ADALET VE KAHRAMANLIK URUKAGİNA’DAN KINALIZADE ALİ’YE KÜRŞAT’TAN ÖMER HALİSDEMİR’E
Uygarlık aşamasına gelen toplumlarda örgütlü kurumlar ortaya çıkar. En üst siyasal kurum devlettir. Devletin meşruiyetinin kaynağını teşkil eden temel olgu ise adalettir. Adalet anla-yışı ve pratiği o devletin niteliğini yansıttığı gibi ömrünü de belirler. Devlet düzeyinde “adalet”e verilen önem, o toplumdaki insanların hayat hakkındaki düşünceleri ve devlet- toplum ilişkilerinin niteliği hakkında ışık tutucudur.Tercihler ne kadar sorgulanırsa sorgulansın, kahraman olarak kabullenilmiş failler saygın bir karakter olarak kabul edilirler. Onlar toplumun kimlik ve karakterinin oluşumun-da, hatta o toplumun var oluşunda değerli işler yapmış olmakla ünlenmişlerdir. Göktürk tiğinlerinden Kür-şat ile 15 Temmuz 2016’ da devleti ele geçirmeye çalışan iblislere karşı verdiği mücadelede şehit Ömer Halisdemir, Türk tarihinde iki seçkin millî kahraman olarak anılacaklardır.
Anahtar Kelimeler:
devlet, adalet, toplumsal yapı
JUSTICE AND VALOR FROM URUKAGINA TO KINALIZADE ALI, AND FROM KURSAT TO OMER HALISDEMIR
In societies reaching the stage of state of civilization, organized institutions occur. State is the highest politicalinstitution. Justice is the main issue that is the source of the legitimacy of the state. The concept and practice of justice of that state reflects the nature of it, and deter-mines its life as well. The importance given to justice at the level of state lights the way of thosepeople's thoughts about life and state-society relations within that state.No matter how far the preferences are questioned, heroes as perceived perpetrators are recognized as a respectable character. They are the community's identity and character formation, even in the existence of valuable works done for society that they have become famous.Besides a prince from Gokturk state Kur-sat and a martyr, Omer Halisdemir, in the struggle against the demons who wanted to take over the state on 15 July 2016, will be remembered as two outstanding national heroes.
Keywords:
state, justice, social structure,
___
- Fèlice Challaye, Dinler Tarihi, (çev. S. Tiryakioğlu), İstanbul 1972, s. 148; An-nemarie Schimmel, Dinler Tarihine Giriş, Ankara 1955, s. 34.
- M. Frangipane, Yakındoğu’da Devletin Doğuşu, (Çev. Z. İlkgelen), İstanbul 2002, s. 295 vd.
- Pavel Dolukhanov, Eski Ortadoğu’da Çevre ve Etnik Yapı, (çev. S. Aydın), 1998, s. 387.
- Emin Bilgiç, Eski Mezopotamya Kavimlerinde Kanun Anlayışı ve An'anesi, Bel-leten, C. XI, S. 44, s. 103; Mebrure Tosun – Kadriye Yalvaç, Sumer, Babil, Assur Ka-nunları ve Ami-Şaduqa Fermanı, Ankara 1989, s.10-11.
- Mebrure Tosun – Kadriye Yalvaç, age, s.19-29; M. Tosun – K. Yalvaç, Sümer Dili ve Grameri I, Ankara 1981, s.119.
- M. Tosun – K. Yalvaç, Sumer, Babil, Assur Kanunları ve Ami-Şaduqa Fermanı, s.11.
- M. Tosun – K. Yalvaç, Sumer, Babil, Assur Kanunları ve Ami-Şaduqa Fermanı, s. 282: Nafiz Aydın, Büyük Sümerce Sözlük, Ankara 2013, s.803.
- Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig, (çev. R. R. Arat), Ankara 1985, s. 69; Muhsin Kalkışım, Kutadgu Bilig’de “Adâlet” Değeri, Mavi Atlas Gşü Edebiyat Fakültesi Dergisi ,Güz 2013, S. 1, s. 93 vd.
- Üç kitaptan (Ahlâk İlmi, Tedbîru’l- menzil/ Aile ahlâkı, Tedbîru’l medine/Devlet ahlâkı) oluşan eserin ilk kitabı Hüseyin Algül tarafından (Ahlâk/Ahlâk-î Alâ’î, Tercüman Yayınları, Tarihsiz-İstanbul), diğerleri Ahmet Kahraman tarafından (Devlet ve Aile Ahlâkı,Tercüman Yayınları, Tarihsiz- İstanbul) hazırlanarak neşredilmişlerdir.
- H. Algül, Kınalızâde Ali Efendi, Ahlâk / Ahlâk- ı Alâ’i, s. 13- 15;Geniş bilgi çin bak. Enfel Doğan, Ahlâk-ı Alâî (Metin-Sözlük-Sentaks İncelemesi), Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, İstanbul 2006 ; Fahri Unan, İdeal Cemiyet, İdeal Devlet, İdeal Hükümdar: Kınalızâde Ali’nin Medine-i Fâzıla’sı, Ankara 2004; Aslı Yılmaz Uçar, Osmanlı Siyaset-Yönetim Düşün Geleneği: Daire-i Adalet’in Yönetimi, Memleket Siyaset Yönetim Dergisi C.7, S. 17, 2012, s. 1-4.
- . A. Kahraman, II. Cildi Sunarken, Devlet ve Aile Ahlâkı, 9.
- Cem Doğan, 16. ve 17. Yüzyıl Osmanlı Siyasetnâme ve Ahlâknâmelerinde İbn Haldûnizm: Kınalızâde Ali Efendi, Kâtip Çelebi ve Na’îmâ Örnekleri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.6, S.27, Yaz 2013, s.205.
- Ejder Okumuş, Osmanlılar’da Siyasal Bir Kurum Olarak Adâlet Dairesi, SBArD, Mart 2005, S. 5, s.46, www.politikadergisi.com.
- T. Carlyle, Kahramanlar, (çev. B. Tanç), İstanbul 1976, s.1.
- H. Nihal Atsız, Büyük Adam, Özleyiş, S. 6, Mart 1947 ve Türk Ülküsü, An-kara 1966, s. 49.
- L. Rasonyi, Tarihte Türklük, Ankara 1971, s. 96.
- Saadettin Gömeç, Kök Türk Tarihi, Ankara 1997, s. 33-40; L. N. Gumilöv, Eski Türkler, (çev. D. A. Batur), İstanbul 1999, s. 281 vd.
- H. N. Atsız; Cihan Tarihinin En Büyük Kahramanı: Kür Şad, Orhun, S. 6, Edirne 1934, s. 111- 113; S. Gömeç, Kür Şad İhtilâli’nin 135’ci yılı, Yeni Orkun, S. 16, İstanbul 1989, s. 10.
- S. Kemal Tural, Tarihi Roman ve Atsız’ın Tarihi Romanları Üzerine Düşünceler, Atsız Armağanı, 1976, s. cxv.
- Bernard Lewis, Alamut Kalesi ve Hasan el- Sabbah, (çev. M. Güney/ Edt. A. Seyrek), İstanbul 2012, s.60, 117; James Waterson, Alamut’un Fedaileri, ( çev. Ö. Ozol), İstanbul 2012, s. 139- 144; İsmail Kaygusuz, Hasan Sabbah ve Alamut, İstanbul 2004, s. 47- 61.
- ISSN: 2148-0370
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 2013
- Yayıncı: Tuzla Belediyesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
SALADİN: LATİN KAYNAKLARINDA SELAHADDİN EYYUBÎ
ADALET VE KAHRAMANLIK URUKAGİNA’DAN KINALIZADE ALİ’YE KÜRŞAT’TAN ÖMER HALİSDEMİR’E
AHMET MUHİP DIRANAS’IN ŞİİRLERİNE YANSIYAN DEĞERLER
Salim Durukoğlu, İbrahim Doyumgaç
TÜRK MASALLARININ MİLLÎ TİPİ: KELOĞLAN