Bir Nakşî Sûfî: Murtazâ Efendi ve Vakıfları

Medeniyet tarihimizde yüz yıllarca varlığını sürdüren vakıf müessesesinin dînî, sosyal, kültürel yönden önemli izler bıraktığı görülmektedir. Devlet yöneticileri ve halk tarafından toplumun maddî ve mânevî ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak câmi, tekke, mektep, medrese, şifahâne gibi yapılar inşâ edilmiştir. Bu kuruluşlar, bünyelerinde oluşturulan muhtelif vakıflar vâsıtasıyla toplumun sağlık, sosyal, ibâdet ve eğitim gibi hizmetlerini icrâ etmişlerdir. Bu bahsedilen kuruluşların muhâfazası, tamirâtı, düzeni ve mâlî bakımdan desteklenmesi yazılı ve uygulamalı boyutu ile oluşturulan vakıf müessesesi ile olmuştur. Bu makale iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Murtazâ Efendi’nin hayatı ve tasavvufî yönü ele alınmıştır. İkinci bölümde ise söz konusu vakfiyenin muhtevâsı, Murtazâ Efendi’nin, eşinin ve kızının vakfettiği mülkler, vâkıfın şartları, vakfın giderleri ve vakfın idaresi konuları incelenmiştir. Son olarak ekler kısmında ise, vakfiyenin latinize edilmiş hâli verilmiştir.

A Nakhsi Sufi: Murtaza Lord and Foundations

It is seen that the institue of waqf, which has existed about centurys in our story of civillization, has important religious, social and cultural tracks. Goverments and people have made a lot of buildings like mosque, medresseh, hospital and school in order to get necessities including spritual and physical things. This institues have done serves about health, social, worship and education for society by means of different waqfs, which have been constituted from them. The protection, repair, order and supporting about money of mentioned institues have been provided by instution of waqf The article is made up from two parts in the first part: The life of Mr. Murtaza and his style of Islamic mysticism is taken up. In the second part: The content of waqf’s that is previously mentioned. Properties which his wife and daughter have dedicated, expense of waqf, condition of waqf and management of waqf are has been researched. At least in the part of attachments, the contidition of waqf which is westerned has been given.

___

  • Berki, Ali Himmet, Vakfa Dair Yazılan Eserlerde Vakfiye ve Benzeri Vesikalarda Geçen Istılah ve Tâbirler, VGM Yay., Ankara, ty.
  • Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Yay., Ankara, 2012.
  • İstanbul Müftülüğü Meşihat Arşivi, el-Hâc Murtazâ Efendi Vakfiyesi, nr., 1702.
  • Kazıcı, Ziya, Osmanlı Vakıf Medeniyeti, Bilge Yay., İstanbul, 2003.
  • Pakalın, M. Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1993.
  • Sertoğlu, Mithat, Osmanlı Tarih Lügatı, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1986.
  • Süreyyâ, Mehmed, Sicill-i Osmanî, Matbaa-i Âmire, İstanbul,1308.
  • Şem‘dânî-Zâde Fındıklılı Süleyman Efendi. Mü’ri’it-Tevârih, (nşr. Münir Aktepe), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul, 1976.
  • Unat, Faik Reşit, Hicrî Tarihleri Milâdî Tarihe Çevirme Kılavuzu, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara,1974.
  • Vassâf, Hüseyin, Sefîne-i Evliyâ-yı Ebrâr Şerh-i Esmâr-ı Esrâr, Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar, nr. 2306.