Yeni Bir Karşılaştırmalı Seğirname Nüshası Üzerine Değerlendirmeler

İnsanoğlunun en büyük meraklarından biri gelecekte olacakları önceden bilmektir. Yaşanılan bazı deneyimler gelecekte olacakların önceden bilinebileceğine dair çeşitli inançlar meydana getirmiştir. Geleceği öğrenmeye yönelik inançlar her geçen gün artan bilgiye, hızlı teknolojik gelişmelere, güçlü medeniyetlere rağmen insanlar arasında varlığını sürdürmektedir. Tabiatta bulunan bazı nesnelerin durumlarına veya insanların bazı uzuvlarındaki hareketlere bakarak geleceği tahmin etme pratikleri insanlık tarihi kadar eskidir. Bu pratikler bazı bilim dallarının oluşmasını da sağlamıştır. Türk kültüründe insan vücudunda bulunan herhangi bir uzvun hareket etmesine bağlı olarak gelecekte olabilecekleri tahmin etme seğirname veya ihtilaçname adı verilen türü meydana getirmiştir. İlmî bir dayanaktan yoksun olan bu halk inancına göre hiçbir uzuv tesadüfen seğirmez/hareket etmez. Bir uzvun seğirmesi gelecekte meydana gelecek bir olaya işaret eder. Seğirnamelerin halk arasındaki inandırıcılığını artırmak için uzuvların hareketlerine ilişkin yorumlar çoğunlukla peygamberlere ve saygın kişilere dayandırılmıştır. Türk halk kültüründe çok sayıda seğirname örneği vardır. Bunların bir kısmı tek ve genel bir yoruma dayanırken bir kısmı da birçok kişinin ayrı ayrı yorumlarına dayanır. Seğirnamelerin bazılarının incelenmiş olmasına rağmen hâlâ incelenmeyen çok sayıda seğirname bulunmaktadır. Bu çalışmada Millî Kütüphane’de bulunan yeni bir karşılaştırmalı seğirname nüshası incelenmiştir. İnceleme sonucunda bu nüshanın daha önce tespit edilen üç karşılaştırmalı seğirname örneğinden farklı yorumlar içerdiği görülmüştür. Yorumların farklılığının sebebi seğirnamelerin ilmî dayanaktan yoksun olması, içinde yer aldığı halkın inançlarına göre yeniden şekillenmesidir. Henüz incelenmemiş başka seğirname örneklerinin değerlendirilmesi ile bu türle ilgili daha doğru bilgilere ulaşılacaktır. Bunun sonucunda başta folklor olmak üzere dilbilim, ilahiyat, halk hekimliği, anatomi, sosyoloji, psikoloji, alternatif tıp gibi birçok disipline de katkı sağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler:

seğirname, ihtilaçname, uzuv, gelecek, inanç

Evaluations on a New Comparative Segirname Copy

One of the greatest curiosities of mankind is to know in advance what will happen in the future. Some experiences have created various beliefs that what will happen in the future can be predicted. Beliefs about learning the future continue to exist among people despite increasing knowledge, rapid technological developments and powerful civilizations. The practices of predicting the future by looking at the states of some objects in nature or the movements in some limbs of people are as old as the history of humanity. These practices have also provided the formation of some branches of science. In Turkish culture, predicting what may happen in the future depending on the movement of any organ in the human limbs has created a type called segirname or ihtilaçname. According to this folk belief, which lacks any scientific basis, no limb twitches/moves by chance. Twitching of a limb indicates an event that will occur in the future. In order to increase the credibility of the segirnames among the people, the interpretations of the movements of the limbs were mostly based on prophets and respected people. There are many examples of segirname in Turkish folk culture. While some of them are based on a single and general interpretation, some are based on the individual comments of many people. Although some of the segirnames have been studied, there are still many unexamined segirnames. In this study, a new comparative segirname copy in the National Library has been examined. As a result of the examination, it has been seen that this copy contains different interpretations from the three comparative twitch samples that have been determined before. The reason for the difference in interpretations is that segirnames lack scientific basis and are reshaped according to the beliefs of the society in which they are located. More accurate information about this species will be obtained by the evaluation of other segirname samples that have not been examined yet. As a result of this, many disciplines such as linguistics, theology, folk medicine, anatomy, sociology, psychology, alternative medicine will be contributed, especially folklore.

Keywords:

segirname, limb, future, belief,

PDF

___

Daşdemir, Ö. (2016). İngiltere Kütüphanelerinde Kayıtlı Dört Seğir-nâme Üzerine. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 11, 19-46.
Ergin, M. (1997). Dede Korkut Kitabı I, Giriş-Metin-Faksimile. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Ersoylu, H. (1989). Seğir-nâme. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 27–48.
Ersoylu, H. (1995). Seğir-nâme II. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 99-145.
Gökdemir, A. (2020). Abdulganî Bin Abdulcelîl Geredevî’nin Risâle-i Segürnâme’si. Sü-leyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1/44, 45-60. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 18.04.2022).
Kadim P, (2018). Yeni Bir İhtilâc-nâme Metni Üzerine Değerlendirmeler. TÜRÜK Ulusla-rarası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 3/14, 127-144.
Kayaokay, İ. (2020). Yeni Bir İhtilâcnâme-Segirnâme Nüshası Üzerine. ATLAS Journal International Refereed Journal On Social Sciences, 6/26, 219-239.
Kur’an-ı Kerim Meali. (2011). haz. H. Altuntaş; M. Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Kurgun, L. (2018). Bir İhtilâc-nâme Hakkında. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 6/14, 60-75.
Muratoğlu, M. (2020). Leipzig Kütüphanesi’nde Kayıtlı Bir Seğir-Name Üzerine. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13/30, 889-901.
Özçelik, S. (1996). Bir İhtilac-nâme Üzerine. Millî Folklor Dergisi, 31, 98-111.
Özyaşamış Şakar, S. (2010). Bir Tür Fal Kitabı: İhtilâc-nâme. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 22, 213-228.
Sertkaya, A. G. (2011). Bilinmeyen Bir Seğir-nâme Yazması. 38. ICANAS, Ankara: Ata-türk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 1533-1560.
Süer, F. R. (2011). Bir Seğir-nâme Örneği. Turkish Studies, 6/4, 287-304.
Sümbüllü, Y. Z. (2007). Seğir-nâme ve Seğirmek Manaları Üzerine Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 32, 53-69.
Sümbüllü, Y. Z. (2010). Seğirnâme. Erzurum: Fenomen Yayınları.
Sümbüllü, Y. Z. (2016). Yeni bir İhtilâc-nâme Nüshası Üzerine Değerlendirme. Türk-İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6, 174-196.
Tetik, B. (2019). Mehmet İlmî’nin Segir-nâme ve Çın-nâmesi. Batman Üniversitesi İslami İlimler Hakemli Dergisi, 3/2, 72-85.