Özgür TEOMAN

11348

Türkiye’de Çok Partili Dönemdeki Tarım Politikalarına Bakış: Kırsal Hane Emeği Merkezli Bir Değerlendirme

Türkiye tarımına kapitalizmin girişi 1950’de iktidara gelen Demokrat Parti’nin iktisadi politikalarıyla ilişkilendirilmektedir. Kırsal nüfusun artma eğilimine girdiği koşulda Parti’nin tarım kesimi lehine üç stratejik hamlesi piyasa merkezli ticari tarıma yönelik kapitalist ilişkilerin önünü açmıştır. Marjinal toprakların üretime açılması, karayolları yapımına hız verilmesi ve mekanizasyon olmak üzere birbirleriyle bağlantılı görünen üç hamlenin kapitalizm öncesi üretim ve bölüşüm ilişkilerini kapitalist ilişkiler lehine dönüştürerek geçimlik üretim tarzından genelleşmiş meta üreticiliğine yönelişi başlattığına dair fikir birliği bulunmaktadır. Bu çalışmada Demokrat Parti’nin Türkiye tarımının kapitalizme açılma sürecinde uygulamaya koyduğu iktisadi politikaların hangi saiklerle kurgulandığı kırsaldaki hane halkı emeğinin süreçteki işlevsel rolü perspektifinden değerlendirilmektedir.

An Approach to the Agricultural Policies in the Multi Party Period in Turkey: A Rural Labour Centred Evaluation

The introduction of capitalism into Turkish agriculture has been correlated with the economic policies of the Democratic Party being in power in 1950. Under the circumstance that rural population tended to increase, the three strategies of the Democratic Party in favour of the agriculture sector paved the way for capitalist relations for market-oriented. There is a consensus on the fact that the three strategies seemed to linked to each other, namely the opening of marginal land for production, the construction of highways and the mechanization started the shift from subsistence mode of production to the generalised commodity production by transforming pre-capitalist relations in favour of capitalist relations. In this study, the economic policies of the Democratic Party in the process of introducing capitalism to Turkish agriculture are evaluated from the perspectives of the functional role of rural labour power.

___

  • Akçay, A. (1999). “Toprak Ağalığından Kapitalist İşletmeciliğe Türkiye Tarımında Bü-yük Topraklı İşletmeler”. 75. Yılda Köylerden Şehirlere. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını, 115-131.
  • Akşit, B. (1967). Türkiye’de Azgelişmiş Kapitalizm ve Köylere Girişi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Öğrenci Birliği Yayınları, Toplumsal Araştırma Dizisi 1.
  • Akşit, B. (1988). Kırsal Dönüşüm ve Köy Araştırmaları (1960-1980) (1923-2000). (Der. Şevket Pamuk ve Zafer Toprak) Türk Sosyal Bilimler Derneği, Yurt Yayınları 18, 179-195.
  • Albayrak, M. (2007). “Demokrat Parti Döneminde Milli Korunma Kanunu Uygulamaları (1955-1960)”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 23(67-69), 219-250.
  • Avcıoğlu, D. (1969). Türkiye’nin Düzeni. Ankara: Bilgi Yayınevi.
  • Baş Vekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü (1956). 1950 Ziraat Sayımı Neticeleri, Yayın No: 371, Ankara.
  • Bernstein, H. (2009). Tarımda Değişimin Sınıfsal Dinamikleri. (Çev. O. Köymen). İstan-bul: Yordam Kitap.
  • Boratav, K. (1980). Tarımsal Yapılar ve Kapitalizm. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 454, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • Boratav, K. (1993). Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
  • Çelebican, G. (1968). Türkiye’de Toprak Reformu Semineri. Bildiriler-Tartışmalar, Anka-ra: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları: 7.
  • Çetin, T. (1999). “Cumhuriyet Döneminde Köycülük Politikaları: Köye Doğru Hareketi”. 75. Yılda Köylerden Şehirlere. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını, 213-230.
  • DİE (1965). Genel Tarım Sayımı, Örnekleme Sonuçları (1963), Yayın No: 447, Ankara.
  • DİE (1968). İstatistik Yıllığı. Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası.
  • DİE (1973). Türkiye’de Toplumsal ve Ekonomik Gelişmenin 50. Yılı. Ankara: Devlet İs-tatistik Enstitüsü Matbaası.
  • Dobb, M. (1992). Kapitalizmin Gelişimi Üzerine İncelemeler. (Çev. F. Akar). İstanbul: Belge Yayınları.
  • Ecevit, M. C. (1996). “İç Göçün Unutulan Kaynakları: Tarımsal Farklılaşma ve Dönüşüm
  • Dinamikleri”. II. Ulusal Sosyoloji Kongresi, Toplum ve Göç, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü.
  • Erdost, M. İ. (1988). Osmanlı İmparatorluğunda Mülkiyet İlişkileri, Asya Biçimi ve Feo-dalizm. Ankara: Onur Yayınları.
  • Fatoş, E. (1956). Land Tenure and Rural Organisation in Turkey Since 1923. American University Press.
  • Gürel, B. (2011). “Agrarian Change and Labour Supply in Turkey, 1950-1980”. Journal of Agrarian Change, 11(2), 195-219.
  • Gürel, B. (2013). “Türkiye’de Kırda Sınıf Mücadelelerinin Tarihsel Gelişimi”. Devrimci Marksizm, Teorik-Politik Dergi, Kış/İlkbahar.
  • Hershlag, Z. Y. (1968). Turkey: The Challenge of Growty. 2nd Edition, Leiden: E J. Brill.
  • Hiltner J. (1960). “Land Accumulation in the Turkish Çukurova”. Journal of Farm Eco-nomics. 42, 615-628.
  • Hilton, R. (1983). The Decline of Serfdom in Medieval England. Hong Kong: Macmillan.
  • Hirsch, E. (1970). Poverty and Plenty on the Turkish Farm. New York: Columbia Uni-versity Press.
  • Karaömerlioğlu A. M. (1998). “Bir Tepeden Reform Denemesi: Çiftçiyi Topraklandırma Kanununun Hikayesi”. Birikim, 107, 1-27.
  • Karaömerlioğlu, A. M. (2006). Orada Bir Köy Var Uzakta. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Karpat, K. H. (1960). “Social Effects of Farm Mechanisation in Turkish Villages”. Soci-al Research, An International Quarterely of Political and Social Science, Issue: I, New York, 83-105.
  • Kautsky, K. (1988). The Agrarian Question1. Tran: Pete Burgess, London: Wincester Mass.
  • Keyder, Ç. (1983). “The Cycle of Sharecropping and the Consolidation of Small Peasant Ownership in Turkey”. The Journal of Peasant Studies, 10 (2-3), 130-145.
  • Keyder, Ç. (1988). “Türk Tarımında Küçük Meta Üretiminin Yerleşmesi 1946-1960”. Türkiye’de Tarımsal Yapılar (1923-2000). (Der. Şevket Pamuk ve Zafer Toprak). Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği, Yurt Yayınları, 163-173.
  • Kıraç, N. (1954). “Ziraat Aletleri Taksiciliği Hakkında”. Türk Ekonomisi, 131, 155-156.
  • Kıray, M & Hinderink J. (1970). “Social Stratification as an Obstacle to Development”, Praeger Special Studies in International Economics and Development. New York: Prae-ger Publishers.
  • Köymen O. (1999). “Bazı İçgöç Veriler (1950-1980)”. 75. Yılda Köylerden Şehirlere. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını, 260-263.
  • Köymen, O. (2008). Kapitalizm ve Köylülük. İstanbul: Yordam Kitap.
  • Lenin V. İ. (1988). Rusya’da Kapitalizmin Gelişmesi. Ankara: Sol Yayınları.
  • Llambi, L. (1988). “Small Modern Farmers: Neither Peasants Nor Fully-Fledged Capita-lists”. The Journal of Peasant Studies, 15(3), 350-372.
  • Makal, A. (2001). “Türkiye’de 1950-1965 Döneminde Tarım Kesiminde İşgücü ve Üc-retli Emeğe İlişkin Gelişmeler”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 56(3), 103-140.
  • Marx, K. (1997). Kapital. 1. Cilt, (Çev. A. Bilgi), İstanbul: Sol Yayınları.
  • Moore, B. (1989). Diktatörlüğün ve Demokrasinin Tarihsel Kökenleri, Çağdaş Dünya-nın Yaratılmasında Soylunun ve Köylünün Rolü. (Çev. Ş. Tekeli ve A. Şenel). Ankara: V Yayınları.
  • Neocosmos, M. (1986). “Marx’s Third Class: Capitalist Landed Property and Capitalist Development”, The Journal of Peasant Studies, 14( 3), 5-44.
  • Önal, N. E. (2010). “Türkiye’nin İktisadi ve Siyasi Tarihinde Toprak Reformu Tartışma-larının Rolü”. 5. Toprak Mülkiyeti Sempozyum Bildirileri, Ankara: Memleket Yayınları, 6-21.
  • Rudra, A. (1988). “Pre-Capitalist Modes of Production in Non European Societies”, The Journal of Peasant Studies, 15(3), 373-393.
  • Karaömerlioğlu A. M. (1998). “Bir Tepeden Reform Denemesi: Çiftçiyi Topraklandırma Kanununun Hikayesi”. Birikim, 107, 1-27.
  • Karaömerlioğlu, A. M. (2006). Orada Bir Köy Var Uzakta. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Karpat, K. H. (1960). “Social Effects of Farm Mechanisation in Turkish Villages”. Soci-al Research, An International Quarterely of Political and Social Science, Issue: I, New York, 83-105.
  • Kautsky, K. (1988). The Agrarian Question1. Tran: Pete Burgess, London: Wincester Mass.
  • Keyder, Ç. (1983). “The Cycle of Sharecropping and the Consolidation of Small Peasant Ownership in Turkey”. The Journal of Peasant Studies, 10 (2-3), 130-145.
  • Keyder, Ç. (1988). “Türk Tarımında Küçük Meta Üretiminin Yerleşmesi 1946-1960”. Türkiye’de Tarımsal Yapılar (1923-2000). (Der. Şevket Pamuk ve Zafer Toprak). Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği, Yurt Yayınları, 163-173.
  • Kıraç, N. (1954). “Ziraat Aletleri Taksiciliği Hakkında”. Türk Ekonomisi, 131, 155-156.
  • Kıray, M & Hinderink J. (1970). “Social Stratification as an Obstacle to Development”, Praeger Special Studies in International Economics and Development. New York: Prae-ger Publishers.
  • Köymen O. (1999). “Bazı İçgöç Veriler (1950-1980)”. 75. Yılda Köylerden Şehirlere.
  • İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını, 260-263.
  • Köymen, O. (2008). Kapitalizm ve Köylülük. İstanbul: Yordam Kitap.
  • Lenin V. İ. (1988). Rusya’da Kapitalizmin Gelişmesi. Ankara: Sol Yayınları.
  • Llambi, L. (1988). “Small Modern Farmers: Neither Peasants Nor Fully-Fledged Capita-lists”. The Journal of Peasant Studies, 15(3), 350-372.
  • Makal, A. (2001). “Türkiye’de 1950-1965 Döneminde Tarım Kesiminde İşgücü ve Üc-retli Emeğe İlişkin Gelişmeler”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 56(3), 103-140.
  • Marx, K. (1997). Kapital. 1. Cilt, (Çev. A. Bilgi), İstanbul: Sol Yayınları.
  • Moore, B. (1989). Diktatörlüğün ve Demokrasinin Tarihsel Kökenleri, Çağdaş Dünya-nın Yaratılmasında Soylunun ve Köylünün Rolü. (Çev. Ş. Tekeli ve A. Şenel). Ankara: V Yayınları.
  • Neocosmos, M. (1986). “Marx’s Third Class: Capitalist Landed Property and Capitalist Development”, The Journal of Peasant Studies, 14( 3), 5-44.
  • Önal, N. E. (2010). “Türkiye’nin İktisadi ve Siyasi Tarihinde Toprak Reformu Tartışma-larının Rolü”. 5. Toprak Mülkiyeti Sempozyum Bildirileri, Ankara: Memleket Yayınları, 6-21.
  • Rudra, A. (1988). “Pre-Capitalist Modes of Production in Non European Societies”, The Journal of Peasant Studies, 15(3), 373-393.
  • Sencer, M. (1999). “Toprak Reformu Çabaları ve Tartışmaları”, 75. Yılda Köylerden Şe-hirlere. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını, 22-25.
  • Singer, M. (1977). The Economic Advance of Turkey 1938-1960, Ankara: Turkish Eco-nomic Association.
  • Sungur, Z. (2016). “Demokrat Parti Döneminde (1950-1960) Tarım Politikaları ve Etki-leri”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Dergisi. 8 (14), 1-24.
  • Şahinöz, A. (1989). ABD-AET Türkiye Tarım Politikaları ve Dünya Pazarları (Ortado-ğu). Ankara: Türk Sınai Kalkınma Bankası Yayını.
  • Şanlı, İ., Y. Ünal ve İ. Kılınçaslan (1976). Internal Migration and Metropolitan Develop-ment in Turkey. İstanbul: Reyo Koll Şti.
  • Tezel, Y. (2002). Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi: 1923-1950. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
  • Tokgöz, E. (2011). Türkiye’nin İktisadi Gelişme Tarihi (1914-2011). Ankara: İmaj Ya-yıncılık.
  • Toprak ve Tarım Reformu Müsteşarlığı (1973). Toprak ve Tarım Reformu Açısından Sa-yılarla Türkiye. Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası.
  • Ministry of Agriculture Republic of Turkey, Planning and Research Organisation (1968).
  • Trends in Turkish Agriculture Graphics and Statistics 1938-1966, Publication No: 3,.
  • Tunçbilek, N. (1960). “Orta Sakarya Vadisinin İktisadi Tarihi Hakkında”. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 17(1-4), 1-14.
  • Tümertekin, E. (1968). Türkiye’de İç Göçler. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları.
  • Türkiye’de Zirai Makinalaşma: Ziraatte Makine Kullanılmasının Doğurduğu Teknik, Ekonomik ve Sosyal Meseleler Üzerinde Bir Araştırma (1954). Ankara: Ankara Üniversi- tesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, No: 39-21.
  • Uçar, M. (1994). Türkiye’de Çok Partili Rejime Geçişin Sosyo-Ekonomik Dinamikleri ve Demokrat Parti. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Yurtoğlu, N. (2014). Demokrat Parti Dönemi Tarım Politikaları ve Siyasi, Sosyal, Eko-nomik Hayata Tesirleri (1950-1960). Yayımlanmış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Amme İdaresi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-1795
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1968
  • Yayıncı: -
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Richard Wagner’in Sanatında İnşa Ettiği Politik ve Kültürel Düşünce Dünyası

İBRAHİM SARITAŞ

Günümüz Mülteci Krizi: Arendtçi Bir Eleştiri

MEHMET KOCAOĞLU

Türkiye’deki Kamu Yönetimi Disiplininde Marksist Geleneğin Kurucusu: Kurthan Fişek

LEVENT DEMİRELLİ, RECEP AYDIN

Karar-Fayda Teorisi Bağlamında Uluslararası Kamu Sektörü Muhasebe Standartları

Tuğba Uçma Uysal, Nusret YAZICI

Türkiye’de Çok Partili Dönemdeki Tarım Politikalarına Bakış: Kırsal Hane Emeği Merkezli Bir Değerlendirme

Özgür TEOMAN

Türk Kamu Yönetiminde ‘Soydaş’ Sorunsalı: İç Politikadan Dış Politikaya

FIRAT YALDIZ