Tüketicilerin Açık Süt Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Analizi: Erzurum İli Örneği

Çalışmanın amacı Erzurum ilindeki hanelerin açık sütü tercih etmesinde onları etkileyen faktörleri belirlemektir. Araştırmada kullanılan birincil veriler 2010 yılında Palandöken, Yakutiye ve Aziziye ilçelerinden sağlanmıştır. Bunun dışında yerli ve yabancı literatür ile kamu kurum ve kuruluşlarından elde edilen verilerden de yararlanılmıştır. Tüketicilerin açık süt tercih etmesinde etkili olan faktörlerin belirlenmesinde ve bu faktörlerin indirgenmesinde faktör analizi kullanılmıştır. Tüketicilerin segmentlere ayrılması ve her bir segment profilinin ortaya çıkarılmasında, kümeleme analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; hane halkının %71,9’u açık süt tüketimi yapmaktadır. Açık süt tüketimi üzerine etkili olan 15 faktör, faktör analizi ile 4 ana faktöre indirgenmiştir. Faktör analizi ile elde edilen faktör skorları kümeleme analizinde 5 kümeye ayrılmıştır. Birinci, ikinci ve beşinci küme ana kitlenin %75,0’ını oluşturmaktadır. Birinci kümeye giren tüketiciler için açık sütün yoğurt ve tatlı yapımına daha uygun olması, ikinci kümeye giren tüketiciler için açık sütün fiyat avantajı ve kapıya kadar getirilmesi, üçüncü ve beşinci kümeye giren tüketiciler için açık süt üreticisine olan güven ve damak tadı ve dördüncü kümeye giren tüketiciler için açık süt sadakati açık süt satın almada en büyük etkenlerdir.

Anahtar Kelimeler:

Süt Tüketimi, Erzurum, Faktör ve Kümeleme Analizi

-

The aim of this study determine factors affecting consumer preferences in raw milk consumption in households of Erzurum province. Primary data that used in this research was derived from Palandoken, Yakutiye and Aziziye districts of Erzurum province in 2010. On the other hand also Secondary data obtained from local and foreign public institutions and organizations. The factor analysis was used to find out the factors affecting consumer preferences on raw milk, and to reduce these factors. As for the segmentation of consumers and bringing out the profile of each segment, cluster analysis was used. According to the results, 71.9% of households consumed raw milk. 15 factors that factors affecting consumption of raw milk were reduced to four main factors with factor analysis. The factor scores which determined with factor analysis were divided into five by cluster analysis. All of the first, the second and third cluster constitute 75.0% of households consumed raw milk. Raw milk is more suitable for making yogurt and desert to consumers in the first cluster, which is brought to the door and price advantage for consumers in the second cluster, which is the trust of the manufacturer and the taste of raw milk for consumers in the third and the fifth cluster and which is loyalty of raw milk for consumers in the fourth cluster are the biggest factors in buying raw milk.

Keywords:

Milk Consumption, Erzurum, Factor and Cluster Analysis,

PDF

___

Akbay, C. and Tiryaki G.Y., 2008. Unpacked and Packed Fluid Milk Consumption Patterns and Preferences in Turkey. Agricultural Economics, 38(1):9-20.
Altun, B., Besler, T. ve Ünal, S., 2002. Ankara’da Satılan Sütlerin Değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 11(2):51-55.
Anonim, 2003. http://www.Sistemyon.com.tr/Documents/cesitlisunular/belge11.
Anonim, 2008. http://www.bizdevariz.com/2008/02/05/saglikli-sut-ve-yogurt-tuketimi.
Anonim, 2009. http://www.tuik.gov.tr.
Atan, M., Göksel, A. ve Karpat, G., 2002. Üniversite Öğrencilerinin Başarılarını Etkileyen Faktörlerin Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz Yöntemleri ile Tespiti. XI. Eğitim Bilimleri Kongresi, 23-26 Ekim, Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşe, KKTC.
Büyüköztürk, Ş., 2010. Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. Onbirinci Baskı, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
Chapman, K.W. and Boor, K. J., 2001. Acceptance of 2% Ultra-Pasteurized Milk by Consumers, 6 to 11 Years Old. Journal of Dairy Science, 84(4):951-954.
Collins, M., 1986. Sampling (Editör: Worcester, R.M. and Downhom, J., 1986). Consumer Market Research Handbook. Elsevier Science Publishing Company Inc.
Çakmak, Z., Uzgören, N. ve Keçek, G., 2005. Kümeleme Analizi Teknikleriyle İllerin Kültürel Yapılarına Göre Sınıflandırılması ve Değişimlerinin İncelenmesi. DPÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2005):15-36.
Hatırlı, S. A., Özkan, B. and Aktaş, A.R., 2004. Factors Affecting Fluid Milk Purchasing Sources in Turkey. Food Quality and Preference, 15(6):509-515.
Karagöz, Y. ve Kösterelioğlu, İ., 2008. İletişim Becerileri Değerlendirme Ölçeğinin Faktör Analizi Metodu ile Geliştirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:21, s:81-98.
Karpati, L. and Szakal, Z., 2009. Marketing Characteristics of Tokaj Wine Specialities Based on Factor and Cluster Analyses. Applied Studies in Agribusiness and Commerce – APSTRACT Agroinform Publishing House, Budapest. p: 93-102.
Kurtuluş, K., 2004. Pazarlama Araştırmaları (Genişletilmiş 7. Baskı). Literatür Yayınları, Yayın No: 114, s:397-418, İstanbul.
Nakip, M., 2003. Pazarlama Araştırmaları Teknikler ve (SPSS Destekli)Uygulamalar. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Özdamar, K., 1996. Hazır Yazılımlar 1, Eskişehir.
Özdamar, K., 2002. Paket Programları ile İstatistiksel Veri Analizi 2 (Çok Değişkenli Analizler), 4. Baskı. Kaan Kitabevi, Eskişehir.
Petti, S., Simonetti, R. and D’Arca Simonetti, A., 1997. The Effect of Milk and Sucrose Consumption on Caries in 6- to11-Year-Old Italian School Children. Eur. J. Epidemiol, 13(1997):659-664.
Sahni, S., Tucker, K.L., Kiel, D.P., Quach, L., Casey, V.A. and Hannan, M.T., 2013. Milk and Yogurt Consumption are Linked With Higher Bone Mineral Density But Not with Hip Fracture: The Framingham Offspring Study.
Şekerler, A., 2008. Trafik Kaza Verilerinin Kümeleme Analizi Yöntemi ile İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği ABD, (Yüksek Lisans Tezi).
Tatlıdil, H., 2002. Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Akademi Matbaası, Ankara.
Tekin, V.N., 2007. SPSS Uygulamalı Bilimsel Pazarlama Araştırmaları. Seçkin Yayıncılık, Ankara. Topcu, Y. and Uzundumlu, A.S., 2009. Analysis of Factors Affecting Customer Retailer Loyalty in Turkish Food Market: The Case Study of Erzurum. Italian Journal of Food Science, 21(2):181-194.
Topcu, Y., 2006. Süt Ürünlerinde Marka Rekabeti ve Tüketici Davranışları: Erzurum İli Örneği. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi ABD, (Doktora Tezi).
Uzundumlu, A.S., 2011. Erzurum İlinde İşlenmiş ve İşlenmemiş İçme Sütü Tüketim Davranışlarının İncelenmesi (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Ünal, R.N. ve Besler, T., 2006. Süt ve Sütün Beslenmedeki Önemi. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Gıda Güvenliği Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara.
Vatansever, M. ve Büyüklü, A.H., 2009. Görsel Veri Madenciliği Tekniklerinin Kümeleme Analizlerinde Kullanımı ve Uygulanması. Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 27(2009):83-104. Wham, A.C. and Worsley, A., 2003. New Zealanders' Attitudes to Milk: İmplications for Public Health. Public Health Nutrition, 6(1):73-78.