Türkçe Dersi Metin İşleme Sürecinde Bağlam Temelli Sözcük Öğretimi ve Etkin Sözcük Dağarcığı Oluşturmadaki İşlevi

Bu çalışmanın amacı, metin işleme sürecinde sözcük öğretiminin bağlam temelli gerçekleştirilmesi ve bu uygulamanın, öğrencilerin aktif sözcük dağarcığını geliştirmedeki önemini vurgulamaktır. Sözcük varlığı, bireyin anlama ve anlatma becerisini etkin bir şekilde sergileyebilmesinde en temel belirleyici unsurdur. Bu çalışmada metin işleme sürecinde öğrencilerin ilk ez karşılaştıkları veya anlamı bağlamdan çıkarılamayan sözcüklerin öğretilmesinde öğrencilerin merkeze alındığı ve sözcüğün yapı içerisinde üstlendiği işlevlerin ön planda tutulduğu bağlam temelli sözcük öğretimi çalışmaları üzerinde durulmuştur. Bu çerçevede, öncelikle literatür taraması yapılarak konunun alanyazındaki durumu ile ilgili genel bir görünüm oluşturulmuştur. İlgili alanyazından elde edilen veriler yanında, kişisel görüş ve değerlendirmelerle metne son şekli verilmiştir. Bu çerçevede, bağlam temelli sözcük öğretiminin, öğrencilerin etkin/işlek sözcük dağarcığını geliştirmelerine önemli katkı sağlayabileceği vurgulanmıştır. Ayrıca, bağlam temelli sözcük öğretimi yapılmasının yararlarına değinilerek öğretmenlere, metin işleme sürecindeki sözcük öğretimi çalışmalarını bu anlayışla gerçekleştirmeleri önerilmiştir.

Function of Creating an Effective Vocabulary and Importance of Context Based Vocabulary Teaching in Turkish Language Text-Handling Process

The aim of this study is to emphasize the importance of education to be based on the context of the word in the text processing of students active in the development of vocabulary. The presence of the word is the main determinant of the ability of the individual to understand and explain the exhibits effectively. This study focused on studies in teaching vocabulary text processing in the first crush faced by students are not learning from the context and word-based context is kept in the forefront of the function assumed in the structure. In this context was created primarily an overview of issues related to the situation in the literature review the literature. In addition to the data obtained from the relevant literature is finalized to the text with personal opinions and evaluations. Thus, the context-based teaching vocabulary is emphasized that important contributions to develop the students active/ common use vocabulary. In addition, making reference to the context of the benefits of word-based teaching was recommended to the teachers teaching words in the text-processing work to perform this technique.

PDF

___

Aksan, D. (2007). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim (1. Cilt, 4. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Akyol, H. ve Temur, T. (2014). Kelime Hazinesinin Geliştirilmesi (ss. 193-229), İlköğretimde Türkçe Öğretimi (Editörler: A. KIRKKILIÇ, H. AKYOL). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Arı, G. (2013). Kelime Öğretimi (ss. 337-363), Yeni Öğretim Programına Göre Kuramdan Uygulamaya Türkçe Öğretimi (4. Baskı, Editör: Cemal YILDIZ). Ankara: Pegem Akademi. Aydın, M. (2007). Dilbilim El Kitabı (2. Baskı). İstanbul 3F Yayınevi.
Banguoğlu, T. (1986). Türkçenin Grameri (2. Baskı). İstanbul Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Başkan, Ö. (2006). Yabancı Dil Öğretimi: İlkeler ve Çözümler. İstanbul: Multilingual Yayınevi.
Başoğlu, N.; Kaplan, T. ve Okur, A. (2014). İlköğretim Birinci Kademede Sözcük Öğretimi İle İlgili Çalışmaların İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(4), 50-65.
Budak, Y. (2000). Sözcük Öğretimi ve Sözlüğün İşlevi, Dil Dergisi, 92, 19-26.
Demirezen, M. (1983). Yabancı Dil Öğretiminde Yabancı Sözcüklerin Ruhbilimsel Sorunları. Türk Dili, 379-380, 160-166.
Dilidüzgün, Ş. (2014). Türkçe Öğretiminde Sözcük Öğretme Yöntemlerinin Yeterliliği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(17), 233-258.
Eagleton, T. (2004). Edebiyat Kuramı: Giriş (2. Baskı, Çeviren: Tuncay Birkan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Ediger, M. (2002). Vocabulary Development and the Curriculum. ERIC, ED473483.http://www.eric.ed.gov/ERICDocs/data/erıcdocs2sqI/content_storage_01/000 0019b/80/1a/cc/c7.pdf (indirilme tarihi: 28.08.2009).
Göçer, A. (2001). Türk Dili ile İlgili Sözlüklere Genel Bir Bakış ve Günümüz İlköğretim Sözlükleri. Türk Dili, 598, 388-403.
Göçer, A. (2009). Türkçe Eğitiminde Öğrencilerin Söz Varlığını Geliştirme Etkinlikleri ve Sözlük Kullanımı. Turkish Studies, 4(4), 1025-1055.
Göçer, A. (2014). Öğretmen Rolleri, Öğrenci Etkililiği ve Eğitim Kazanımları Bakımından Türkçe Dersi Metin İşleme Süreci. Millî Eğitim, 204, 167-198.
Göğüş, B. (1978). Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
Grünberg, T. (1970). Anlam Kavramı Üzerine Bir Deneme. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Yayınları.
Günay, D. (2007a). Metin Bilgisi (3. Baskı). İstanbul: Multilingual Yayınları.
Günay, D. (2007b). Sözcükbilime Giriş. İstanbul: Multilingual Yayınları. Güneş, F. (2013). Türkçe Öğretimi: Yaklaşımlar ve Modeller. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Güney, N. ve Aytan, T. (2014). Aktif Kelime Hazinesini Geliştirmeye Yönelik Bir Etkinlik Önerisi: Tabu. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(5), 617-628.
Gür, T. (2014). Bağlam Temelli Öğretimin İlkokul Üçüncü Sınıf Öğrencilerine Kelime Öğretiminde Kullanılması. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 242-253.
Gürses, R. (2003). Kelime Öğretimi Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Türk Dili, 622, 506-516.
Karadağ, Ö. ve Kurudayıoğlu, M. (2010). 2005 Türkçe Programına Göre Hazırlanmış İlköğretim Birinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarının Kelime Hazinesi.
TÜBAR- Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 423-436. Karakuş, İ. (2000). Türkçe, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi (Öğretmen El Kitabı). Ankara: Sistem Ofset Yayınları. Karatay, H. (2007). Kelime Öğretimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 141-153.
MEB (2005a). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (1-5. Sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
MEB (2005b). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6, 7 ve 8. Sınıflar; Taslak Basım). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
Mert, E. L. (2009). Anadili Eğitim ve Öğretim Sürecinde Sözvarlığı Belirleme Çalışmalarının Önemi ve Deyim Kazandırmaya Yönelik Etkinlik Önerileri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 83-93.
Okur, A. ve Dağtaş, A. (2014). Ortaokula Yönelik Kelime Öğretimi Çalışmaları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(4), 66-84.
Onan, B. (2011). Anlama Sürecinde Türkçenin Yapısal İşlevleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Onan, B. (2012). Dil Eğitiminin Temel Kavramları. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Önal, M. N. (2002). Türkçenin Eğitim ve Öğretiminde Oyun Tekerlemelerinin Yeri ve Önemi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 1-17.
Özdemir, E. (1991). Söz Dağarcığının Geliştirilmesi (ss. 212-227), Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi (Editör: Bekir Özer). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2001). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebî Ürünler ve Yazılı Materyaller. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Pehlivan, A. (2003). Türkçe Kitaplarında Kelime Dağarcığını Geliştirme Sorunu ve Çözüm Yolları. Dil Dergisi, 122, 84-94.
Sever, S. (2008). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları. TDK (2005). Türkçe Sözlük (10. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayını.
Üçok, N. (1947). Genel Dilbilim (Lengüistik). Ankara: Ankara Üniversitesi Dil, Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
Vardar, B. (1998). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü (2. Baskı). İstanbul: ABC Kitabevi.
Yalçın, S. K. ve Özek, F. (2006). Söz Varlığının Temel Dil Becerilerinin ve Akademik Disiplinlerin Kazanımına Olan Etkileri, Millî Eğitim, 171, 130-139.
Yaman, H. ve Akkaya, D. (2012). Dil Biliminin Kelime Öğretimine Açılan Kapısı: Bağlam Türleri. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(3), 2599-2610.
Yangın, B. (2002). Kuramdan Uygulamaya Türkçe Öğretimi. Ankara: Dersal Yayıncılık.