Ordu Yason Burnu ve Kilisesi

Yason Burnu, Fatsa ve Bolaman’ın kurulu olduğu körfezin doğu ucunda yer almaktadır. Yerleşimin antik dönemdeki ismi “İasonia Akte”dir. Sinop’un doğusundaki Türk kıyılarının en büyüğü Yason Burnu’dur. 14 km uzunluğundaki alanda denize doğru üç uzantı bulunmaktadır. Bunlar; doğuda Çam Burnu, ortada Çapraz Burnu ve batıda Yason Burnu şeklinde sıralanmaktadır. Ünlü coğrafyacı Strabon’un “Geographika”sında Samsun (Amisos)’dan sonra kıyı boyunca gidildiğinde ilk önce Haraklia Burnuna, ondan sonra da Iasonion denen başka bir buruna geliniyor dediği yerdir Yason. Tarihte; M.Ö. 1700-1200 yılları arasında Hitit, M.Ö. 1200—670 yılları arasında Frig, M.Ö. 670-546 yılları arasında Kimmer, M.S. 64 yılında Roma, M.S. 395 yılından sonra Bizans, M.S. 1204-1461yıllrında Pontus Rum İmparatorluğu, M.S. 1461 tarihinden sonra da Türk topraklarına katılan Yason, Günümüzde Ordu ili Perşembe İlçesi, Çaytepe Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Yason Burnu oldukça geniş ve düz bir araziye sahiptir. Günümüze ulaşan izler burun üzerinde birçok yapı kalıntısının bulunduğunu işaret etmektedir. Burun üzerinde ayakta olan yapılar, 1868 yılında yaptırılan ve 2004 yılında restore edilen kilise ile güney doğusunda yer alan, manastıra ait olduğu düşünülen bir yapı kalıntısıdır. Tarihi kaynaklardan ve elde edilen bulgulardan hareketle, Antik dönemden başlayıp terk edildiği döneme kadar “Yason Burnu”nun kutsal alan olarak kullanıldığı ve buraya bir iskelenin yanında döneminin inançları gereğince çeşitli binaların yapıldığı, törenler düzenlendiği düşünülmektedir. Bu çalışmada Yason Burnu’nun coğrafi konumu, tarihçesi, efsanesi ele alınarak, üzerinde bulunan kilise detaylı olarak tanıtılıp, tespit edilebilen diğer yapılar hakkında bilgi verilecektir.

Cape Jason and The Church On It

Cape Jason is located at the eastern end of the bay on which Fatsa and Bolaman were founded. The settlement was called "Iasonia Akte" in the ancient times. It is the largest cape on the Turkish coasts east of Sinop. There are three extensions to the sea in an area of 14 km. These are Cape Çam in the East, Cape Çapraz in the middle, and Cape Jason in the west. The famous geographer Strabon in his “Geographika” refers to Cape Jason as, “When you go along the coast after Samsun (Amisos), you will come to Cape Haraklia first and then to another place called Iasonion." Cape Jason was a territory of Hittites between 1700 and 1200 BC; of Phrygians between 1200 and 670 BC, and of Cimmerians between 670 and 546 BC.It became a land of Roman Empire in 64 AD and of Byzantium Empire in 395 AD. Between 1204 and 1461 AD it was a possession of Pontus Empire. Cape Jason was added to the Turkish lands in 1461. It is located within the borders of the Çaytepe Village of Perşembe District of Ordu Province. Cape Jason’s land is wide and flat. The existing traces indicate that there are many building remains on the cape. The standing buildings on the cape are a church built in 1868 and restored in 2004, and a building remains, supposedly of a monastery, located in the south-east. Depending on the historical sources, it is thought that, Cape Jason was used as a sanctuary from the ancient period until its abandonment and ceremonies were organized according to the beliefs of the period, and various buildings, including a pier, were built on it. This study aims to discuss the geographical location, history and legend of Cape Jason and introduces the church on it in detail, and other structures that can be determined.

___

  • AHANOV, A. (2004), Panaret’in Trabzon Tarihi, (Çev. Uzun, E)., Trabzon.
  • BAŞ, M. (2014), İlkçağ’dan Günümüze Ordu Tarihi, Ankara.
  • BIJIŞKYAN P. M. (1998), Pontos Tarihi, Tarihin Horona Durduğu Yer Karadeniz,(Çev. Andreasyan, H.), İstanbul.
  • ERDOĞDU, İ. (2005). “Orta Karadeniz Bölgesinin Tarihi Coğrafyası”, Orta Karadeniz Kültürü, (Sempozyum Bildirileri), Ankara, ss. 21-33
  • DİZMAN, İ. (2008), Denize Düşen Dağ: Ordu, İstanbul.
  • DÖNMEZ, Ş. (2000), Türkiye Arkeolojisi ve İstanbul Üniversitesi, Ankara.
  • EVLİYA ÇELEBİ, (2008), Seyahatname, 2.C.1. Kitap, İstanbul.
  • FREELY, J. (2008), Türkiye Uygarlıklar Rehberi 2, (Çev. Birkan, T.-Koca, G.-Biçen, A.) İstanbul.
  • HAMİLTON, W. J.(2013) Küçük Asya, (Çev. Toraman, A.) Ankara.
  • KSENOPHON, (2010), Anabasis (Onbinlerin Dönüşü), (Çev. Gökçöl.T.), İstanbul.
  • OKUYUCU, D., (2013). Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi Rum Kiliseleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Erzurum.
  • STRABON,(2015), Antik Anadolu Coğrafyası, (çev. Pekman.A.), İstanbul.
  • UMAR, B. (2000), Karadeniz Kappadokia’sı (Pontos), İastanbul. YEDİYILDIZ, B. (2000), Ordu Tarihinden İzler, İstanbul.