Suriyeli Öykücü Ülfet El-İdlibî’nin "وداعا يا دمشق" (Elveda Ey Dımaşk) Adlı Öyküsünün Edebî Tahlili

Kısa hikâye on dokuzuncu yüzyılda dünya edebiyatında yeni bir tür olarak ortaya çıkmıştır. İlerleyen süreçte Arap edebiyatında farklı coğrafyalarda da kısa hikâye tarzında eserler verilmiştir. Ülfet el-İdlibî 1912-2007 yılları arasında yaşamış önemli bir Suriyeli hikâyecidir. Makalede öncelikle kısa hikâyenin yeni bir tür olarak Arap edebiyatında ve Suriye’de nasıl bir zeminde ortaya çıktığı ele alınmış daha sonra kıssa kasîranın genel özelliklerine ve kısa hikâyede bulunan temel unsurlara değinilmiştir. Suriye’de kısa hikâyeciliğin öncülerinden sayılan Ülfet el-İdlibî’nin hayatı, edebî kişiliği ve kaleme aldığı eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Suriyeli öykücünün “Vedâ‘an Yâ Dımaşk” adlı hikâye koleksiyonuna ismini veren kısa hikâyenin tematik ve teknik yönden edebî bir tahlili yapılmaya gayret edilmiştir. “Elveda Ey Dımaşk” adlı öykünün teması aşktır. Öykü, gençken âşık olduğu kadına kavuşamayan ve bu nedenle de iki defa ülkesini terk etme girişiminde bulunan bir adamın hayatını konu edinir. Hikâyede satır aralarında gizlenen başka hususlar da vardır. Bunlar Şam’ın o dönemdeki sosyal, dinî yaşantısı hakkında bize ipuçları vermekte ayrıca gelenek ve modernite arasında karşılaştırma yapma imkânı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kısa Hikâye, Arap Edebiyatında Kısa Hikâye, Suriye’de Kısa Hikâye, Ülfet el-İdlibî, Vedâ‘an Yâ Dımaşk.

THE ANALYSIS OF THE STORY OF SYRIAN STORYTELLER ULFAT AL-IDLIBI “FAREWELL DAMASCUS”

The short story emerged as a new genre in world literature in the nineteenth century. In the following process, Arabic literature has also been given short story-style works in different geographies. Ulfat al-Idlibi is an important Syrian storyteller who lived between 1912-2007. Firstly is discussed how the short story emerged as a new genre in the what of Arabic lıterature and Syria then the general features of the parable and the basic elements in the short story are mentioned. An effort has been made to make a literary analysis of the thematic and technical aspects of the short story, which gave its name to the story collection of the Syrian storyteller " Farawell Damascus ". The theme of the story called "Farawell Damascus" is love. He takes the life of a man who attempts to leave his country twice because the woman he loves cannot be reunited. There are other issues hidden between the lines in the story. These tell us about the social and religious life of Damascus at that time gives tips and also, it provides to make comparisons between tradition and modernity.

Keywords:

Short Story, Short Story in Arabic Literature, Short Story in Syria, Ulfat al-Idlibi, Farawell Damascus.,

PDF

___

Abdulmecîd, Ğassân Hamîd. “Neş’etu’l-kıssati’l-kasîra fî Suriye ve tehavvulâtuhâ”. Mecelletu Cîl ed-Dirâsâtu’l-Edebiyye ve’l-Fikriyye 49 (2019), 39-47.
Alamaslı, Elmas. Modern Suriye Edebiyatı’nda Ulfet El-İdlibî ve Kısas Şâmiyye Adlı Öykü Seçkisinden Seçme Hikâyelerin Teknik İncelenmesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
Arageek. “Men Hiye Ülfet el-İdlibî” 28 Ekim 2022. https://www.arageek.com/bio/ulfat-idilbi
Çetin, Nurullah. Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Akçağ Yayınları, 17. Baskı., 2021.
Emekli, İlknur. Çağdaş Suriye Romancılığında Halîm Berekât ve Toplumcu Gerçekçi Romanlarının Çözümlemesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2013.
Göçer, Murat. Ğassan Kenefânî ve Öykücülüğü. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
Hâfız, Sabrî. “Modern Arap Kısa Öyküsü I”. çev. Azmi Yüksel. Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 9 (2003), 77-96.
Harmancı, Mehmet. “Kargaşadan Kavramsala Kısa Öykü”. Konya Öykü Günleri 1 (Öykü Sempozyumu Bildirileri). ed. Mehmet Harmancı. 31-34. Konya: Türkiye Yazarlar Birliği Konya Şubesi, 1. Baskı., 2004.
Hazer, Dursun. “Ülfet el-İdlebî’nin ‘Dımaşk ya Besmetu’l-Huzn’ Adlı Romanında İşlenen Eski Şam Muhitinde Kadın Olma”. Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 30 (2010), 59-86.
el-İdlibî, Ülfet. Vedâ‘an Yâ Dımaşk. Dımaşk: Dâru Tılâs, 3. Baskı., 2001.
Korkmaz, Bülent. “Suriyeli Yazar Ülfet İdlibi’nin Kadınlar Hamamı”. Fe Dergi 4/1 (2012), 54-63.
Kula, Mevlüt. “Modern Suriye Hikâyesine Genel Bir Bakış”. Doğu Araştırmaları Dergisi 7 (Ocak 2011), 17-48.
Landau, Jacob M. Modern Arap Edebiyatı Tarihi: (20. Yüzyıl). çev. Bedrettin Aytaç. İstanbul: Gündoğan Yayınları, 1994.
el-Mısbâh Durûbu’l-Mubdi‘în, “Ülfet el-İdlibî” 28 Ekim 2022. http://mdorooba.blogspot.com/2016/01/blog-post_56.html
Necm, Muhammed Yusuf. Fennu’l-kıssa. Beyrut: Dâru’s-Sekâfe, 5. Baskı., 1966.
Samancı, Yusuf Sami. “Toplumsalın Baskısında Bireyin Çığlığının Edebiyattaki İzdüşümü: Filistinli Öykücü Rîtâ ‘Ûdeh’in ‘Kırmızı Elbise’ (الفستان الأحمر) İsimli Öyküsünün Tahlili”. Toplum-Birey İkileminde Ortak Değerler ve Farklılıklar. ed. Muhiddin Okumuşlar - Osman Zahid Çifçi. 435-447. Konya: Türkiye İmam Hatipliler Vakfı Yayınları, 2020.
Tasa, Muhammet. “Suriye Öykücülerinden Mâcid Reşîd El-‘Uveyyid’in Sıcak Bir Yaz’ı”. Marife 6/2 (2006), 133-150.
Tilfizyûn Ûrînet. “Ülfet İdlibî: Edebiyyetu’l-Hârati’d-Dımaşkıyyeti Elletî Hamelet Kıyemu’t-Tenvîr ve’l-Hurriyye” Youtube. 5 Mart 2022. https://youtu.be/hk91s7RIaLQ- el-Yâfî, Nuaym. et-Tatavvuru’l-fennî li şekli’l-kıssati’l kasîra fi’l edebi’ş-Şamiyyi’l-hadîs Suriye Lübnan Ürdün Filistin. Dımaşk: Menşûrâtu İttihâdi’l-Kuttâbi’l-‘Arabî, 1982.
Yazıcı, Hüseyin. “Hikâye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 04 Ekim 2022. https://islamansiklopedisi.org.tr/hikaye
Yazıcı, Hüseyin. “Suriye’de Kısa Öykü”. İ.Ü. Şarkiyat Mecmuası 19 (Şubat 2011), 119-142.
Yıldız, Musa. “Arap Edebiyatında İlk Modern Kısa Öykü: Muhammed Teymûr’un Fî’l Kitâr’ı”. Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 2/4 (2002), 45-57.
Yüksel, Hatice Gülru. “Anlatısal Metinler ve Kısa Öykü”. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9/1 (Haziran 2007), 153-174.