Abdullah Cevdet’in II. Abdülhamit’e Duyduğu Nefretin Kahriyât Adlı Kitabına Yansımaları ve Bu Nefretin Sembollerinden Hüseyin Necati Efendi

1869 tarihinde doğan Abdullah Cevdet'in (Karlıdağ) Mekteb-i Tıbbiye'de öğrenim görürken siyasî fikirleri sistemleşmiş ve Abdullah Cevdet, II. Abdülhamit'in aleyhinde olan ve özgürlük ile yeniliği esas alan düşüncelerin savunucusu olmuştur. Düşüncelerini İbrahim Temo, İshak Sükûtî, Mehmed Reşid ve Hikmet Emin ile birlikte İttihad-i Osmaniye cemiyeti bünyesinde kurumsallaştırmıştır. II. Abdülhamit tarafından faaliyetleri sakıncalı bulunan Abdullah Cevdet; Fizan, Trablusgarp gibi mahrumiyet bölgelerine sürülmüştür. II. Abdülhamit hakkında hakarete varan eleştiri ve suçlamalar içeren Kahriyât adlı kitabı ise Mısır'da basılmış; ilk baskısı 1906, çalışmamızda yararlandığımız ikinci baskısı ise 1908 yılında yapılmıştır. Doktor Abdullah Cevdet, 1908 tarihli ikinci baskıda yer alan "Büyük Gazi ve Büyük Şehid Mülâzım Hüseyin Necati Efendi'nin Verdiği Ölmek Dersi Hakkında" adlı şiirinde hayatından ufak bir kısmı aktardığı Mülâzım Hüseyin Necati Efendi'yi bir kahraman olarak göstererek yönetime ve kendi görüşüne göre haksızlığa karşı nasıl mücadele edilmesi gerektiğini okuyucusuna aktarmak istemiştir. Bu makalede, adını verdiğimiz şiir ve kitapta yer alan diğer şiirler incelenerek şairin istibdat olarak adlandırdığı II. Abdülhamit yönetimine karşı olan tepkilerini şiirlerinde nasıl dile getirdiği tespit edilmiştir

Reverberations of Abdullah Cevdet’s Hatred for Abdulhamid II in his work Kahriyât and one of the symbols of this hatred, Hüseyin Necati Efendi

Abdullah Cevdet (Karlıdağ) who was born in 1869, had systematized his potitical views during his study at the School of Medicine (Mekteb-i Tıbbiye) and he became an advocate of views which were against Abdulhamid II and were based on freedom and reform. He institutionalized his ideas in the Union of the Ottomans Society (İttihad-i Osmaniye) with İbrahim Temo, İshak Sükûti, Mehmed Reşid and Hikmet Emin. Abdullah Cevdet, whose actions were found objectionable by Abdulhamid II, was exiled to regions of deprivation such as Fezzan and Tripoli. His book “Kahriyât” (Deep Sorrow), which contained strong criticisms that amounted to insults and also accusations against Abdülhamid II, was first published in Egypt in 1906, and the second edition which was used in this article was published in 1908. In the latter edition, Doctor Abdullah Cevdet intended to share with his readers his view of how to fight the regime and injustice in his poem “Büyük Gazi ve Büyük Şehid Mülâzım Hüseyin Necati Efendi’nin Verdiği Ölmek Dersi Hakkında” (About the Lecture on Dying by the Great Veteran and Great Martyr Mülazim Hüseyin Necati Efendi) in which he cited a small part of his life by presenting Mülazim Hüseyin Necati Efendi as a hero. In this article, by analyzing the poem and the other poems in the above mentioned book, the way Abdullah Cevdet voiced his criticisms of the regime of Abdulhamid II, which he regarded as tyranny, was scrutinized

PDF

___

Ağababa, A. F. (2015). Emel Yolunda, Kandil ve Muhtar Paşa. (M. N. Yücel Yiğit, Dü.) Ankara: Hitabevi Yayınları.
Akay, H. (1998). Tanzimat Sonrası Türk Edebiyatında Yeni Fikirler. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
Akpınar, S. (2015). Türk Romanında II. Abdülhamit (1. b.). İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
Akşin, S. (1980). 100 Soruda Jön Türkler ve İttihat Terakki. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Aktaş, Ü. (2012). Anarşizm. İstanbul: Okur Kitaplığı.
Alver, K. (Dü.). (2006). Edebiyat Sosyolojisi (2. Baskı b.). Ankara: Hece Yayınları.
Andaç, F. (2004). Sürgünlüğün Bin Yüzü. İstanbul: Can Yayınları.
Banarlı, N.S. (1971). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. Berkes, N. (2014). Türkiye’de Çağdaşlaşma (20. Baskı b.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınlar
Cevdet, A. (1908). Kahriyât (2. ed.). Kahire: Matbua-yı İçtihat.
Cevdet, A. (2008). İçtihadın İçtihadı. (M. Gündüz, Dü.) Ankara: Lotus Yayınları.
Çavdar, T. (2007). İz Bırakan Gazete ve Gazeteciler- Babıali'den Geriye Ne Kaldı? Ankara: İmge Yayınları.
Çetin, N. (2013). Şiir Çözümleme Yöntemleri. Ankara: Öncü Kitap.
Demir, O. (2012). Doktor Abdullah Cevdet’te din algısı. İnsan & Toplum Dergisi, 1(2), 5-28.
Doğan, C. (2012). Son Dönem Osmanlı Düşününde Kültürel Değişme Platormu Olarak Batılılaşma: Dr. Abdullah Cevdet ve İçtihat Dergisi Örneği. Memleket Siyaset Yönetim Dergisi, (7) 18, pp. 127-153.
Durgun, G. B., & Yaman, H. (2017) İdeoloji, Dil ve Sembol Bağlamında Medya Ve Siyaset, s. 39-51.
Eagleton, T. (2004). Edebiyat Kuramı. (T. Birkan, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Georgeon, F. (2006). Sultan Abdülhamid. (A. Berktay, Çev.) İstanbul: Homer Kitabevi.
Göçmen, M. (1995). İsviçre'de Jöntürk Basını ve Türk Siyasal Hayatına Etkileri (1889- 1902). İstanbul: Kitabevi Yayınları.
Hanioğlu, Ş. (1981). Bir Siyasal Düşünür Olarak Doktor Abdullah Cevdet ve Dönemi. İstanbul: Üçdal Neşriyat.
Hece Dergisi. (2004). Hayat-Edebiyat-Siyaset, 90,91,92 Haziran/Temmuz/Ağustos. (2004).
Karakışla, Y. S. (2017). Eski İnsanlar Eski Cemiyetler, Osmanlı Toplumsal Tarihi Çalışmaları (1904- 1926). İstanbul: Doğan Kitap.
Kurdakul, Ş. (1981, Mart). Edebiyatımızda II. Abdülhamid. Yazko Edebiyat, 1(5), s. 68-74.
Moran, B. (2004). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
Moretti, F. (2005). Mucizevi Göstergeler, Edebi Biçimlerin Sosyolojisi Üzerine. (Z. Altok, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
Oktay, A. (2004). Sanat ve Siyaset. İstanbul: Everest Yayınları.
Öztuna, Y. (2008). II. Abdülhamid Zamanı ve Şahsiyeti. İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
Tokgöz, A. İ. (2012). Matbuat Hatıralarım (1888-1914). (A. Kabacalı, Dü.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Weber, M. (1987). Sosyoloji Yazıları. (T. Parla, Çev.) İstanbul: Hürriyet Vakfı.
Yetiş, K. (2007). Dönemler ve Problemler Aynasında Türk Edebiyatı. İstanbul: Kitabevi Yayınları.