MEŞŞÂÎ FELSEFE VE KELÂM DÜŞÜNCESİNDE ‘ADL-İ İLÂHİ’(TEODİSE) MESELESİ
Emrullah Yüksel, Sistematik Kelâm, İstanbul, İz Yayıncılık, 2005, s. 97. Ayrıntılı bir değerlendirme için bakılabilir: Ahmet Mahmut Subhî, el-Felsefetü'l-Ahlâkîyyetü fi'l-Fikri'l- İslâmî, Kahire, “y. y.”, 1983, s. 54. Necip Taylan, Tanrı Sorunu, s. 214. İhvân-i Safâ, Resâilu İhvâni Safâ, Ed. Arif Tamer, Beyrut, Avidat, 1995, C. III, s. 51-52
___
- Abdülcebbâr, Kâdi Ahmed el-Muğnî fi Ebvâbi`t-Tevhid ve`l -Adl, Ed. Ahmet Fuad el-Ehvâni, Kâhire, “y. y.”, 1962, C. XIII.
- Albayrak, Mevlüt: Tanrı ve Süreç, İsparta, Fakülte Kitapevi, 2001.
- .............., İbn Sînâ ve Whitehead Açısından Tanrı-Âlem İlişkisi ve Kötülük Problemi, Isparta, Fakülte Kitapevi Yayınları, 2001.
- Altıntaş, Hayrani: İbn Sînâ Metafiziği, Ankara, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1985.
- Alper, Ömer Mahir: İslâm Felsefesinde Akıl-Vahiy/Felsefe-Din İlişkisi: Kindî, Fârâbî, İbn Sînâ Örneği, İstanbul, Ayışığı Kitapları, 2000.
- Atay, Hüseyin, Fârâbî ve İbn Sînâ`ya Göre Yaratma, Basılmamış Doçentlik Tezi, Ankara İlahiyat Fakültesi, Ankara, 1968.
- Aydın, S. Mehmet: Din Felsefesi, Ankara, Selçuk Yayınları, 1992.
- ………., Âlemden Allaha, İstanbul, Ufuk Kitapları, 2000.
- ……….., Kant`ta ve Çağdaş İngiliz Felsefesinde Tanrı-Ahlâk İlişkisi, Ankara, T.D.V. Yayınları, 1991.
- ..........., “Risâle-i Nurda Kötülük Problemi”, Mehmet Aydın ile İçe Kritik Bakış: Din-Felsefe-Laiklik içinde, Der. Mehmet Gündem, İstanbul, İyiadam Yayınları, 1999, ss. 273-286.
- Aydınlı, Osman: İslâm Düşüncesinde Aklîleşme Süreci: Mu’tezile`nin Oluşumu ve Ebû`l-Huzeyl Allâf, Ankara, Ankara Okulu Yayınları, 2001.
- Aydınlı, Yaşar: Fârâbî`de Tanrı-İnsan İlişkisi, İstanbul, İz Yayıncılık, 2000.
- Bayraktar, Mehmet: İslâm Felsefesine Giriş, Ankara, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1998.
- Danışman, Nafiz: Kelâm İlmine Giriş ve Mu’tezile Mütekellimlerinden Amr bin Bahril Cahiz`in Kitaplarından Parçalar, Ankara, Son Havadis Yayınları, 1955.
- Dodurgalı, Abdurrahman: İbn Sînâ Felsefesinde Eğitim, İstanbul, Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, 1995.
- Doğan, Lutfi: Ehl-i Sünnet Kelâmında Eş’arî Mektebi, Ankara, Rüzgarlı Mat- baası, 1961.
- Durusoy, Ali: İbn Sînâ Felsefesinde İnsan ve Âlemdeki Yeri, İstanbul, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1993.
- el-Mâturîdî, Ebû Mansur: Kitâbü-t Tevhîd, Çev. Bekir Topaloğlu, Ankara, İSAM Yayınları, 2002.
- Erdem, Hüsamettin: Bir Tanrı-Âlem Münasebeti Olarak Panteizm ve Vah- det-i Vücut, Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1990.
- er-Râzi, Fahrettin: Kelâm`a Giriş: el-Muhassal, Çev. Hüseyin Atay, Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi, 1978.
- Eş’arî, Ebu-l Hasan: Dinin İnanç İlkeleri: el-İbane an Usuli-d Diyane, Çev. ve ed. Mustafa Çevik, Ankara, İlahiyat, 2005.
- ......., İlk Dönem İslâm Mezhepleri: Makâlâtü’l-İslâmiyyin ve İhtilâfü’l- Musallin, Çevirenler: Mehmet Dalkılıç, Ömer Aydın, İstanbul, Kabalcı Yayınevi, 2005.
- Fârâbî, Ebû Nasr: Füsusu-l Medeni, Çev. Hanifi Özcan, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 1987.
- ........., Ârâi Ehl-i Medineti-l Fadıla, nşr. A. Nasri Nadir, Beyrut 1985.
- Filiz, Şahin: İlk İslâm Hümanistleri: İhvân-i Safâ Topluluğu ve İnsan Felsefesi, Konya, Onbir Eylül Yayınları, 2002.
- Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed: el-Maksadü`l-Esnâ fî Şer- hi Esmâillâhi`l-Husnâ, Kâhire, Tekaddum, t. y.
- ……….., İhyâ Ulûmi`d-Dîn, Kahire, Dârü`l-Reyhân, 1987, C. IV.
- Hacaloğlu, Haluk: Zerdüşt: Ahura Mazda, İstanbul, Ruh ve Madde Yayınla- rı, 1995.
- Haklı, Şaban: “Kötülük Problemi, Yaklaşımlar ve Eleştiriler”, Gazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 2, Çorum, 2002, ss. 195-211.
- Hourani, George F.: “Mu’tezîlî Ahlâk Kelâmında İlâhî Adâlet ve Beşeri Akıl”, Çev. Fethi Kerim Kazanç, Tabula Rasa: Felsefe Teoloji, Sayı 5, Isparta, 2002, ss. 207-220.
- Işık, Kemal: Mâturîdî`nin Kelâm Sisteminde İman, Allah ve Peygamberlik Anlayışı, Ankara, Fütüvvet Yayınları, 1980.
- ...., Mu’tezile`nin Doğuşu ve Kelâmî Görüşleri, Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi, 1967.
- İbn Rüşd: el-Keşfü an Minhâci`l-Edille, Çev. Süleyman Uludağ, İstanbul, Dergah Yayınları, 1985.
- İbn Sînâ: eş-Şifâ, İlâhîyyât, Ed. Georges C. Anawati, Kâhire, y. y., 1964.
- ..........., İşâretler ve Tenbihler, Çev. Ali Durusoy, Muhittin Macit, Ekrem Demirli, İstanbul, Litera Yayıncılık, 2005.
- ............, Risâle fi Mahiyyeti`l-Işk, Ed. ve Çev. A. Ateş, İstanbul, İÜEF Yayınları, 1953.
- ............., “Kaderin Sırrına Dair Risâle”, Çev. Ömer Mahir Alper, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 7, İstanbul, 2003, ss. 173-178.
- İbrahim, Lutfi: “Ez-Zemahşeri ve el-Beydavi`ye göre İlâhî Adâlet Kavramı”, Çev. Emrullah Yüksel, Ömer Aydın, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 3, İstanbul, 2001, ss. 197-209.
- İhvân-i Safa: Resâilu İhvâni Safâ, Ed. Arif Tamer, Beyrut, Avidat, 1995, C. III, IV.
- Kaya, Mahmut: İslâm Filozoflarından Felsefe Metinleri, İstanbul, Klasik Yayınları, 2003.
- Kılavuz, Ahmet Saim: Anahatlarıyla İslâm Akaidi ve Kelâma Giriş, İstanbul, Ensar Yayınları, 1987.
- Küken, Gülnihal: Doğu ve Batı Felsefesinde İbn Rüşd ve St. Thomas Aquinas Felsefelerinin Karşılaştırılması, İstanbul, Alfa, 1996.
- Kutluer, İlhan: Akıl ve İtikad: Kelâm-Felsefe İlişkileri Üzerine Araştırmalar, İstanbul, İz Yayıncılık, 1996.
- ..........., İbn Sînâ Ontolojisinde Zorunlu Varlık, İstanbul, İz Yayıncılık, 2002.
- Leaman, Oliver: Ortaçağ İslâm Felsefesi Târihi, Çev. Turan Koç, İstanbul, İz Yayıncılık, 2000.
- Mutahhari, Murtaza: Adl-i İlâhî, Çeviren ve notlandıran Hüseyin Hatemi, İs- tanbul, İşaret, 1998.
- Ormsby, Eric Lee: İslâm Düşüncesinde “İlahi Adâlet” (Teodise) Sorunu: Gazzâlî`nin “Mümkün Dünyaların En İyisi” İfâdesi Üzerine Tartışma, Çev. Metin Özdemir, Ankara, Kitabiyat, 2001.
- Özdemir, Metin: İslâm Düşüncesi’nde Kötülük Problemi, İstanbul, Furkan Ki- taplığı, 2001.
- Özden, Ömer: “İbn-i Sina ve Leibniz’de Kötülük Problemi”, Atatürk Üni- versitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 13, Erzurum, 1997, ss. 269-286.
- Taylan, Necip: Düşünce Tarihinde Tanrı Sorunu, İstanbul, Ayışığı Kitapları, 1998.
- ………., İslâm Düşüncesinde Din Felsefeleri, İstanbul, İFAV Yayınları, 1994.
- ……….., “Din Felsefesinde Kötülük Problemi”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 11-12, İstanbul, 1997, ss. 47-79.
- Toktaş, Fatih, Meşşâî Felsefe, İstanbul, İnsan Yayınları, 2004.
- Young, M. J. L. : “Kur`an`da Kötülük İlkesinin Ele Alınışı”, Çev. Süleyman Gezer, Gazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 3, Çorum, 2003, ss. 175- 182.
- Yüksel, Emrullah: Sistematik Kelâm, İstanbul, İz Yayıncılık, 2005.
- .........., “İlâhî Fiillerde Hikmet”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 8, Erzurum, 1988, ss. 43-76.
- .........., “Mutlak Adâletin Tecelli Edeceği İnancı”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 3, İstanbul, 2001, ss. 17-30.