakya Agricultural Research Institute. Ekin Journal of Crop Breeding and Genetics 1:20-25.
Baydar, H., and O. Y. Gokmen. 2003. Hybrid Seed Production in Safflower (Carthamus tinctoriusL.) Following the Induction of Male Sterility by Gibberellic Acid. Plant Breed. 122: 459-461.
Coskun, Y. 2014. Aspir (Carthamus tinctoriusL )’in Kışlık ve Yazlık Ekim Olanakları. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1 (4):462-468.
Dajue, L., and H. H. Mündel. 1996. Safflower.CarthamustinctoriusL.. In: Promoting the conservation and use of underutilized and neglected crops.7. Institute of Plant Genetics and Crop Plant Research, Gatersleben/International Plant Genetic Resources Institute, Rome Italy.http://safflower.wsu.edu/(Accessed04/12/2018).
Gautam, S., S. Bhagyawant, and N. Srivastava. 2014. Detailed study on therapeutic properties, uses and pharmacological applications of safflower (CarthamustinctoriusL.). International Journal of Ayurveda and Pharma Research 2 (3): 5-16.
Golkar, P. 2014. Breeding improvements in safflower (Carthamus tinctoriusL.): A Review. Australian Journal of Crop Sci. 8 (7): 1079-1085.
Inan, D. 2014. İzmir Bornova koşullarında yazlık ve kışlık bazı aspir çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının karşılaştırılması. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi,İzmir.
Jaradat, A.A., and M. Shahid. 2006. Patterns of Phenotypic Variation in a Germplasm Collection ofCarthamustinctoriusL. from the Middle East. Genetic Resources and Crop Evolution 53 (2): 225.
Katar, D., and I. Subaşı, Y. Arslan. 2014. Effect of different maturity stages in safflower (Carthamus tinctoriusL.) on oil content and fatty acid composition. Süleyman Demirel Üniversites Ziraat Fakültesi Dergisi 9 (2): 83- 92.
Kaya, M. D., A. Ipek, A. Ozdemir. 2003. Effects of Different Soil Salinity Levels on Germination and Seedling Growth of Safflower (Carthamus tinctoriusL.). Tr. J. Agri. and Forestry 27: 221-227.
Koc, H., R. Keles, U. Ulker, G. Gumuscu, B. Ercan, A. Gocmen, A. Akcacık, A. Gunes, F. Ozdemir, E. Ozer, E. Uludag. 2010. Bazı aspir (Carthamus tinctoriusL.) hatlarının verim, verim öğeleri ve kalite özellikleri ile bu özellikler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Bitkisel Üretim Dergisi 2:1-7.
McGuire, P. E., A. D. Damania, and C. O. Qualset. 2018. Safflower in California: The Paulden F. Knowles personal history of plant exploration and research on evolution, genetics, and breeding.www.ucanr.edu/ sites/plantbreeding/files/151269.pdf. (Accessed 04/12/ 2018).
Oz, M. 2016. Aspir(Carthamus tinctoriusL.)’de Ekim Zamanı,Çesit ve Verim İliskisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 11 (1): 71-81.
Pahlavani, M. H. 2005. Some technological and morphological characteristics of safflower (CarthamustinctoriusL.) from Iran. Asian Journal of Plant Sciences 4 (3): 234-237.
Steel, R. G. D., and J. H. Torrie. 1980. Principles and procedures of statistics . A Biometrical Approach. Second Edition. McGraw-Hill, New York, USA.
Uysal, N., H. Baydar, S. Erbaş. 2006. Isparta Populasyonundan Geliştirilen Aspir (CarthamustinctoriusL.) Hatlarının Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1 (1):52-63.