Aslı YİĞİT

10461

19. Yüzyılda Osmanlı ve Rus İmparatorluklarında Yerel Yönetim Reformu: 1864 Zemstvo Kanunu ve 1864 Vilayet Nizamnamesi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz

19. Yüzyılda Osmanlı ve Rus İmparatorluklarında Yerel Yönetim Reformu: 1864 Zemstvo Kanunu ve 1864 Vilayet Nizamnamesi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz

Osmanlı ve Rus İmparatorluklarının 19. yüzyılına damga vuran modernleşme süreci her iki devlette de kapsamlı bir reform hareketi başlatmıştı. 19. yüzyılın ortasında patlak veren Kırım Harbi neticesinde, Avrupalı devletlerin baskı ve müdahalelerinden çekinen her iki imparatorlukta da iktisadi refahın sağlanması yolunda idari düzenlemelerin ya-pılması öncelikli hedef haline gelmişti. Buradan hareketle, Osmanlı ve Rus İmparator-luklarında 19. yüzyılda etkin yönetim anlayışı çerçevesinde yerel yönetimlerde bir takım idari düzenlemeler meydana getirildi. Bir yandan yerel yönetimlerin faaliyet ve yetki alanlarının genişletilmesi anlayışı benimsenirken, diğer yandan her iki imparatorlukta da merkezi yönetimin güçlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu çalışma, Osmanlı İmparatorlu-ğunda 1864 Vilayet Nizamnamesi ve Rus İmparatorluğunda 1864 Zemstvo Kanununun taşra örgütlenmesine getirdikleri yerel yönetim reformunu ortaya koymayı ve her iki dü-zenlemeyi tarihsel arka plan, içerik, kapsam ve etkinlik yönünden karşılaştırmalı olarak değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
PDF

___

  • Birincil Kaynaklar
  • BOA. I. MVL. no: 25981.
  • BOA. I. MVL. no: 24965.
  • Tuna Gazetesi, 16. Sayı, 4 Safer 1282 (16 Haziran 1865).
  • Tuna Gazetesi, 1. Sayı, 10 Şevval 1281 (23 Şubat 1865).
  • Tuna Gazetesi, 21. Sayı, 9 Rebiülevvel 1282 (2 Ağustos 1865).
  • Tuna Gazetesi, 176. Sayı, 28 Muharrem 1284 (2 Haziran 1867).
  • Zakonı i Postanovleniya. Polnoe Sobranie Zakonov Rossiyskoy İmperii. 1864, Otd. 1, T.39. No. 40457, SanktPeterburg: Tipografiya Otdeleniya Sobstv. ego imperatorskogo veliçestva kantselarii, 1-14.
  • Basılı Birincil Kaynaklar
  • Bogoslavskiy, M. M. (1902). Oblastnaya Reforma Petra Velikogo. Provintsiya 1719-27 gg. Moskva: Izdaniye Moskovskogo Universiteta. Ahmet Midhat Efendi (1294). Üss-ü İnkılap 1. İstanbul: Takvimhane-i Amire.
  • Midhat Paşa (1997). Tabsıra-i İbret. Midhat Paşa’nın Hatıraları: 1. (Haz. O. S. Kocahanoğlu). İstanbul: Temel Yayınları.
  • Midhat, Ali Haydar (1903). The Life of Midhat Pasha: A Record of His Services, Political Reforms, Banishment and Judicial Murder. London: John Murray.
  • Ahmet Cevdet Paşa (1980). Maruzat. (Haz. Yusuf Hallaçoğlu). İstanbul: Çağrı Yayınları.
  • İkincil Kaynaklar
  • Agoston, G. (2011). “Military transformation in the Ottoman Empire and Russia, 1500-1800”. Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History, 12(2).
  • Agoston, G. (2011). “The Ottoman Wars and the Changing Balance of Power Along the Danube in the Early Eighteenth Century”. The Peace of Passarowitz, 1718. (Ed. C. Ingroa vd.). Indiana: Purdue University.
  • Çelik, M. (2007). Tanzimat in the Balkans Midhat Pasha’s Governorship in the Danube Province (Tuna Vilayeti), 1864-1868. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Bilkent Üniversitesi.
  • Davison, R. H. (1997). Osmanlı İmparatorluğu’nda Reform (1856-1876). (Çev. O. Akınhay). İstanbul: Papirus.
  • Davison, R. H. (1963). Reform in the Ottoman Empire, 1856-1876. Princeton: Princeton University Press.
  • Fadeeva, I. E. (1977). Midhat-Pasha, Zhizn’i deyatel’nost’. Moskva: Nauka, 1977.
  • Faroqhi, S. (2006). “Krizler ve Değişim. 1590-1699”. Osmanlı İmparatorluğu Ekonomik ve Sosyal Tarihi. (Ed. H. İnalcık ve D. Quataert). İstanbul: Eren Yayıncılık, 657-667.
  • Fawaz, L. T. (1995). An Occasion for War: Civil Conflict in Lebanon and Damascus in 1860. Berkeley: University of California Press. Gallagher, J. ve R. Robinson (1953). “The Imperialism of Free Trade”. The Economic History Review, 6(1), 1-15.
  • Gençoğlu, M. (2011). “1864 ve 1871 Vilâyet Nizamnamelerine Göre Osmanlı Taşra İdaresinde Yeniden Yapılanma”. Çankırı Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi, 2(1), 29-50.
  • Gorskaya, N. İ. (2020). “Podgotovka zemskoy reformı 1864 g. İstoriografiçeskiy Aspekt”. Vestnik VLGU, Seriya: Sortsialnıe i Gumanitarnıe Nauki, 4(28), 15-28.
  • Golovaçev, A. A. (1872). Desyat let reform 1861-1871, Peterburg: İzdanie ‘Vestnik Evropı’.
  • Himiç, T. M. (2019). Zemskaya Reforma 1864 g., “Priçinı Provedeniya i İtogi”. Agrarnoe i Zemelnoe Pravo, 11(179), 54-55.
  • İnalcık, H. (1964). “Tanzimat’ın Uygulanması ve Sosyal Tepkiler”. Belleten, (28)112, 624-690.
  • İnalcık, H. (1992). Tanzimat ve Bulgar Meselesi. İstanbul: Eren Yayıncılık.
  • İnalcık, H. (2012). “Tanzimat Nedir?” Tanzimat, Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu. (Ed. H. İnalcık ve M. Seyitdanlıoğlu). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • İpşirli, M. (1994). “Eyalet (Taşra) Teşkilatı”. Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi I, (Ed. E. İhsanoğlu). İstanbul: IRCICA, 221-245.
  • Koç, B. (2002). Midhat Paşa (1822-1884). Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Koç, B. (2021). Osmanlı Modernleşmesi ve Midhat Paşa - Tuna Vilayeti Meclisleri ve Yeniden Yapılanma Çabaları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Kornauhova, N. V. (2009). “Kontseptsiya Mestnogo Samoupravleniya V. P. Bezobrazova”. Vestnik TGU, 10(78), 374-351.
  • Koroleva, N. G. (Ed.) (2005). Zemskoe Samoupravlenie v Rossii 1864-1918 gg. Moskva: Nauka.
  • Krindatch, Alexey D. (2006). “Changing relationships between Religion, the State, and Society in Russia”. GeoJournal, (67), 267-282.
  • Lemke, M. K. (1909). Nikolaevskie Jandarmı i Literatura 1826-1855 gg. S. Petersburg: İzdanie S. V. Budina.
  • Lewis, B. (1988). Modern Türkiye’nin Doğuşu. (Çev. M. Kıratlı). Ankara: T.T.K. Yayını.
  • Lieven, D. (2001). The Empire. Russian Empire and Its Rivals. London: Yale University Press.
  • Lokşina, K. N. (2014). “Mestnoe Samoupravlenie v Rossii: Samobıtnaya İstoriya Formirovaniya (do naçala XX.v.)”. Lokus: Ludi, Obşestvo, Kulturı, Smıslı, (2), 76-87.
  • McDaniel, T. (1991). Autocracy, Modernization, and Revolution in Russia and Iran. Princeton: Princeton Legacy Library.
  • McGowan, B. (2006). “Ayanlar Çağı, 1699-1812” Osmanlı İmparatorluğu Ekonomik ve Sosyal Tarihi. (Ed. H. İnalcık ve D. Quataert). İstanbul: Eren Yayıncılık, 833-846.
  • Medvedeva, N. V., E. V. Frolova, M. R. Tatyana, O. V. Rogach, L. S. Sorokina (2021). “Zemstvo of the XIX-XX Centuries in Russia: The Formation of Social Infrastructure at the Local Level”. Laplage em Revista (International), 7(3), 182-190.
  • Ortaylı, İ. (1986). “Midhat Paşa’nın Vilayet Yönetimindeki Kadroları ve Politikası”. Uluslararası Midhat Paşa Semineri. Ankara: TTK Yayını.
  • Ortaylı, İ. (2008). Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi. Ankara: Cedit Neşriyat.
  • Pearson, T. S. (1989). Russian Officialdom in Crisis, Autocracy and Local Self-Government, 1861-1900. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Postovoy, N. V. (1995). Mestnoe Samoupravlenie: İstoriya, Teoriya, Praktika. Gosudarstvo i Pravo, Moskva: b.i.
  • Presniakov, A. E. (1925). Apogey Samoderjaviye. Nikolay 1. Leningrad: Brokrauz-Efron.
  • Reznikov, A. A. (2016). “Stnovlenie i Razvitie Rossiyskogo Mestnogo Samoupravleniya do Zemskoy Reformı 1864 g.”. Sbornik Trudov Konferentsii “Yazık: Russkiy”. Moskva: Gosudarstvennıy Gumnitarnotehnologiçeskiy Universitet, 199-205.
  • Shaw, S. J. (1994). Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye 2, (Çev. M. Harmancı). İstanbul: E Yayınları.
  • Şentürk, H. (1992). Osmanlı Devletinde Bulgar Meselesi 1850-1875. Ankara: TTK Yayını.
  • Spagnolo, J. P. (1971). Constitutional Change in Mount Lebanon: 1861-1864. Middle Eastern Studies, (7)1, 25-48.
  • Ustoev, A. V. (2007). “Razvitie Mestnogo Samoupravleniya v Rossii: Sotsialno-İstoriçeskiy Rakurs”. Nauçnıy Vestnik MGTU GA, (113), 30-36.
  • Uygun, O. (2015). “Yerel Yönetim Reformu için Anayasal İlkeler”. Strategic Public Management Journal, 1(2), 1-27.
  • Volvenko, A. (2007). “The Zemstvo Reform, the Cossacks, and Administrative Policy on the Don, 1864-1882”. Russian Empire: Space, People, Power, 1700-1930. (Ed. J. Burbank, M. Von Hagen ve A. Remnev,). Bloomington: Indiana University Press.
  • Wollmann, H. (2000). “Local Government Systems: From Historic Divergence towards convergence? Great Britain, France, and Germany as Comparative Cases in Point. Environment and Planning C: Government and Policy, 18(1), 33-55.
  • Zaharova, L. G. (1984). Samoderjavie i otmena krepostnogo prava v Rossii. 1856-1861. Moskva: İzdatelstvo Moskovskogo Univarsiteta.
  • Zaharova, L. G. (Haz.) (2003). Milyutin, D. A. Vospominaniya 1863-1864 gg. Moskva: ROSSPEN.
Amme İdaresi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-1795
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1968
  • Yayıncı: -
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

19. Yüzyılda Osmanlı ve Rus İmparatorluklarında Yerel Yönetim Reformu: 1864 Zemstvo Kanunu ve 1864 Vilayet Nizamnamesi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz

Aslı YİĞİT

Kamu Yönetiminde Yönetsel Kapasiteyi E-Katılım Perspektifinden Değerlendirmek

Belgin UÇAR KOCAOĞLU, Ayşegül SAYLAM

Türkiye’de Politik Kutuplaşmanın Tarihsel Kökenleri/Kolektif Hafıza

Fatih ERTUGAY

Türk Dışişleri Bürokrasisinde Değişen Normlar: Kariyerdışı Büyükelçi Atamalarının Yasal Arka Planı

Fırat YALDIZ, Evren KÜÇÜK