Sendika üyelik durumu açısından okul müdürleri ve öğretmenlerin okul kültürü ve değer sistemlerine ilişkin algıları

Bu Çalışma;sendika üyelik durumu bakımından ilköğretim okullarında görev yapan okul müdürleri ve öğretmenlerin okul kültürüne ve değer sistemlerine ilişkin algılarının ne olduğunu ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular şöyle özetlenebilir: Okul müdürlerinin OKÖ 'nün 4 boyutundan yalnızca "Okul- Çevre İlişkisi" boyutuna ilişkin algıları, sendikaya üyelik durumuna göre önemli farklılık göstermektedir. Öğretmenlerin "Okul Kültürünün " bütün boyutlarına ve geneline ilişkin algıları, herhangi bir sendikaya üyelik durumuna göre farklılık göstermektedir. Okul müdürlerinin herhangi bir sendikaya üyelik durumu, değer boyutlarından yalnızca Giç" ve "Geleneks ellik" boyutlarında önemli farklılık yaratmaktadır. Öğretmenlerin 10değer boyutundan yalnızca "Özyönelim", "Geleneksellik", "Uyma" ve "Güvenlik" boyutlarına ilişkin algıları, herhangi bir sendikaya üyelik durumuna göre önemli farklılık göstermektedir.

Principals' and teachers' perceptions of school culture and values systems in terms of union mebership

Abstract: This paper aims to explore primary school principals' and teachers' perceptions of school culture and values systems. The results of the research are summarized below: Principals' perceptions vary merely in "School-Environment Relationship" dimension of the "School Culture Inventory". Teachers' perceptions of "school culture" do not vary in terms of union membership. Principals' membership to any union varies merely in "Power" and "Tradition" dimensions of value dimensions. Teachers' perceptions of "Self-direction", "Tradition", "Conformity" and "Security" vary in terms of union membership.

___

  • Açıkgöz, K. (1987), "Katılmanın Kuramsal Temelleri ve Katılma Araştırmaları", Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt 20, Sayı 1-2, s. 21-28.
  • Açıkgöz, K. (2003), "Öğrenme Okulunun Örgütsel Yapısı ve Yönetimi", Çoluk Çocuk, Cilt 10, Sayı 31, s. 25.
  • Akkaya, Y. (2009), "Milliyetçi Hareket Partisi ve Sendikacılık", http://www.geocities.-com/ceteris_tr/y_akkaya3. rtf{15.03.2009).
  • Aksu, A. (1998), "Öğretmenlerin Sendikalaşma Engelleri", Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 7, s. 24-30.
  • Aliefendioğlu, A. Ş. (2000), Örgüt Kültürü ve Örgütsel İletişim Arasındaki İlişki: Bankacılık Sektöründe Gerçekleştirilen Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi.
  • Altay, H. (1997), Güç Mesafesi Erkeklik-Dişilik ve Belirsizlikten Kaçınmanın Başarıya Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi.
  • Atay, S. (2003), "Türk Yönetici Adaylarının, Siyasal ve Dini Tercihleri ile Yaşam Değerleri Arasındaki İlişki", Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 1, Sayı3, s. 87-120.
  • Ayçan, Z. (1998), "Endüstri ve Örgüt Psikolojisinde Toplumsal Kültürün Yeri", Endüstri ve Örgüt Psikolojisi-II. Suna Tevrüz (Ed.), Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
  • Aydın, M. (1994), Eğitim Yönetimi: Kavramlar, Kuramlar, Süreçler, İlişkiler. 4. Baskı, Ankara, Hatiboğlu Yayınevi.
  • Aydoğan, İ. - Kukul, F. (2003), "Öğretmenler ile Öğretim Üyelerinin Demokratik Davranışlarının Analizi", Eğitim Araştırmaları, Cilt 11, s. 23-31.
  • Balcı, A. (199,3), Etkili Okul: Kuram, Uygulama ve Araştırma. Ankara, Erek Ofset.
  • Baltaş, A. (2001). Değişimin İçinden Geleceğe Doğru Ekip Çalışması ve Liderlik, 2. Baskı, İstanbul, Remzi Kitabevi.
  • Bernea, M. F. - Schwartz, S. H. (1998), "Values and Voting", Political Psychology, Vol. 19, No. 1, p. 17-40.
  • Bates, R.J. (2001), "Eleştirel Teori Açısından Eğitim Yönetimi", (Çev. Selahattin Turan - Mehmet Şişman), Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Yıl 7, Sayı 28, s. 573-592.
  • Berberoğlu, A. (2009), Sendika-Siyaset İlişkisi Üzerine, http://www.sendikalbirlik.net/- dergi/dergil/sendikasiyasetuzerine__ab.htm. (15.04.2009).
  • Berger, E. H. (1991), "Parent Involvement: Yesterday and Today", Elementary School Journal, Vol. 91, No. 3, p. 209-219.
  • Bilgin, N. (1995), Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar, İstanbul, Sistem Yayıncılık.
  • Bozkurt, T. (1996), "İşletme Kültürü: Kavram Tanımı ve Metodolojik Sorunlar", Endüstri ve Örgüt Psikolojisi, Suna Tevrüz (Ed.), Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, s. 83-103.
  • Bursalıoğlu, Z. (1998), Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış, 11. Baskı, Ankara, Pegem Yayıncılık.
  • Büyüköztürk, Ş. (2002), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum, Ankara, Pegem A Yayıncılık.
  • Can, N. (2005), "Türk Milli Eğitim Sisteminde Demokrasi Eğitimi ve Sorunları", Çağdaş Eğitim Dergisi, Cilt 30, Sayı 321, s. 31-36.
  • Capper, C. A. (1993), "Rural Community Influences on Effective School Practices. Journal of Educational Administration, Vol. 31, No. 3, p. 20-38.
  • Caprara, G. V.- Schwartz, S.- Capanna, C- Vecchione, M. - Barbaranelli, C. (2006), Personality and Politics: Values, Traits, and Political Choice. Political Psychology, Vol. 27, No. 1,p. 1-28.
  • Cohen, M. D.- March, J. G., - Olsen, J. P. (1972), A Garbage can Model of Organizational Choice. Administrative Science Quarterly, Vol.17, No.1, p. 1-25.
  • Çaha, Ö. (2008), Türkiye'de Seçmen Davranışı ve Siyasi Partiler, 2. Baskı, Ankara,Orion Kitabevi.
  • Çelik, V. (2002), Okul Kültürü ve Yönetimi, Ankara, Pegem Yayınları.
  • Çınar, G. (2008), İlköğretim okullarında sendikalaşma faaliyetlerinin öğretmenler ve yöneticiler üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi.
  • Daley, D.M. - Vasu, M. L. (1998), "Fostering Organizational Trust in North Carolina: The Pivotal Role of Administrators and Political Leaders", Administration & Society, Vol. 30, No. 1, p. 62-84.
  • Davis, K. (1988), İşletmede İnsan Davranışı: Örgütsel Davranış, (Çev. Kemal Tosun vd.) İstanbul, İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi Yayını.
  • Deal, T. E. - Kennedy, A. A. (1982), Corporate Cultures: The Rites and Rituals of Corporate Life, Massachusetts, Addison-Wesley.
  • Demirutku, K. (2004), Turkish Adaptation of the Portrait Values Questionnaire. Ankara, Unpublished Manuscript, Middle East Technical University.
  • Demirutku, K. (2007), Parenting, Styles, Internalization of Values, and the Self-concept Unpublished Doctoral Dissertation, Middle East Technical University.
  • Duran, Ö. (2002), Toplumsal Kültürün Örgüt Kültürü ve Örgüt Yapısı Üzerine Etkileri ve Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
  • Erçetin, Ş. (1995), "Okul Müdürlerinin Öğretmenleri Etkilemekte Kullandıkları Güçler", Eğitim ve Bilim, Cilt 19, Sayı 97, s. 21-27.
  • Erdem, A. R. (1996), "Eğitim Sendikalarının Amaçlar Yönünden İrdelenmesi", Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 1, s. 74-81.
  • Erdem, F. (1996), İşletme Kültürü, Ankara, Friedrich-Naumann Vakfı ve Akdeniz Üniversitesi Yayını.
  • Goldring, L. M. (2002), Forging Connections: A Study to Explore the Relationship Between School Culture and Student Achievement for Select High-performing, High minority, High-poverty High schools in Northern and Central California, Unpublished Doctoral Dissertation, University of La Verne.
  • Gözütok, F. D. (1995), Öğretmenlerin Demokratik Tutumları, Ankara, Türk Demokrasi Vakfı Yayınları.
  • Güvenç, B. (1984), İnsan ve Kültür, 4. Baskı, Ankara, Remzi Kitabevi.
  • Hofstede, G.- Neuijen, B.- Ohayv, D. D. - Sanders, G. (1990), "Measuring Organizational Cultures: A Qualitative and Quantitative Study across Twenty Cases", Administrative Science Quarterly, Vol. 35, p. 286-316.
  • Hoy, W. K. - Miskel, C. G. (1996), Educational Administration: Theory, Research, and Practice. (5th Edition) New York, McGraw-Hill.
  • http://www.egitimis.org.tr/download/tuzuk.doc (10.04.2009).
  • http://www.egitimsen.org.tr/index.php?eylem=tuzuk (10.04.2009).
  • Işık, Y. (1996), Siyasal İslam ve Sendikalar, Ankara, Öteki Yayınevi.
  • İbicioğlu, C. (1999), İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Kültürel Liderlik Davranışları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • İmamoğlu, E. O. - Aygün-Karakitapoğlu, Z. (1990), "1970'lerden 1990'lara Değerler: Üniversite Düzeyinde Gözlenen, Zaman, Kuşak ve Cinsiyet Farklılıkları", Türk Psikoloji Dergisi, Cilt 14, Sayı 44, s. 1-22.
  • İpek, C. (1999), Resmi Liseler ile Özel Liselerde Örgütsel Kültür ve Öğretmen-öğrenci İlişkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (1996), İnsan ve İnsanlar, 9. Baskı, İstanbul, Evrim Yayınevi.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (2000), Kültürel Psikoloji: Kültür Bağlamında İnsan ve Aile, 2. Baskı, İstanbul, Evrim Yayınevi.
  • Kapar, R. (2007), "Enformel Ekonomide Çalışanların Örgütlenmesi ve Sendikalar", Çalışma ve Toplum, Cilt 1, s. 83-117.
  • Kavak, Y. - Ekinci, C. E. - Gökçe, F. (1997), İlköğretimde Kaynak Arayışları: Bir Araştırma, Ankara, Şafak Matbaacılık.
  • Koç, Y. (1986), Türk-İş: Neden Böyle? Nasıl Değişecek?, İstanbul, Alan Yayıncılık.
  • Kolay, y. (2004), "Okul-Aile-Çevre İş Birliğinin Eğitim Sistemindeki Yeri ve Önemi",Milli Eğitim Dergisi, Güz, s. 164.
  • Kuşdil, M. E. - Kağıtçıbaşı, Ç. (2000), "Türk Öğretmenlerinin Değer Yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı", Türk Psikoloji Dergisi, Cilt 15, Sayı 45, s. 59-76
  • Leithwood, K.- Jantzi, D. - Steinbach, R. (1999), Changing Leadership for Changing Times, Philadelphia, Open University Press.
  • Makal, A. (2004), "Sosyal Politika, Sendikal Haklar ve Demokrasi" Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, I. Ulusal Sosyal Politika Kongresi, Yaşam Boyu Sosyal Koruma. Ankara, Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Yayını, s. 167-176.
  • Özbudun, S. (2005), "Kültür", Fikret Başkaya (Ed.), Kavram Sözlüğü: Söylem ve Gerçek, Ankara, Özgür Üniversite Yayını, s. 319-324.
  • Özen, Ş. (1996), Bürokratik Kültür 1: Yönetsel Değerlerin Toplumsal Temelleri, Ankara, TODAİE Yayını.
  • Pehlivanoğlu, K. (1999), Özel Ortaöğretim Kurumlarındaki Yönetici ve Öğretmenlerin Örgüt Kültürü Oluşturmadaki Yeterlilik Derecesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi.
  • Peters, T. - Waterman, R. H. (1987), Yönetme ve Yükselme Sanatı: Mükemmeli Arayış. (Çev. Selami Sargut), İstanbul, Altın Kitapları.
  • Purkey, S. C. - Smith, M. S. (1983), "Effective Schools: A Review", Elementary School Journal, Vol. 83, No. 4, p. 427-452.
  • Robbins, S. P. (1994), Örgütsel Davranışın Temelleri, (Çev. Sevgi Ayşe Öztürk), Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Rokeach, M. (1973), The Nature of Human Values, New York, The Free Press.
  • Roy, O. (2001), "Kimliğin Yeniden Oluşumu Neden Dinsel bir Tabanda Gerçekleşir?", Birikim: Aylık Sosyalist ve Kültür Dergisi, Cilt 150, s. 91-95.
  • Sargut, A. S. (2001), Kültürler Arası Farklılaşma ve Yönetim, 2. Baskı, Ankara, İmge Kitabevi.
  • Schein, E. H. (1984), "Coming to New Awareness of Organizational Culture", Sloan Management Review, Vol. 25, No. 2, p. 3-16.
  • Schwartz, S. H. (1992), "Universals in the Content and Structure of Values: Theoretical Advances and Empirical Tests in 20 Countries", Advances in Experimental Social Psychology, Vol.25, p. 1-65.
  • Schwartz, S. H. (1994), "Are the Universal Aspect in the Structure and Content of Human Values?", Journal of Social Issues, Vol. 50, No. 4, p. 19-45.
  • Schwartz, S. H. (1997), "Values and Culture", Motivation and Culture, John F. Schumaker - Stuart C. Carr (Ed.), New York and London, Roudledge Publishing.
  • Schwartz, S. H. (1999), "A Theory of Cultural Values and Some Implications for Work", Applied Psychology: Ân International Review, Vol. 48, No.l, p. 23-47.
  • Schwartz, S. H. (2004), Robustness and Fruitfulness of a Theory of Universals in Individual Human Values. In A. Tamayo - J. Porto (Eds.), Valores e Trabalho [Values and Work], Brasilia, Editora Universidade de Brasilia.
  • Schwartz, S. H. - Melech, G. - Lehmann, A.- Burgess, S. - Haris, M. - Owens, V. (2001), "Extending the Cross-cultural Validity of the Theory of Basic Human with a Different Method of Measurement", Journal of Cross-Cultural Psychology, Vol. 32 No. 5, p. 519-542.
  • Shepherd, W. J. (1996), Behavioral manifestation of organizational values: Congruence and its implications, Unpublished Doctoral Dissertation, Bowling Green State University.
  • Struch, N.- Schwartz, S. H. - Van Der Kloot (2002), "Meanings of Basic Values for Women and Men: A Cross-cultural Analysis", Society for Personality and Social Psychology, Vol. 28, No. 1, p. 16-28.
  • Şahin, S. (2003), Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri ile Okul Kültürü Arasındaki İlişkiler, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Şişman, M. (1994), Örgüt Kültürü: Eskişehir İl Merkezindeki İlkokullarda Bir Araştırma, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Şişman, M. (2002a), Örgütler ve Kültürler, Ankara, Pegem A Yayıncılık.
  • Şişman, M. (2002b), Eğitimde Mükemmellik Arayışı: Etkili Okullar, Ankara, Pegem A Yayıncılık.
  • Tanrıöğen, A. - Yücel, Z. (2007), "İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Yetki Kullanımında Yaşadıkları Sorunlar", Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 21, s. 55-66.
  • Terzi, A. R. (1999), Özel ve Devlet Liselerinde Örgüt Kültürü (Ankara ili örneği), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi.
  • Terzi, A. R. (2000), Örgüt Kültürü, Ankara, Nobel Yayıncılık.
  • Tınaz, P. (1996), "Çalışanların İş Değerleri Konusunda Bir Durum Değerlendirmesi", Amme İdaresi Dergisi, Cilt 29, Sayı 4, Aralık, s. 43-53.
  • Toprak, B.- Bozan, İ.- Morgül, T. - Şener, N. (2008), Türkiye'de Farklı Olmak: Din ve Muhafazakarlık Ekseninde Ötekileştirilenler, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası.
  • Unutkan, G. A. (1994), Örgüt Kültürü ve Stratejik Uyum Sorunu, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi.
  • Unutkan, G. A. (1995), İşletmelerin Yönetimi Örgüt Kültürü, İstanbul, Türkmen Kitabevi.
  • Walker- Wied, J. K. (2005), The Role of a School's Culture in the Induction and Socialization of Two Special Education Teachers in an Alternative Certification Program, Unpublished Doctoral Dissertation, The University of Wisconsin.
  • Wiener, Y. (1988), "Forms of Values Systems: A Focus on Organizational Effectiveness and Cultural Change and Maintenance", Academy of Management Review, 13, p. 534-545.
  • Yavuz, Y. (2003), "Üniversite Çalışanlarının Mesleki Tutumları ile Kamu Emekçileri Sendikalarına İlişkin Görüşleri", Eğitim Bilim Toplum, Cilt 1, Sayı 2/3, s. 80-107.
  • Zoraloğlu, Y. R.- Şahin, İ. - Şahin-Fırat, N. (2005), "İlköğretim Okullarının Kaynak Sorunu", Eğitim Bilim Toplum, Cilt 3, Sayf 12, s. 86-101.