mehmet ŞAHİN, Seydi AYDOĞAN, Aysun GÖÇMEN

Kurak şartlarda bazı ekmeklik buğday (T. aestivum L.) genotiplerinin dane verimi ve kalite özelliklerinin belirlenmesi

Bu çalışma, 8 ekmeklik buğday (T. aestivum L.) (BDME 00/01-K, Karahan-99, Dağdaş-94, Bağcı-2002, Gün-91, Kıraç-66, Bezostaya-1 ve Gerek-79) genotipinde dane verimi ve bazı kalite özelliklerini (protein oranı, gluten oranı, mini SDS sedimentasyon testi, bin dane ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve dane sertliği) incelemek amacıyla 3 kurak alt bölgede (Konya-Merkez, Çumra ve Obruk), tam tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. ' Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen Karahan-99 ekmeklik buğday çeşidi, İç Anadolu Bölgesinde yaygın olarak yetiştirilen Gerek-79 ekmeklik buğday çeşidine göre tüm alt bölgelerde dane verimi ve kalite özellikleri yönüyle daha yüksek performans göstermiştir. Konya-Merkez alt bölgesi dane verimi ve bin dane ağırlığı, Obruk alt bölgesi ise protein oranı, hektolitre ağırlığı ve mini SDS sedimentasyon testi özellikleri açısından istatistiksel olarak farklılık gösterirken, gluten oranı ve dane sertliği için ise alt bölgeler arasında farklılık belirlenememiştir.

Anahtar Kelimeler:

tane ağırlığı, kuru koşullar, Triticum aestivum, ekmeklik buğday, genotip çevre etkileşimi, tane verimi, ürün kalitesi, protein içeriği

Determination of grain yield andquality traits of certain bread wheat (T. aestivum L.) genotypes under rain-fed environments

This paper was conducted to determine grain yield and quality traits (protein rate, gluten rate, thousand kernels weight, test weight, grain hardness, and mini SDS sedimentation test) of certain bread wheat (T. aestivum L.) genotypes (BDME 00/01-K, Karahan-99, Dağdaş-94, Bağcı-2002, Gün-91, Kıraç-66, Bezostaya-1, and Gerek-79) under rain-fed environments (Konya-Merkez, Çumra, and Obruk), regarding complete randomly block design with three replicates. Karahan-99, released by Bahri Dağdaş International Agricultural Research Institute, Konya, exhibited considerable performance for grain yield and quality traits, compared to Gerek-79, widespread grown in Central Anatolian Region of Turkey. Of the environments tested bread wheat genotypes, Konya-Center responded grain yield and thousand kernels weight over all genotypes, while Obruk for protein rate, test weight, and mini SDS sedimentation test. All environments did not show statistically significant differences for gluten rate and grain hardness.

Keywords:

grain weight, dry conditions, Triticum aestivum, bread wheat, genotype environment interaction, grain yield, crop quality, protein content,

PDF

___

Anonymous, 1995. American Association of Cereal Chemist Approved Methods of The AACC 9th Ed. the Association St Paul, MN,USA
Atlı, A., 1985. İç Anadolu'da Yetiştirilen Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Kalite Özellikleri Üzerine Çevre ve Çeşidin Etkileri. Doktora Tezi, Ankara Ünv. Ziraat Fakültesi.
De Pauw, R.M., Clark J.M., Me Caig T.N., Townley T.F., 1998. Opportunities for the Improvement of Western Canadian Wheat Protein Concentration, Grin Yield and Quality Through Plant Breeding, "Wheat Protein" Proceedings of the Wheat Protein Symposium. Canada, p.75-95.
Elgün, A., 1977. Doğu Anadolu Bölgesinde Farklı Yetişme ve Çevre Koşullarında Adaptasyon Yapılan Kışlık Ekmeklik Bazı Kültürel Çeşitlerin Teknik Değerleri Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi, Erzurum.
Ercan, R., Seçkin, R. ve Velioğlu, S., 1988. Ülkemizde Yetiştirilen Bazı Buğday Çeşitlerinin Ekmeklik Kalitesi. Gıda 13(2): 107-114.
Ertugay, Z., 1982. Buğday, Un ve Ekmek Arasındaki Kalite İlişkileri. Atatürk Üniv. Ziraat Fak.Dergisi. 13(1-2):165-176.
Finney, K.F., Yamakazi, W.T., Youngs, W.L. and Rubenthaller, G.L., 1987. Qualty of Hard,Soft and Durum Wheats. P. 677.788. In E.6 Heyne Wheat and Wheat improvement 2 and Ed Agron, Monopr 13 Asa Cssa. And Sssa Madien. Wl.
Kömpf, R. and Günzel, G., 1973. The Effect of Graduated Nitrogen Applications on the Yield and Quality of Spring and Winter Wheat Varieties. Zeitschrift fur Ackerand Pflanzerbau 138(3): 173-196.
Kün, E., 1990. Serin İklim Tahılları A.Ü. Ziraat Fak, Yayın No:l032, Ankara.
Lukow, O.M., Preston, K.R., 1998. Effects of Protein Content on Wheat Quality. "Wheat Protein" Proceedings of the Wheat Protein Symposium. Canada, p.75-95.
Özkaya, H. ve Kahveci, B.,1990. Tahıl ve Ürünleri Analiz Yöntemleri. Gıda Teknolojisi Dergisi Yayınları No: 114, Ankara.
Pomeranz, Y., 1971. Wheat Chemistry and Techology. Second Eddition, Puplished by AACC
Pusman, F.M and Bingham , J., 1975. Componets of Test Weightof Ten Variecties of Winter Wheat , Grown With Two Resat of Nitrogen Fiertilie Application J. Agric Sci (Cambridge ) 85 ; 559-563
Schiller, G.W., Ward, A.B., Huang, D.H. and Shellen-Berger, J.A., 1967. Influence of Protein Content in Wheat Evaluation . Cereal Science Today 12:372-376,
Ünal, S., 1999. Huhubat Teknolojisi, Ege Üniversitesi Gıda Mühendisliği, İzmir.