GİZLİ ÖZNE SINIFLAMASI AÇISINDAN TÜRKÇENİN DÜNYA DİLLERİ ARASINDAKİ YERİ

Gizli özne Türkçe dilbilgisinde oldukça iyi tanınan bir özellik olmasına karşın bu olgunun diğer dillerdeki gizli öznelerle karşılaştırılması ve Türkçenin kendi içinde gizli kalabilen diğer özne türlerinin dökümü yapılmamıştır. Bu çalışma Türkçedeki gizli öznelerle ilgili yeni veriler sunmayı amaçlamaktadır. Holmberg (2010) zengin uyum paradigmasına sahip olan tam adıl düşürme dillerinde genel gönderimli öznelerin uyum kategorisindeki belirtililik özelliği nedeniyle düşürülemeyeceğini iddia etmektedir. Bu çalışmada yapılan analizde Holmberg’in (2010) uyum kategorisindeki belirtililik özelliği varsayımının açıklayamadığı iddia edilmektedir. Türkçe genel gönderimli adılları düşürebilmektedir. Ancak bunun sadece gereklilik kipinde görüldüğü anlaşılmaktadır. Çalışma ayrıca Türkçede gizli öznelerin uyum özelliğinin bulunması nedeniyle mi görüldüğü yoksa Doğu Asya dillerindeki sıradışı adıl düşürme türü bir gizli özne mi olduğu sorusunu da gündeme getirmektedir. Türkçe zengin özne-eylem uyumu sebebiyle özne adıllarını düşürebilmesine karşın nesne adıllarını nesne-eylem uyumu olmadan düşürebilmektedir. Buna izin veren sürecin özne adıllarının düşürülmesinde bir rolü olması ve bunun zengin uyum kategorisi nedeniyle fark edilmemiş olması mümkün görünmektedir. Ancak veriler Türkçede özne adıllarının düşürülmesine izin verenin gerçekten de uyum kategorisi olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Gizli özne, hava durumu eylemleri, gönderimsiz özneler, belirtililik

PDF

___

Aktan, B. (2009). Türkiye Türkçesinin Söz Dizimi. Gazi Kitabevi.
Delice, H.İ. (2012). Türkçe Sözdizimi. Kitabevi Yayınevi, İstanbul.
Delice, H.İ. (1998). Türkçe Sözdiziminde Özne. Türklük Bilimi Araştırmaları, sayı 6, 191-208.
Göksel, A. ve Kerslake, C. (2005). Turkish, A Comprehensive Grammar. London: Routledge.
Kornfilt, J. (1997). Turkish. Descriptive Grammars. London: Routledge.
Holmberg, A. (2005). Is there a little pro? Evidence from Finnish. Linguistic Inquiry 36: 533-564.
Holmberg, A. (2010). Null subject parameters. Parametric Variation: Null Subjects in Minimalist Theory içinde, Biberauer ve diğ. (ed.) Cambridge. Dordrecht, The Netherlands: Kluwer.
Huang, Y. (2000). Anaphora. A cross-linguistic study. New York: Oxford University Press.
Huang, J. (1989). Pro-Drop in Chinese: A Generalized Control Theory. The null subject parameter içinde, K. Safir & 0. Jaeggli (Ed.), (ss. 185-214).
Karahan, L. (1999). Türkçede Sözdizimi: Cümle Tahlilleri. Akçağ Yayınları, Ankara.
Korkmaz, Z. (2007). Gramer Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Müller, G. (2005). Pro-drop and Impoverishment. Form, structure and grammar. A Festschrift presented to Günther Grewendorf on the occasion of his 60th birthday içinde, Brandt, P. ve Fuss, E. (ed.) Tübingen: Narr.
Özkan, M. ve Sevinçli, V. (2013). Türkiye Türkçesi Söz Dizimi. Akademik Kitaplar.
Platzack, C. (2003). Agreement and Null Subjects. Proceedings of the 19th Scandinavian Conference of Linguistics içinde. Dahl ve Diğerleri (ed.) 326-355.
Topaloğlu, A. (1989). Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. Ötüken Yayınları, İstanbul.
Özsoy, S. (1987). Null Subject Parameter and Turkish. Studies on Modern Turkish. Boeschoten içinde, Hendrik, ve Ludo Th. Verhoeven (ed.). Tilburg; Tilburg Üniversitesi.
Uzun, N. E. (2000) Ana Çizgileriyle Evrensel Dilbilgisi ve Türkçe. Multilingual, İstanbul.