HAKKI YAZICI, NUSRET KOCA, M. Kürşat KOCA

Coğrafi faktörlerin mülki yapılanma üzerindeki etkilerine bir örnek: Afyonkarahisar ili

İç Batı Anadolu eşiği üzerinde yer alan Afyonkarahisar yüzölçümü ile ülkemizin 12. büyük ilini oluşturmaktadır. Farklı coğrafi bölgeler arasında yer alması nedeniyle, gerek fiziki coğrafya, gerekse beşeri coğrafya bakımından önemli farklılıklar gösteren il arazileri, coğrafi bütünlükten yoksundur. Bu özellik tarihi dönemlerden günümüze sahadaki yönetsel örgütlenmeye de yansımıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında 5 kaza, 12 nahiye ve 482 köyden oluşan bir vilayet olarak örgütlenmişti. Cumhuriyet döneminde de çeşitli idari değişikliklerin yaşandığı Afyonkarahisar, bugün 18 ilçe, 88 belde ve 392 köy yerleşmesinden oluşan 697.365 (2008) nüfusun yaşadığı bir il konumundadır. Coğrafi şartlarla yeterince uyumlu olmayan bu idari yapıda yönetim fonksiyonu, diğer fonksiyonları destekleme ve geliştirme görevini yerine getirememektedir. Dolayısıyla Afyonkarahisar ili çeşitli bölgeler arasında tam bir geçiş alanı olmasına karşın, coğrafi yapının dağınıklığı nedeniyle yeterli düzeyde bir çekim gücü oluşturamamıştır. Anahtar Sözcükler: Afyonkarahisar, idari yapılanma, illerin idari yönetim sahaları ve sorunlar.

An example of the impacts of geographical factors on administrative structuring: the case of Afyonkarahisar province

Afyonkarahisar, which is located in the Inner Anatolian Swell, is the 12th largest province of Turkey. Since some territories of the province are situated in different regions, these territories, which differ from other parts of the province in terms of physical geography and anthropogeography, lack territorial integrity. Up to now, this feature has influenced the administrative organization in the province. In earlier years of the Turkish Republic, Afyonkarahisar was organized as a province comprising of 5 districts, 12 towns and 482 villages. Afyonkarahisar province, in which many administrative changes were observed in the Republican Period, consists of 18 districts, 88 town and 392 villages of which population is 697.365 (2008). The administration cannot fulfill tasks including the development of other functions and support them in an administrative structure, which is not in harmony with geographical conditions. Although Afyonkarahisar is a transition area among several regions, it has failed to attract enough attention due to its geographical structure being widespread.

___

Aliağaoğlu, Alpaslan (2004), Afyonkarahisar Şehir Coğrafyası, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara
Ardos Mehmet (1978), Afyonkarahisar Bölgesinin Jeomorfolojisi, İstanbul Üniversitesi Yayınları No. 2418, Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 48, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul.
Darkot, Besim (1961), "Türkiye'nin İdari Coğrafyası Üzerine Düşünceler", İÜ. Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Cilt 6, Sayı 12.
http://egitek.meb.gov.tr/Sinavlar/istatistik.html (02.07.2009).
http://sgb.meb.gov.tr/istatistik/meb_istatistikleri_orgun_egitim_2008_2009.pdf (04.07.2009).
http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul(05.07.2009)http://www.osym.gov.tr/ BelgeGoster.aspx?F6E 10F8892433CFFF88F742D0D7112516CAF90E661671C04 (02.07.2009).
http://www2.aduybim.Org/cbswebs/aebs.asp# (12.04.2009).
http://www.dmi.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx (12.04.2009).
Günay, Ö. Faruk (2008), "Türkiye'de İl Yöneticisi Olarak Vali", Mülkiye Dergisi, Cilt:XXV, Sayı 226, s.289-331. (http://www. mulkiyedergi.org/index.php? option=com_docman&task=cat_view&gid=69&&Itemid=2) (16.07.2009).
Gürsoy, Erol Z. (2008), "Cumhuriyet Döneminde Yeni İl ve İlçe Kurulmasındaki Yaklaşımlar", Türk İdare Dergisi, Sayı 458, s. 81-94. (http://www.icisleri.gov.tr/ _icisleti/TurkIdareDergisi/UpLoadedFiles/81 -94 erolzihnigursoy.doc) (16.07.2009).
Hoşgören, Mehmet Y. (1994), "Türkiye'nin Gölleri", Türk Coğrafya Dergisi, Sayı 29, s. 19-51.
Küpeli, Özer (2002), "Selçuklular Döneminde Afyonkarahisar", Küçükkurt, İbrahim (Ed.), Afyonkarahisar Kütüğü, Cilt I, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayın No: 35, s. 128-132.
Nalbantoğlu, Hilmi (1961), "Afyon-Emirdağ Yol Yapımı", Türkiye Mühendislik Haberleri, s. 4-5 (http://www.e-kutuphane.imo.org.tr/pdf/2496.pdf) (17.07.2009).
Serteser, Ahmet (2002), "Selçuklular Döneminde Afonkarahisar", Küçükkurt, İbrahim (EĞ..), Afyonkarahisar Kütüğü, Cilt I, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayın No: 35, s. 61-72.
Özçağlar, Ali (1996), "Türkiye'nin İdari Coğrafya Bakımından Köy, Bucak, İlçe, İl ve Belde Kavramları Üzerine Düşünceler", D.T.C.F. Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı 12, s. 7-24.
Özçağlar, Ali (2005), "Türkiye'de Mülki İdare Bölümlerinin İdari Coğrafya Analizi", Coğrafi Bilimler Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, s. 1-25. (http://dergiler.ankara.edu.tr /dergiler/33/826/10470.pdf) (15.07.2009).
Taşdemir, Latif (2002), "Afyonkarahisar'da Nüfus ve Yerleşme", Küçükkurt, İbrahim (Ed.), Afyonkarahisar Kütüğü, Cilt I, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayın No: 35, Afyonkarahisar, s. 249-272.
Yılmaz, Özer (2002), "Afyonkarahisarın Genel Coğrafi Özellikleri", Küçükkurt, İbrahim (Ed.), Afyonkarahisar Kütüğü, Cilt I, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayın No: 35, Afyonkarahisar, s. 1-26.
Yürüdür, Eren- Başıbüyük, Adem (2002), "Orta Kelkit Yöresinde İdari Yapılanmadan Kaynaklanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri" G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, Cilt 22, Sayı 1, s. 83-97.